آشنایی با انواع عرضه اولیه در بازار رمز ارزها

در این مقاله به مفهوم عرضه اولیه (Initial offering)، به عنوان یکی از روش‌های جذب سرمایه، خواهیم پرداخت.

امورمالی بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره ماست و پول برای هر مبادله‌ای در دنیای واقعی ضروری می‌باشد. پول، چه در قالب پول نقد یا چک‌های فیزیکی که قبلاً روش مبادله بودند، چه در قالب پول‌های دیجیتالی، به عنوان وسیله‌ای برای معامله ضروری است. در حال حاضر، دنیای کاملا جدیدی از رمزارزهایی مانند بیت‌کوین به وجود آمده که مردم به آرامی و به تدریج با آن آشنا شده‌اند. رمزارزها یا همان کریپتوکارنسی‌ها، رشد ثابتی را داشته‌اند و تعداد بیشتری از مردم آن را به عنوان یک سرمایه گذاری ارزشمند می‌شناسند.

اگر شما فردی هستید که در حوزه رمزارزها فعالیت دارید و یا به موضوعات مختلف آن علاقه دارید، به احتمال زیاد واژه‌هایی مثل ICO، IEO و IDO را شنیده‌اید. هر کدام از این عبارات بیانگر یک نوع جذب سرمایه برای پروژه‌های مبتنی بر بلاکچین می‌باشد. در این مقاله به تفصیل به توضیح هر یک از روش های جذب سرمایه خواهیم پرداخت و با چگونگی انجام آنها آشنا می‌شویم.

عرضه اولیه کوین (ICO) 

Initial Coin Offering یا به اختصار ICO، یکی از روش‌های جذب سرمایه است که اعضای تیم یک پروژه جدید از آن استفاده می‌کنند. در این روش ابتدا توکن‌های مبتنی بر بلاکچین خود را به کاربران عرضه می‌کنند که می‌توانند در آینده از آن استفاده کنند. در واقع با این روش جذب سرمایه، بودجه موردنیاز برای توسعه پروژه تامین می‌شود.

ICO در سال ۲۰۱۴ رواج یافت و در ابتدا توسط اتریوم برای تامین بودجه استفاده شد. از آن زمان به بعد پروژه‌های بیشتری نیز از این روش برای جذب سرمایه استفاده کردند و در سال ۲۰۱۷ استفاده از این روش به اوج خود رسید. روش ICO صرفا برای پروژه‌های جدید و تازه تاسیس نیست؛ گاهی اوقات یک شرکت یا موسسه که محصول و خدماتی را ارائه می‌داده، تصمیم میگیرند که از طریق توکنیزه کردن شرکت خود، به یک سیستم غیرمتمرکز تبدیل شوند. این شرکت‌ها از این طریق، طیف گسترده‌ای از سرمایه‌گذاران را برای ایجاد یک محصول مبتنی برای بلاکچین به سمت خود جلب می‌کنند.

به طور خلاصه، ICOها شامل نکات زیر هستند:

• یک روش محبوب جمع‌آوری سرمایه که عمدتاً توسط استارت‌آپ‌های فعال در حوزه رمزارزها که مایل به ارائه محصولات و خدمات هستند اجرا میشود.
• ICOها مشابه سهام هستند، اما گاهی اوقات برای یک سرویس نرم‌افزاری یا محصول ارائه شده دارای کاربرد هستند.
• برخی از ICOها بازدهی زیادی برای سرمایه‌گذاران داشته‌اند. اما خیلی دیگر از افراد یا کلاهبردار بوده‌اند یا شکست خورده‌اند و یا عملکرد ضعیفی داشته‌اند.
• برای شرکت در ICO، معمولاً ابتدا باید یک رمزارز بخرید و درک مختصری از نحوه استفاده از کیف‌پول‌ها و صرافی‌ها داشته باشید.
• ICO‌ها در بیشتر موارد کاملاً غیرقانونی هستند، بنابراین سرمایه‌گذاران باید در هنگام تحقیق و سرمایه گذاری در ICO‌ها احتیاط و دقت بالایی داشته باشند.

نحوه عملکرد ICO چگونه است؟

ICO می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد، که در ادامه به آن پرداخته شده است:

• یک ICO می‌تواند از پلتفرمی مانند اتریوم استفاده کند که به برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) اجازه می‌دهد تا با کمک قراردادهای هوشمند روی پلتفرم آن ساخته شوند.
• شرکتی که به دنبال جذب سرمایه برای پروژه جدید خود است، یک dApp (پروژه) جدید بر روی پلتفرم اتریوم می‌سازد.
• شرکت، یک ICO با مقدار مشخصی از توکن‌های ICO منتشر می‌کند (در این مورد می‌تواند اتر یا هر توکن جدیدی باشد که توسط یک توکن کاربردی یا dApp ایجاد شده است).
• سرمایه گذاران علاقه‌مند با dApp تعامل می‌کنند تا رمز ارزهای خود را به dApp ارسال و توکن‌های ICO را دریافت کرده و از این طریق برای پروژه، سرمایه جمع‌آوری کنند.

البته، بسیاری از استراتژی‌های بازاریابی باید برای تبلیغ در مورد یک ICO، ایجاد آگاهی به عموم مردم در مورد آن و همچنین دعوت آنها برای سرمایه‌گذاری طراحی شود. با توجه به تقلب‌ها و کلاهبرداری‌های متعددی که در این حوزه اتفاق می‌افتد، مسئولیت سرمایه‌گذار است که وایت‌پیپر پروژه‌ای که ICO برگذار می‌کند را به طور کامل مطالعه کند و عاقلانه سرمایه‌گذاری کند. معمولا ICO ها زودتر از موعد اعلام می‌شوند و شاید قوانینی مثل موارد زیر برای نحوه اجرای آن وجود داشته باشد:

• در نظر گرفتن یک بازه زمانی مشخص برای خرید

• در نظر گرفتن یک سقف برای تعداد توکن‌های فروخته شده

• ارائه یک فرمی که سرمایه گذاران باید قبل از خرید آن را پر کنند

کاربران برای سرمایه گذاری در پروژه‌ای که ICO می‌شود و خرید توکن آن، ابتدا وجوه خود (معمولا به شکل بیت کوین و اتریوم) را به آدرسی مشخص ارسال می‌کنند. ارزهای دریافتی، یا به طور خودکار به آدرسی که پرداخت از آن انجام شده ارسال می‌شود و یا به آدرس جدیدی که سرمایه‌گذار در اختیار تیم قرار می‌دهد.

مزایا و معایب ICO

همانطور که تصویر بالا نشان می‌دهد، ICOها توانسته‌اند در مدت زمان بسیار کوتاهی سرمایه‌های میلیونی جمع‌آوری کنند، به همین دلیل است که افراد بیشتری به سرمایه گذاری در ICOها علاقه نشان می‌دهند. شرکت‌هایی که قصد دارند از طریق ICOها سرمایه جمع کنند، این کار را می‌توانند با ارسال یک وایت‌پیپر انجام دهند. با این حال، بسیار مهم است که قبل از سرمایه‌گذاری، تحقیقات کاملی در مورد پروژه انجام دهید.

مقررات مربوط به ICO

با توجه به اینکه در هر جایی مقررات حوزه قضایی متفاوت است و همچنین در بعضی از نقاط قوانین خاصی برای این نوع سرمایه‌گذاری وجود ندارد، بنابراین حتما برای سرمایه گذاری حتما باید از مشاورین حقوقی استفاده شود. اگر نهادهای نظارتی یک توکن را تایید کنند، تیم توسعه دهنده باید قوانین سختگیرانه‌ای را که در مورد دارایی‌های سنتی نیز اعمال می‌شود، رعایت کند. کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) دیدگاه‌های خوبی ارائه داده است. به طور کلی با توجه به کندی توسعه مقررات در حوزه بلاکچین، بسیاری از قوانین مربوط به این حوزه شفاف نیست و هنوز بسیاری از نهادهای دولتی در مورد اجرای چهارچوب شفاف تری برای اجرای فناوری بلاکچین در حال بحث و مذاکره‌اند.

خطرات ICO

اگرچه همیشه توکن‌های جدیدی که عرضه می‌شوند چشم اندازی روشن با وعده‌ی بازدهی بالا را می‌دهد، اما باید بدانیم که همه ارزها یکسان نیستند و تضمینی برای بازگشت سرمایه (ROI) وجود ندارد. تشخیص اینکه آیا این پروژه جدید با دوام خواهد بود یا خیر کمی دشوار است، چرا که فاکتورهای زیادی برای ارزیابی وجود دارد. از معیارهایی که حتما باید به آن پرداخته شود، میتوان به موارد زیر اشاره کرد.

• آیا پروژه ماندگار است؟
• هدف این پروژه چیست و چه مشکلی را حل می‌کند؟
• آیا این پروژه به بلاکچین اختصاصی نیاز دارد؟
• آیا تیم پروژه معتبر و فعال است؟

عرضه عمومی اولیه یا IPO 

اگر یک شرکت سهام خود را برای اولین بار عرضه کند، به آن عرضه عمومی اولیه (Initial Public Offering یا IPO) میگویند. اکثر شرکت‌های در حال رشد یا کارآفرینانی که به بودجه نیاز دارند، برای توسعه بیشتر معمولا از طریق IPO سرمایه جمع‌آوری می‌کنند. لازم به ذکر است که قبل از اجرای IPO، به منظور بررسی کلیه فرآیندهای لازم، باید کمیته‌ای از کارشناسان تشکیل شود. در برخی شرایط، IPO اعتبار شرکت را افزایش می‌دهد. با این حال، بعد از عرضه اولیه سهام، ارزش شرکت احتمالا بر اساس ارزش سهام آن ارزیابی می‌شود که ممکن است عملکرد واقعی آن را تحت تاثیر قرار دهد.

مقایسه IPO و ICO

با وجود شباهت‌هایی که عرضه عمومی اولیه (Initial Public Offering یا IPO) و عرضه اولیه سکه (ICO) با هم دارند، اما کاملاً با یکدیگر متفاوت هستند.

IPO توسط یک شرکت منتشر می‌شود تا بخشی از سهام خود را به عموم مردم بفروشد. افراد علاقه‌مند می‌توانند سهام را به قیمت معینی خریداری کرده و بعداً (در صورت تمایل) هر زمان که قیمت سهام افزایش یافت، آن را بفروشند و سود ببرند. این یک تعامل سودآور برای هر دو طرف می‌باشد؛ از یک طرف سرمایه شرکت افزایش می‌یابد و سرمایه گذاران را جذب می‌کند و از طرف دیگر، خریداران سهام‌های این شرکت، میتوانند با فروش آن کسب سود کنند.

عرضه اولیه کوین یا ICO یک روش سرمایه گذاری جمعی در دنیای رمز ارزها می‌باشد. هر زمان که یک شرکت جدید بخواهد کوین یا توکن خود یا هر پروژه جدید را راه‌اندازی کند، یک ICO را در برابر هر رمز ارز دیگری مانند بیت‌کوین یا اتر منتشر می‌کند تا برای پروژه خود سرمایه جمع‌آوری کند. نکته قابل توجه این است کهICO بر خلاف IPO، هیچ گونه اختیار یا مالکیت پروژه را به سرمایه گذارانی که در آن سرمایه گذاری می‌کنند، ارائه نمی‌دهد. این توکن‌ها یا کوین‌های ICO لزوماً نباید رمز ارزهای ICO باشند، اما می‌توانند هر چیزی مانند حق رای، سهام (توکن‌های کاربردی) و غیره باشند. اگر توکن یک رمز ارز ICO باشد، در صورت موفقیت پروژه و کسب سود، می‌توان آن را بعداً با قیمتی بالاتر از قیمت خرید فروخت.

عرضه اولیه صرافی یا IEO 

برای تعداد بالای پروژه‌های بلاکچینی در حال توسعه که برای درگیر کردن توسعه دهندگان و مشارکت کنندگان به انگیزه مالی احتیاج دارند، روش‌های مختلفی برای جذب سرمایه وجود دارد. یکی دیگر از سیستم‌های جذب سرمایه، Initial Exchange Offering یا IEO است، با این تفاوت که معمولا پروژه‌هایی که از این روش استفاده می‌کنند به سرمایه زیادی نیاز دارند. بنابراین، این پروژه‌ها برای این کار عرضه اولیه توکن‌های خود را از طریق صرافی‌های معتبر مثل بایننس انجام می‌دهند.

عرضه اولیه Initial Exchange Offering یا همان IEO، به معنای عرضه اولیه از طریق صرافی‌ها است. از آن جا که IEO توسط یک صرافی انجام می‌شود، توسعه دهندگان پروژه باید یک برنامه منظم دقیقی برای توسعه پروژه داشته باشند. پروژه‌هایی که قصد جذب سرمایه به صورت IEO را دارند به دقت توسط صرافی‌ها بررسی می‌شوند چرا که صرافی‌ها هرگز تمایل ندارند که با عرضه یک پروژه اشتباه، اعتبار خود را زیر سوال ببرند. برای مثال Elrond جزو پروژه‌های بلاکچینی به شدت معتبر است که نخستین بار به صورت IEO در صرافی بایننس عرضه اولیه شد و تعداد زیادی از توکن‌های آن به فروش رسید. داشتن یک مدل تجاری قوی، اعضای تیم با تجربه، موارد استفاده مناسب پروژه و ارائه وایت پیپر (White Paper) از شروط اولیه IEO است.

با توجه به اینکه جمع‌آوری مالی برای پروژه‌های حوزه بلاکچین بسیار دشوار است، رقابت زیادی برای جذب سرمایه گذاران وجود دارد. از این رو IEO می‌تواند انتخاب خوبی برای جذب سرمایه باشد، زیرا وقتی یک پروژه مورد اعتماد یک صرافی معتبر مثل بایننس باشد، راحت‌تر می‌تواند اعتماد مردم و سرمایه گذاران را به سمت خود جلب کند. از طرف دیگر، این روش نسبت به ICOها امنیت بالاتری دارد و کلاهبرداری کمتری در آن صورت میگیرد؛ زیرا سرمایه گذاران به جای اینکه سرمایه خود را به یک قرارداد هوشمند ارسال کنند و منتظر باشند تا توکنی دریافت کنند، پول را به کیف پول صرافی مربوطه واریز می‌کنند. توکن پروژه بعد از عرضه اولیه توسط صرافی، در همان صرافی برای معاملات لیست خواهد شد. بنابراین سرمایه گذاران هر زمان که سرمایه خود را نیاز داشتند به راحتی می‌توانند آن را خارج کنند.

عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز یا IDO 

Initial DEX offering یا IDO، یکی از جدیدترین روش‌های تامین سرمایه برای پروژه‌های حوزه دیفای برای جمع‌آوری سرمایه به صورت غیرمتمرکز و بدون مجوز است که راه جدیدی برای تامین سرمایه اولیه در فضای رمز ارزها را باز می‌کند. این روش، از نظر ساختاری بسیار مشابه IEO است با این تفاوت که به جای عرضه توکن در یک صرافی غیرمتمرکز، این توکن در یک صرافی غیرمتمرکز عرضه اولیه خواهد شد.

اگر پروژه‌ای یک IDO راه اندازی کند، به این معنی است که پروژه در حال راه اندازی یک کوین یا توکن از طریق یک نقدینگی صرافی غیرمتمرکز است. این یک نوع مبادله  دارایی دیجیتال است که به استخرهای نقدینگی بستگی دارد و معامله‌گران می‌توانند توکن‌ها، از جمله کوین‌های کریپتویی و استیبل کوین‌ها را مبادله کنند. به عنوان مثال، ETH/USDT نقدینگی به صورت جفت ارز است.

عرضه توکن اوراق بهادار یا STO 

STO مخفف security token offering می‌باشد و مشابه عرضه اولیه کوین (ICO) است. این روش جمع‌آوری سرمایه، نوعی سرمایه‌گذاری با کوین یا توکن می‌باشد، اما STO بر خلاف ICO، یک قرارداد سرمایه‌گذاری را به دارایی سرمایه‌گذاری اساسی مانند سهام، اوراق قرضه، صندوق و اعتبار سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات (REIT) ارائه می‌دهد.

در مقایسه با ICO، STO‌ها خطر کمتری دارند زیرا توکن‌های اوراق بهادار از قوانین اوراق بهادار پیروی می‌کنند که باید الزاماتی را در خصوص شفافیت و پاسخگویی انجام دهند. از طرف دیگر، در مقایسه با IPO‌‌های سنتی، STO به دلیل حذف واسطه‌های مثل بانک‌ها و کارگزاری‌ها، ارزان‌تر است.

عرضه اولیه بازی یا IGO چیست؟

با پیشرفت بلاکچین، شاهد توسعه سریع بازی‌های مبتنی بر بلاکچین نیز هستیم. Initial game offering یا IGO، فرصتی را برای افراد فراهم می‌کند تا در مراحل اولیه پروژه‌های مربوط به بازی، سرمایه‌گذاری کنند که پتانسیل ارائه بازدهی زیادی پس از راه‌اندازی را دارند.

عرضه اولیه بازی (IGO) جدیدترین روند در دنیای رمزارزها هستند و مفهومی شبیه به عرضه‌اولیه کوین (ICO) دارد. با این تفاوت که در IGO‌ها، این پلتفرم میزبان پروژه‌های بازی است که بر اساس NFT‌ها یا توکن‌ها به عنوان ارز مربوط به خود بازی و پاداش آنها هستند. بسیاری از فرایندهای IGO از طریق لانچ‌پد‌ها به اجرا درمی‌آیند. لانچ‌پد پلتفرمی است که کل روند عرضه اولیه بازی را تسهیل می‌کند. در این نوع از عرضه اولیه نیز باید پروژه به دقت بررسی شود؛ زیرا همواره توسعه‌دهندگان رویاهای بزرگی را در سر دارند، اما امکان دارد که بازی به صورت موفقیت‌آمیزی ساخته نشود. همچنین این احتمال نیز وجود دارد که پروژه بازی مورد نظر شما جعلی و کلاهبرداری باشد.

جمع‌بندی

در این مقاله، انواع روش‌های جمع‌آوری سرمایه از طریق عرضه‌های اولیه ارائه گردید که هر کدام از آنها ویژگی‌های خاص خود را دارند. میدانیم که هیچ سرمایه‌گذاریی بی‌خطر نیست، اما به نظر می‌رسد که IEOها در مسیر امن تری قرار دارند. البته باید قبل از سرمایه‌گذاری، جوانب مختلف مربوط به پروژه را سنجید. لازم به ذکر است که امن‌ترین روش در میان مواردی که ذکر شد، روش STO می‌باشد. به شرط بررسی کامل پروژه، ICO نیز در نوع خود می‌تواند روش سرمایه‌گذاری مناسبی باشد. اما همیشه به یاد داشته باشید که هیچ بازدهی تضمینی وجود ندارد و با وجود جذابیت‌های زیاد دنیای رمزارزها، چنین سرمایه‌گذاری‌هایی می‌تواند به شدت خطرناک باشد. به ویژه یکی از جدیدترین انواع آن به نام IGO که مربوط به بازی‌های مبتنی بر بلاکچین می‌باشد.