سایفر پانک نام گروهی است که هدف آنها حفظ امنیت و حریم خصوصی کاربران در فضای اینترنت است. کلمه سایفرپانک (cypherpunk) یکی از بیشترین لغات مشاهده شده در دنیای رمزنگاری بود. سایفر پانک‌ها نقش پر رنگی در انقلاب تکنولوژی رمزنگاری و حریم خصوصی کرابران در فضای اینترنت که امروزه مورد استفاده گسترده قرار گرفته است بازی کرده‌اند. اما شروع کننده این جنبش چه کسی بود؟ سایفرپانک کیست و یا چه کسانی هستند؟ دستاورد آنها چی بود؟ و نقش آنها در دنیای کنونی چه است؟ در این مقاله به پاسخ این سوالات خواهیم پرداخت.
سایفرپانک‌ها چه کسانی هستند و چه هدفی دارند؟
جنبش سایفرپانک (cypherpunks) تاریخ تولد دقیقی ندارد. با این حال منشا آن را می‌توان به اواسط دهه ۱۹۷۰ با انتشار استاندارد رمزنگاری داده‌ها (Data Encryption Standard) توسط دولت ایالات متحده و مطالعات ماتین هلمن (Martin Hellman) و ویتلفیلد دیفی (Whitfield Diffie) در مورد رمزگذاری کلید عمومی جستوجو کرد.
تا قبل از آن، رمزنگاری به عنوان یک رشته فنی تا حد زیادی خاص و منحصر به فرد بود و تنها در ارتش و سازمان اطلاعات کاربرد داشت.
در سال ۱۹۹۲، سه دوست با نام‌های Eric Hughes, Timothy May و John Glimore جلسه‌ای را تشکیل دادند که سبب شکل گیری جنبش سایفرپانک شد.
Hughes، یک ریاضیدان در دانشگاه کالیفرنیا برکلی بود، May، یک تاجر استخدام شده توسط اینتل (Intel) و Glimore یک دانشمند کامپیوتر بود که برای Sun Microsystems که اکنون متعلق به اوراکل است کار می‌کرد. این سه نفر باهم در مورد مسائل مربوط به رمزنگاری و حریم خصوصی بحث کردند.
تقریبا در همان زمان این افراد مجموعه‌ای از پروژه‌ها را راه‌اندازی کردند که مورد توجه افراد همفکر قرار گرفت. هیوز، فهرست پستی سایفرپانک را راه‌اندازی کرد در حالی که May، ملنیفست آنارشیت کریپتو را منتشر کرد.
Jude Milhon، برنامه نویس، نویسنده، و فعال حقوق مدنی با دیدن آن جنبش جدید که به سرعت در فضای مجازی شتاب می‌گیرد اصطلاح “سایفرپانک‌ها را برای توصیف جامعه ابداع کرد. این اصطلاع در نتیجه بازی با کلمه cipher و تبدیل آن به cypher و ترکیب آن با ژانر علمی تخیلی سایفرپانک بوجود آمد.
در سال ۱۹۹۳، Hughes یک نوشته با عنوان (A Cypherpunk’s Manifesto) را منتشر کرد که این کار او را می‌توان آغاز جنبش سایفرپانک‌ها در نظر گرفت. قسمتی از این متن را در ادامه قرار داده شده است:
” حریم خصوصی در عصر الکترونیک یک امر ضروری برای یک جامعه باز است. حریم خصوصی با محرمانه بودن فرق دارد. حریم خصوصی به این معنی است که فردی نخواهد یک موضوع را کل افراد دنیا بدانند در حالی که محرمانه بودن به این معنی است که فرد نخواهد هیچ کسی از آن موضوع اطلاع داشته باشد. حریم خصوصی قدرت نشان دادن انتخابی خود به جهان است”.
پر واضح است که هدف اصلی این جنبش داشتن این حق انتخاب است که چه چیزی را در مورد خود آشکار و چه چیزی را پنهان کنیم. سایفرپانک‌ها می‌خواهند بدون دخالت دولت و شرکت‌ها به این هدف برسند. علاوه بر این، بسیاری از سایفرپانک‌ها بر این باوردند که دولت‌ها در حال نظارت گسترده بر شهروندان هستند و داده‌های مهمی را از برنامه‌های نظارتی جمع آوری می‌کنند. همانطور که از افشاگری‌های Edward Snowden در مورد GCHQ, NSA, PRISM و سایر برنامه‌های جمع آوری اطلاعات می‌دانیم، این موضوع درست است.
در صنعت مالی نیز سایفرپانک‌ها خواستار عدم حضور دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در تراکنش‌های مالی می‌باشند. آنها احساس می‌کنند که موسسات مالی که توسط یک سیستم مرکزی اداره می‌شوند قادر به جلوگیری از جرائمی مانند کلاهبرداری، سرقت و پولشویی نمی‌باشند. این باور نقش اساسی در ایجاد بیت کوین و سایر رمزارزها داشت.
سایفرپانک‌ها چه کار می‌کنند؟
سایفرپانک‌ها چگونه از منافع خود دفاع می‌کنند؟ منیفستو به این سوال پاسخ می‌دهد:
“ما، سایفرپانک‌ها خود را وقف ساخت یک سیستم ناشناس کرده‌ایم. ما با استفاده از علم رمزنگاری، سیستم فوروارد ایمیل ناشناس، امضای دیجیتال و پول الکترونیک از حریم خصوصی خود دفاع می‌کنیم.”
در دهه گذشته، سایفرپانک‌ها تعداد زیادی پروژه مبتنی بر علم رمزنگاری طراحی کرده‌اند که از این جنبش پشتیبانی می‌کنند. به عنوان مثال در سال ۱۹۹۷، سایفرپانک بریتانیایی، Adam Back پروژه Hashcash را توسعه داد. هش کش یک سیستم تراکنش ناشناس است که برای محدود کردن ایمیل‌های اسپم و حملات سایبری استفاده می‌شود.
در سال ۱۹۹۸، یک مهندس کامپیوتر، Wei Dai، یک طرح پیشنهادی درباره نوعی پول منتشر کرد، یک سیستم الکترونیکی ناشناس. که به عنوان الگویی برای توسعه رمزارزهایی نظیر بیت کوین مورد استفاده قرار گرفت. سهم دای در توسعه ارزهای رمزنگاری شده به قدری تاثیر گذار است که کوچکترین واحد اتر به نام او نام گذاری شده است (Wei).
در سال ۲۰۰۴ یک توسعه دهنده با نام Hal Finney، بر اساس Hashcash که آدام بک ساخته بود، اولین سیستم مبتنی بر اثبات کار را ایجاد کرد که بعدها به عنوان پایه‌ای برای ساخت دیگر رمزارزها در نظر گرفته شد. همچنین پس از ایجاد بیت کوین اولین بار بیت کوین به حساب فینی واریز شده است.
تاریخچه رمزنگاری
توسعه رمزنگاری نامتقارن در دهه هفتاد از اهمیت بالایی برخوردار بود اما عده‌ای بر این باورند که تمام پروسه ناکار آمد است. به علاوه DES نیز برای بسیاری از اپلیکیشن‌های امنیت ناکار آمد بود. قدرت پردازش پایین سیستم رمزنگاری نامتقارن و پیچیدگی آن، برنامه توسعه آن را مشکل می‌ساخت. البته هیچ کدام از اینها نتواست جلوی علاقه‌مندان به توسعه این سیستم را بگیرد و ورود TCP/IP سبب ایجاد یک شبکه جهانی اطلاعات شد. بدین ترتیب افراد نابغه از جمله دیوید چام (David chaum)، شافی گلدواسر (shafi Goldwasser) و سیلویو میکالی (Silvio micali) بر چالش‌های آینده کریپتو متمرکز شدند.
در میان افراد ذکر شده، نقش دیوید چام در به حد اعلا رساندن تکنولوزی کریپتو بالاتر بود و هدف او حفظ حریم شخصی کابران در فضای اینترنت بود. بدین ترتیب جنگی میان مردم و دولت که خواستار کنترل همه چیز بود شکل گرفت و سلاح این جنگ نیز تکنولوژی توسعه یافته رمزنگاری بود. بدین ترتیب چام، سیستم‌های رمزنگاری ایمن مانند امضاهای کور، امضاهای گروهی، اعتبار رمز نگاری و اولین نمونه از پول دیجیتال رمزنگاری شده را ایجاد کرد. در نتیجه این اقدامات چام را می‌توان اولین فرد و شروع کننده جنبش پانک‌ها به حساب آورد.
با آغاز دهه ۹۰ اینترنت به واقعیت زندگی افراد تبدیل شد. اگرچه کاربرد آن مشابه با امروز نبود اما موقعیتی را فراهم کرده بود که افراد از طریق آن و بدون نیاز به حضور فیزیکی قادر به انتقال اطلاعات بودند. در آن زمان از لیست‌های ایمیلی با اهداف بحث و گفتوگو در مورد موضوعات متفاوت استفاده می‌شد تا اینکه لیست ایمیل سایفر پانک‌ها نیز در سال ۱۹۹۲ ایجاد شد. افراد سرشناسی از جمله آدام بک، جود میلهون، دیوید چام و نیک زابو در این لیست حضور داشتند. البته نا گفته نماند که این لیست مرکز بسیاری از پروژه‌های مهم از جمله Electronic Frontier Foundation (EFF) و OpenPrivacy بود.
برای اطلاعات بیشتر در رابطه با رمزنگاری پیشنهاد می‌کنم حتماً مقاله “رمزنگاری چیست؟ – انواع الگوریتم های رمزنگاری” را از سایت بیتفا مطالعه کنید.
دستاورد‌های جنبش سایفرپانک
همانطور که پیش تر اشاره کردیم تمرکز اصلی سایفر پانک‌ها ایجاد ابزار‌هایی برای حفض امنیت و و حریم خصوصی کاربران بوده است. این ابزار‌ها چه چیز‌هایی هستند؟ و تاثیر آنها بر زندگی ما چگونه بوده است؟
اینترنت
اینترنت یا شبکه شبکه‌ها، یکی از دستاورد‌های مهم سایفرپانک‌ها است. در واقع سازنده اینترنت، Tim Berners Lee، یکی از معروف‌ترین سایفر پانک‌ها است که در طول زندگی خود ایده داده‌های دولت باز در سرتاسر جهان و مبارزه برای حقوقی مانند بی طرفی شبکه، حریم خصوصی و باز بودن وب را ارائه داده است.
دسترسی امن از راه دور
یکی از امکانات رایجی که توسط اینترنت فراهم شده است امکان دسترسی به منابع مختلف در هر جای جهان است. پروتکل‌هایی مانند FTP و Talent از زمان پیدایش اینترنت این امکان را فراهم کرده‌اند که البته هیچ یک از آنها ایمن نبودند. البته شرایط پس از طراحی پروتکل SSH توسط Tatu Ylonen تغییر کرد. SSH یک پروتکل اتصال از راه دور است که امنیت بالایی را ارائه می‌دهد.
توسعه رمزنگاری و تکنولوژی کامپیوتر
بسیاری از پیشرفت‌ها در حوزه کریپتو به لطف کریپتو پانک‌ها صورت گرفته است. یک مثال خوب در این باره دیوید چام و امضاهای کور و نسخه پول دیجیتال آن است.
جمع‌بندی
پس از مطالعه مطالب ذکر شده متوجه شدید که cypherpunk کیست، در واقع په کسانی هستند و با تاثیر گذاری سایفرپانک‌ها بر حفظ حریم خصوصی آشنا شدهید. البته شخصیت‌های مختلف پشت جنبش همچنان به ایجاد تغییرات مثبت در این زمینه ادامه می‌دهند و باعث سود بردن افراد بسیاری می‌شوند. با وجود تمامی چالش‌ها ثابت شده است که محافظان حریم خصوصی افراد دولت‌ها نیستند بلکه کسانی هستند که قدرت تغییر نحوه انجام کار‌ها را دارند. این افراد سایفر پانک‌ها هستند.
