آیا بیت کوین ارزش سرمایه گذاری دارد؟

حتما شما هم اسم بیت کوین را شنیده‌ و آن را معجزه‌ای می‌دانید که افراد زیادی را ثروتمند کرده است و به این دلیل در مورد این ارز کنجکاو شده‌اید. گروهی ممکن است بیت کوین را همانند فلزات گرانبها، ارزشمند بدانند از این جهت که دارای عرضه‌ی محدود و کاربرد خاصی است. فلزات گران بها مانند طلا، در مصارف صنعتی کاربرد دارند اما بیت کوین با استفاده از فناوری هایی نظیر بلاک چین در صنعت های مالی و پرداختی فعالیت می‌کند. در این مقاله به بررسی دلیل ارزشمند بودن بیت کوین و تفاوت آن با ارز‌های فیات می‌پردازیم.

چرا بیت کوین ارزشمند است؟

بیت‌کوین توسط هیچ نهاد دولتی و بانک مرکزی کنترل نمی‌شود. بیت کوین یک شبکه‌ی غیرمتمرکز متشکل از نود‌های مستقل است که این نود‌ها وظیفه‌ی تایید تراکنش ها در شبکه را به عهده دارند. به این معنی است که اگر تراکنشی را برای آدرس اشتباهی ارسال کنید هیچ نهاد متمرکزی قادر به اصلاح تراکنش نمی‌باشد.

کارکرد شبکه بیت کوین

اندازه‌ی شبکه‌ی بیت کوین عاملی تاثیر گذار برای جلوگیری از حمله ۵۱ درصدی است. حمله ۵۱ درصدی زمانی اتفاق می‌افتد که گروهی از ماینر ها بتوانند کنترل بیش از ۵۰ درصد شبکه را به دست بگیرند که برای این کار لازم است قدرت پردازش بخش عظیمی از شبکه را در اختیار داشته باشند با این حال حمله به شبکه ای مانند بیت کوین تقریبا غیرممکن است زیرا نیازمند تلاش، هزینه و قدرت پردازش بسیار زیاد است. به علاوه بیت کوین برخلاف ارز های فیات قابل تقسیم به واحد های بسیار کوچکتری است. یک بیت کوین قابل تقسیم تا ۸ رقم اعشار است و کوچکترین واحد آن ساتوشی نام دارد. اکثر ارز های فیات تنها قابل تقسیم تا ۲ رقم اعشار می‌باشند. به علاوه گسترش زنجیره های جانبی در آینده مانند لایت کوین در افزایش قیمت بیت کوین تاثیرگذار است.

کمیاب بودن

یکی از دلایل ارزشمند بودن بیت کوین تعداد محدود آن است. بدین ترتیب هرچه عرضه یک کالا کمتر باشد تقاضا برای آن افزایش می‌یابد. به این صورت که سرمایه گذاران برای مالکیت تعدادی بیت کوین به رقابت می‌پردازند.

بیت کوین نیز همانند طلا دارای کاربرد محدود است. به طور دقیق تر بیت کوین با استفاده از فناوری بلاکچین به عنوان یک سیستم پرداخت کاربرد دارد. یکی از مهم ترین ویژگی های این سیستم پرداخت امکان انتقال پول فراتر از مرز های بین المللی است که با سرعت بالا و کارمزد پایین همراه است. برخی از کشور ها مانند ال سالوادور بر این باورند که بیت کوین در آینده به عنوان روشی برای پرداخت های خرد مورد استفاده قرار خواهد گرفت. 

هزینه ی تولید بیت کوین

تئوری دیگر که نشان دهنده ی افزایش ارزش بیت کوین در آینده است بر اساس افزایش هزینه تولید بیت کوین است. همانطور که می‌دانید استخراج بیت کوین فرآیندی هزینه بر است به این دلیل که هزینه ی بسیاری برای خرید سخت افزار های مورد نیاز و پرداخت هزینه برق روی دست کاربران می‌گذارد. بنا بر تئوری اقتصاد، در یک بازار رقابتی بین تولید کننده هایی که یک محصول مشابه تولید می‌کنند، قیمت نهایی فروش تمایل دارد بر اساس قیمت تمام شده برای تولید محصول تنظیم شود. بنا بر این تئوری با افزایش هزینه استخراج بیت کوین، قیمت آن نیز در آینده رو به افزایش است.

تئوری پول گرایی

تلاش پول گرا ها بر این است که بیت کوین را نیز همانند پول در نتیجه در نظر گرفتن فاکتور های عرضه، سرعت عرضه و ارزش کالای تولید شده در اقتصاد ارزش گذاری کنند. ساده ترین راه برای ارزش گذاری بیت کوین این است که ارزش تمام ابراز های مبادله و ذخیره ارزش را با بیت کوین مقایسه کرده و ارزش بیت کوین را بر این اساس محاسبه کنید. برای مثال یکی از ابزار های مبادله پول رایج کشور ها است که در این مقاله دلار را به عنوان مثال در نظر می‌گیریم. عرضه ی دلار در ایالت متحده بیش از ۲۰ تریلیون دلار تا آخر سال ۲۰۲۱ بود. 

تصور کنید که این میزان عرضه ثابت باشد، اگر بیت کوین به ۱۵ درصد این حجم می‌رسید، امروز حجم کل بازار بیت کوین تقریبا به ۳ تریلیون دلار می‌رسید. با در نظر گرفتن ۲۱ میلیون واحد بیت کوین در گردش، قیمت هر واحد بیت کوین به ۱۴۳ هزار دلار می‌رسد.

دلیل ارزشمند بودن ارز های فیات

در ادامه به توضیح دلیل ارزشمند بودن ارز‌های فیات می‌پردازیم.

یک ارز کار آمد لازم است دارای ۶ فاکتور زیر باشد.

• کم یاب بودن
• قابل تقسیم شدن
• مورد پذیرش بودن
• قابل حمل بودن
• با دوام بودن
• عدم قابلیت جعل شدن

قابلیت‌های فوق باعث استفاده‌ی گسترده‌ی ارز‌ها در چرخه‌ی اقتصاد و همچنین جلوگیری از تورم و حفظ امنیت آن می‌شود.

ارز‌ها زمانی کار آمد هستند که بتوان از آنها به عنوان ذخیره‌ی ارزش استفاده کرد یا، به بیان دیگر  بتواند ارزش خود را در طول زمان حفظ کند.

در طول تاریخ جامعه‌های مختلفی از کالاها و فلزات گران بها به عنوان روش پرداخت استفاده می‌کردند به دلیل اینکه ارزش آنها را ثابت می‌پنداشتند.

جامعه‌ها با گذز زمان تصمیم گرفتند به جای حمل مقادیر زیاد دانه‌های کاکائو، طلا یا هر فرم اولیه‌ی دیگری از پول، سکه‌هایی از جنس طلا، نقره و برنز ضرب کنند که دارای عمر طولانی و ریسک پایین کاهش ارزش بودند.

ارزش گذاری ارز‌ها مقوله‌ای شک برانگیز  است. در ابتدا ارزش آنها از از کالا‌های فیزیکی گرفته می‌شد. برای مثال ارز طلا بر اساس هزینه‌ی استخراج و فاکتور‌های کیفی دیگر نظیر میزان درخشش و حجم خلوص، ارزش گذاری می‌شد.

در عصر مدرن دولت‌ها نسخه‌ی کاغذی ارز هارا ارائه دادند که فاقد ذات کمیاب بودن مانند فلزات گران بها بودند. برای مدت طولانی ارزش این پول‌های کاغذی بر اساس میزان طلای پشتوانه‌ی آنها  سنجیده می‌شد. حتی امروزه برخی ارز‌ها دارای پشتوانه هستند به طوری که با ارائه‌ی مقدار مشخصی از آنها می‌توانید معادل پشتوانه‌ی آنرا دریافت کنید.

مفهوم ارزشمند بودن ارز‌ها در قرن ۱۷‌ام دست خوش تغییر شد. به گفته‌ی جان لاو (John Low) اقصاد شناس برتر اسکاتلندی پول یا ارزی که توسط دولت یا پادشاه صادر می‌شود ارزشی نیست که کالا با آن مبادله می‌شود بلکه ارزشی است که با آن کالا مبادله می‌شود. به بیانی دیگر، ارزش ارز‌ها بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.  این تفکر بسیار شبیه به سیستم پولی امروزی می‌باشد.

در این تئوری، بانک‌ها پول را تولید کرده و به وام گیرندگان قرض می‌دهند. کسانی که با این پول کالا خریداری کرده و باعث چرخش چرخ اقتصاد می‌شوند.

پس از اینکه به دلیل حذف تمرکز روی عرضه‌ی طلا، کشورها استاندارد طلا را منع کردند، بسیاری از ارز‌های جهان تحت عنوان فیات دسته بندی می‌شوند.

امروزه بیشتر ارز‌های بزرگ جهانی فیات هستند. بیشتر جامعه‌ها و دولت‌ها به این نتیجه رسیدند که ارز فیات بادوام ترین نوع ارز است که احتمال کاهش ارزش آن در گذر زمان بسیار پایین است.

ارزش پول های دیجیتال

هر تصمیم گیری در مورد ارزش گذاری بیت کوین باید به ذات ارز بازگردد. کاربرد طلا به عنوان ارز به دلیل ذات و مشخصه‌ی فیزیکی آن بود که در عین حال سنگین بود. پول کاغذی از این جهت گزینه‌ی بهتری بود اما نیازمند تولید و انبار بود و بر خلاف ارز‌های دیجیتال به سادگی قابل جابجایی نیست.

به این مثال توجه کنید. در طول بحران مالی Ben Bernanke، رئیس وقت فدران رزرو در برنامه‌ی CBS60 minutes توضیح داد که چطور  غول بیمه American International Group(AIG) و دیگر موسسات مالی  را با وام دهی از خطر ورشکستگی نجات داده است. مصاحبه کننده پرسید که آیا فدران رزرو اقدام به تولید بیلیون‌ها دلار کرده؟ مشخصا اینطور نبود.

این موضوع به سرعت و کاربردی بودن ارز‌ها اشاره می‌کند زیرا تراکنش هارا ساده سازی و به آنها سرعت می‌بخشد.

چالش های ارزش گذاری بیت کوین

یکی از مهم ترین ملاک‌های ارزش گذاری بیت کوین، استفاده از آن به عوان ذخیره‌ی ارزش است. که این قابلیت بستگی به این دارد که چقد بیت کوین به عنوان پلت فرمی برای معامله خوب عمل می‌کند. که اگر در این راستا موفق نباشد دیگر به عنوان ذخیره‌ی ارزش کاربرد ندارد.

مشکلاتی برای ذخیره و معامله در پلت فرم‌های معاملاتی از جمله چالش‌های بیت کوین محسوب می‌شود. اگرچه بلاک چین بیت کوین تا کنون در معرض هک قرار نگرفته با این حال بار‌ها شاهد هک و دزدی در صرافی‌های ارز دیجیتال بوده‌ایم.

تاریخچه‌ی قیمت بیت کوین

طبق نظر سنجی که در سال ۲۰۱۷ صورت گرفت، اغلب افراد تازه وارد به دنیای رمز ارز‌ها به دلیل رشد قیمت قابل توجه بیت کوین وارد این حوزه شدند. شاید شما هم به دلیل همین رشد قیمتی در حال خواندن این مقاله می‌باشید. پتانسیل بیت کوین برای تغییر نظام مالی باعث ارزشمند شدن روز افزون این دارایی شده است. با این حال به دلیل نوپا بودن و عدم قانون گذاری‌های صحیح به شدت نوسانی می‌باشد.

در ابتدای کار بیت کوین با قیمت صفر دلار در سال ۲۰۰۹ شروع به کار کرد و قیمت هر واحد آن در سال ۲۰۱۰ به ۰.۰۰۳ دلار رسید و در سال ۲۰۱۷ به اوج قیمت خود یعنی ۲۰ هزار دلار رسید. و قیمت آن در زمان نگارش این مقاله ۳۸ هزار دلار می‌باشد. با این حال روند قیمتی بیت کوین همیشه صعودی نبوده و بار‌ها شاهد کاهش ۹۰ درصدی قیمت بیت کوین نیز بوده‌ایم. اگرچه این بازار افراد زیادی را ثروتمند کرده اما در مقابل خیلی‌ها را نیز به ورشکستگی دچار کرده است. برای مثال در سال ۲۰۱۷ زمانی که عده‌ی زیادی با بیت کوین آشنا می‌شدند به یک باره شاهد سقوط ۹۰ درصدی ارزش این بازار شدیم و در تمام طول مدت ۲۰۱۸ شاهد این روند نزولی بودیم.

قیمت بیت کوین نیز همانند هر چیز دیگری تحت تاثیر عوامل بیرونی و درونی است به این صورت که هر اخباری که مردم را نسبت به آینده‌ی بیت کوین امیدوار کند موجب افزایش قیمت بیت کوین می‌شود و در مقابل هر اخبارمنفی که باعث نگرانی مردم شود باعث کاهش قیمت می‌شود. از جمله اخبار منفی تاثیر گذار بر روند بیت کوین میتوان به اخبار مربوط به وضع مقررات سخت گیرانه توسط دولت‌ها یا هک شدن صرافی‌ها اشاره کرد.

جمع بندی

در این مقاله سعی شد به دلایل ارزشمند بودن بیت کوین و تفاوت آن با سایر ارز‌های فیات بپردازیم. قبل از بیت کوین نیز ارز‌های دیجیتال دیگری طراحی شده بودن که به دلیل ضعف و نداشتن مهم ترین تیکه‌ی پازل فراموش شدند. اما بیت کوین به دلیل استفاده از فناوری بلاک چین و حل مشکل مهم دوبار خرج شدن، همچنان در راس جدول قرار دارد.

همچنان که توسعه دهندگان در راستای بهبود و گسترش استفاده از بیت کوین تلاش می‌کنند، همزمان به بهبود سایر ارز‌های دیگر  نیز کمک می‌کنند. با افزایش ارزش بیت کوین توسعه دهندگان به چشم انداز‌های خود برای معرفی سایر ارز‌های کاربردی به مردم جهان نزدیک می‌شوند.