فکر می‌کنید خرید و فروش تنها راه به دست آوردن ارز دیجیتال است؟ دنیای کریپتو فراتر از ترید عمل می‌کند! در کنار ترید، تبدیل ارز دیجیتال (Swap) هم وجود دارد که شاید برای افراد تازه‌وارد به این حوزه کمی ناآشنا باشد. اما جای نگرانی نیست! این مقاله برای کسانی نوشته شده که می‌خواهند با مفهوم Swap در ارز دیجیتال آشنا شوند و بفهمند که چطور کار می‌کند. در این مقاله، ابتدا به سراغ مفهوم کلی Swap رفته و ماهیت آن را توضیح می‌دهیم. سپس تفاوت‌های میان صرافی‌های متمرکز (Centralized)، غیرمتمرکز (Decentralized) و برنامه‌ها را در زمینه Swap بررسی می‌کنیم. پس اگر می‌خواهید سواپ ارز دیجیتال را آموزش ببینید، با تیم بیتفا همراه باشید.
سواپ ارز دیجیتال چیست؟
سواپ ارز دیجیتال یعنی اینکه شما به طور مستقیم یک ارز دیجیتال را با ارز دیجیتال دیگر عوض کنید، بدون اینکه نیاز باشد اول آن را به پول نقد (مثل دلار) تبدیل کنید. شاید به نظر ساده بیاد، اما با وجود هزاران ارز دیجیتال مختلف، اوضاع کمی پیچیده می‌شود. بازار ارز دیجیتال به سرعت در حال رشد است و هر روز ارزهای جدیدی ساخته می‌شوند. هر ارز دیجیتال جدید می‌تواند یک فرصت سرمایه‌گذاری باشد و آینده‌ی مالی شما را تحت تاثیر قرار دهد. پس دانستن اینکه سواپ چیست و چطور کار می‌کند، خیلی مهم است.
بعضی از این ارزهای دیجیتال مثل کلیدهایی برای ورود به یک سیستم خاص عمل می‌کنند و به دارندگان‌شان مزایایی مثل حق رای در تصمیم‌گیری‌های آن سیستم را می‌دهند. به همین دلیل، سواپ ارز دیجیتال این کار را برای کاربران راحت‌تر می‌کند تا بتوانند از این فرصت‌ها استفاده کنند و در پروژه‌های مورد علاقه‌شان شرکت کنند.
حالا مشکل اینجاست که خیلی از تازه‌کارها نمی‌دانند با این حجم زیاد از ارزهای دیجیتال چطور رفتار کنند. شاید در یک شبکه خاص سرمایه‌گذاری کرده باشند اما حالا فرصت‌های بهتری در شبکه‌ی دیگری ببینند.
راه‌حل قدیمی این بوده که اول ارز دیجیتال خود را به پول نقد تبدیل کنند و بعد با آن، ارز دیجیتال جدید را بخرند. این روش درست است اما یک مرحله‌ی اضافی دارد و باعث می‌شود چندین بار کارمزد تراکنش پرداخت کنید.
تبدیل ارز دیجیتال این مشکلات را حل می‌کند و یک راه ساده‌تر و سریع‌تر برای به دست آوردن ارز دیجیتال مورد نظر شماست. پس در کل، سواپ باعث صرفه‌جویی در وقت و کم شدن کارمزد تراکنش می‌شود.
تبدیل ارزهای دیجیتال چگونه کار می‌کند؟
سواپ ارز دیجیتال یعنی اینکه شما به راحتی یک ارز دیجیتال را با ارز دیگر به همان ارزش عوض کنید. این کار باعث می‌شود راحت‌تر بتوانید از پروژه‌هایی که بهشان علاقه دارید حمایت کنید. اما دو دلیل مهم‌تر که افراد سراغ سواپ می‌روند، کم شدن کارمزد تراکنش و سرعت بالاتر معاملات است.
شما می‌توانید از طریق پلتفرم‌های سواپ ارز دیجیتال مثل 1inch، Changelly، PancakeSwap، SimpleSwap و UniSwap، ارز دیجیتال موردنظرتان را به دست بیاورید. این کار مخصوصا برای تهیه‌ی ارزهایی که تازه‌وارد هستند و ارزش پایینی در بازار دارند، اهمیت زیادی دارد.
برای مثال، صرافی‌های ارز دیجیتال ممکن است معاملات بعضی از ارزهای کم‌شناخته‌تر را محدود کنند. اما با سواپ به راحتی می‌توانید به هر ارز دیجیتالی که می‌خواهید دسترسی داشته باشید.
توجه داشته باشید که مراحل و زمان لازم برای سواپ بسته به پلتفرمی که انتخاب می‌کنید، فرق می‌کند. یعنی شاید در یک پلتفرم با چند کلیک ساده بتوانید سواپ را انجام دهید، در حالی که در پلتفرم دیگر مراحل بیشتری لازم باشد و زمان بیشتری طول بکشد. همچنین امکان برگرداندن ارز دیجیتال ارسال شده به نوع پلتفرم بستگی دارد و برخی پلتفرم‌ها چنین پشتیبانی مهمی دارند.
علاوه بر این، افراد و سازمان‌ها می‌توانند با استفاده از خدمات سواپ ارز دیجیتال به چند روش سود کسب کنند:
سواپ با مارجین (Margin Swapping)
در این روش، کاربر سعی می‌کند با یک سری سواپ‌های پی در پی، ارزش دارایی خودش را بالا ببرد. در این روش، نوسانات بازار نقش خیلی مهمی دارند. با استفاده از همین نوسانات و سواپ‌های حساب‌شده، کاربران می‌توانند سود خوبی به دست بیاورند.
سواپ و نگهداری (Swapping And Holding)
در این روش، فرد ارزهای تازه‌وارد را با قیمت پایین می‌خرد. کلید این است که ارز دیجیتالی را پیدا کنید که پروژه‌ی پشت آن پتانسیل زیادی داشته باشد. با بیشتر شدن محبوبیت پروژه، ارزش آن ارز دیجیتال هم بالا می‌رود و موقع فروش یا سواپ بعدی سود خوبی نصیب شما می‌شود. برای پیدا کردن این ارزهای پر پتانسیل و تشخیص سطح امنیت آنها به دوره دکس تریدینگ مراجعه فرمایید.
مراحل انجام سواپ ارز دیجیتال
خب، حالا که با مفهوم کلی سواپ آشنا شدیم، ببینیم مراحل انجام آن به چه صورت است:
- دانلود اپلیکیشن: اولین قدم دانلود اپلیکیشن ارائه‌دهنده‌ی خدمات سواپ است. این اپلیکیشن را می‌توانید از وب‌سایت رسمی سرویس مورد نظر خود دانلود کنید.
- ایجاد حساب کاربری: بعد از دانلود اپلیکیشن، باید با وارد کردن اطلاعاتی مثل ایمیل و رمز عبور، یک حساب کاربری بسازید.
- تایید حساب: پس از ثبت‌نام، مراحل تایید حساب را طی کنید تا بتوانید از تمام امکانات پلتفرم، از جمله سواپ، استفاده کنید.
- شارژ کیف پول: حالا نوبت شارژ کردن کیف پول داخلی پلتفرم است. برای شروع سواپ به مقداری ارز دیجیتال نیاز دارید که باید آن را به کیف پول خود در پلتفرم سواپ منتقل کنید.
- انتخاب گزینه‌ی سواپ: بعد از شارژ کیف پول، وارد بخش سواپ شوید و ارز دیجیتالی که می‌خواهید با آن سواپ انجام دهید و همچنین ارز دیجیتالی که می‌خواهید دریافت کنید را انتخاب نمایید.
- تعیین مبلغ سواپ: مشخص کنید که چه مقدار از ارز دیجیتال اول را می‌خواهید برای سواپ اختصاص دهید.
- بررسی جزئیات: قبل از نهایی کردن معامله، حتما تمام جزئیات سواپ از جمله نرخ تبدیل و کارمزد تراکنش را با دقت بررسی کنید.
- تایید سواپ: بعد از اطمینان از صحت تمام اطلاعات، معامله‌ی سواپ را تایید کنید.
مثال‌هایی از سواپ ارز دیجیتال
برای درک بهتر مفهوم سواپ، بیایید به چند مثال نگاهی بیندازیم:
مثال ۱: فرض کنید علی، یک کاربر ارز دیجیتال، می‌خواهد ۱۰ واحد اتریوم (ETH) از کیف پول خود را با بیت‌کوین (BTC) عوض کند. علی برای انجام این کار، اپلیکیشن موبایل یک پلتفرم سواپ را دانلود می‌کند. از آنجایی که قیمت بیت‌کوین به مراتب از اتریوم بالاتر است، علی در ازای ۱۰ واحد اتریوم، ۰.۴ واحد بیت‌کوین دریافت می‌کند.
مثال ۲: در ژوئن ۲۰۲۳، صرافی بایننس اعلام کرد که برای حفظ نقدینگی استیبل‌کوین‌ها، ۷۵۰ میلیون جفت توکن تتر-ترون (USDT-TRX) را با جفت تتر-اتریوم (USDT-ETH) سواپ خواهد کرد. دلیل این سواپ گسترده، افزایش نظارت‌های قانونی بر صرافی بایننس بود. این اقدام به بایننس کمک می‌کرد تا برخی از ضربات وارده، مانند شکایت کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) را جبران کند.
آموزش نحوه سواپ کردن ارزهای دیجیتال
به طور کلی برای سواپ ارز دیجیتال، معمولا به یک صرافی ارز دیجیتال نیاز دارید. اما همه‌ی صرافی‌ها به یک شکل کار نمی‌کنند. بیایید به چند روش رایج برای سواپ نگاهی بیندازیم:
۱. استفاده از صرافی‌های متمرکز (Centralized Exchange – CEX)
اکثر تازه‌کارها برای سواپ ارز دیجیتال از صرافی‌های متمرکز استفاده می‌کنند. صرافی‌های بزرگی مثل بایننس و کراکن به شما این امکان را می‌دهند که مستقیما درون پلتفرم‌شان، یک ارز دیجیتال را با ارز دیگر عوض کنید. در بسیاری از موارد، این سواپ کاملا رایگان است؛ چون صرافی‌های متمرکز معمولا از کیف پول‌های امانی (custodial wallets) استفاده می‌کنند. اما این موضوع همیشه صادق نیست و ممکن است کارمزدهایی هم برای سواپ در نظر گرفته شود. به هر حال، از آنجایی که این پلتفرم‌ها متمرکز هستند، شما باید کارمزدهای تعیین‌شده‌ی آنها را پرداخت کنید.
در صرافی‌های متمرکز شما به کلیدهای خصوصی که حساب‌تان را کنترل می‌کنند، دسترسی ندارید. در نتیجه‌ی استفاده از این نوع صرافی‌ها برای سواپ، مالکیت واقعی دارایی‌های‌تان زیر سوال می‌رود. با استفاده از کیف پول حضانتی صرافی‌های متمرکز، ریسک از دست دادن دارایی‌های‌تان در صورت ورشکستگی شرکت یا مسدود شدن حساب‌تان وجود دارد.
در نهایت، صرافی‌های متمرکز برای اجرای معاملات از یک سیستم دفترچه‌ی سفارش (Order Book) استفاده می‌کنند. به زبان ساده، یعنی هر کسی که یک ارز دیجیتال می‌خرد، به فرد دیگری برای فروش همان ارز دیجیتال خاص وابسته است.
۲. استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز (Decentralized Exchange – DEX)
روش دیگر برای سواپ ارز دیجیتال، استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) است. برخلاف صرافی‌های متمرکز، در DEXها می‌توانید از کیف پول‌های غیر حضانتی (non-custodial wallets) استفاده کنید. این یعنی شما می‌توانید بدون نظارت شخص ثالثی، ارز دیجیتال را سواپ کنید.
DEXها بجای استفاده از سیستم دفترچه‌ی سفارش، معمولا از بازارسازهای خودکار (AMM – Automated Market Makers) استفاده می‌کنند. این مکانیزم به شما این امکان را می‌دهد که مستقیما با سیستم و از طریق یک استخر نقدینگی (liquidity pool)، ارز دیجیتال خود را سواپ کنید. تا زمانی که استخر نقدینگی، دارایی مورد نیاز شما را به اندازه‌ی کافی داشته باشد، می‌توانید سواپ را به صورت آنی انجام دهید – بدون اینکه نیاز باشد منتظر کاربری بمانید که می‌خواهد سواپی در جهت مخالف انجام دهد.
همچنین برای سواپ ارز دیجیتال در صرافی‌های غیرمتمرکز نیاز به احراز هویت (KYC) نیست و تمام تراکنش‌ها به صورت ناشناس انجام می‌شوند.
۳. سواپ درون کیف پول
برخی از کیف پول‌های غیرحضانتی امکان سواپ ارز دیجیتال را دارند برای مثال تبدیل ارز در تراست ولت امکان‌پذیر است. همچنین می‌توانید کیف پول خود را به یک صرافی غیرمتمرکز که از استاندارد وب ۳.۰ پشتیبانی می‌کند، متصل می‌کنید. سپس از طریق صرافی غیرمتمرکز یا یک تجمیع کننده (DEX Aggregator) مانند 1inch ارزهای خود را سواپ کنید.
نکاتی که باید قبل از سواپ کردن بدانید
قبل از اینکه ارز دیجیتال را سواپ کنید، به چند نکته‌ی مهم توجه داشته باشید تا فرایند به راحتی و بدون مشکل انجام شود:
امنیت
اول از همه، اقدامات امنیتی پلتفرم را بررسی کنید. اگر از یک صرافی متمرکز (CEX) استفاده می‌کنید، به گواهینامه‌های امنیتی پلتفرم و اینکه آیا دارایی‌های آنها در کیف پول‌های سرد (cold storage) نگهداری می‌شود یا نه، دقت کنید. اگر می‌خواهید در یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) سواپ انجام دهید، باید سابقه‌ی آن و اینکه آیا توسط شرکت‌های امنیتی مورد تایید قرار گرفته است یا نه را در نظر بگیرید.
نقدینگی (Liquidity) و لغزش (Slippage)
نقدینگی (اینکه چقدر راحت بتوانید ارز دیجیتال را بخرید یا بفروشید) دارایی‌هایی که می‌خواهید سواپ کنید را بررسی کنید. نقدشوندگی پایین می‌تواند باعث نوسانات شدید قیمت در حین تراکنش شود که منجر به لغزش (slippage) می‌شود. لغزش یعنی در نهایت، ارز دیجیتال کمتری از آنچه که انتظار داشتید دریافت کنید.
کارمزد تراکنش و تراکم شبکه
تراکم شبکه بر هزینه و سرعت سواپ تاثیر می‌گذارد. کارمزدهایی که پلتفرم دریافت می‌کند و همچنین وضعیت فعلی شبکه‌ی بلاکچین را (اینکه چقدر شلوغ است) را بررسی کنید تا از تاخیر یا افزایش هزینه جلوگیری شود.
بهترین پلتفرم‌های سواپ ارز دیجیتال
در دنیای ارزهای دیجیتال، پلتفرم‌های سواپ به شما امکان می‌دهند بدون واسطه، ارزهای دیجیتال را به طور مستقیم با یکدیگر مبادله کنید. بهترین پلتفرم‌های سواپ ارز دیجیتال شامل :
- Binance Convert: رابط کاربری ساده، تنوع زیاد ارز دیجیتال، کارمزد رقابتی، بدون نیاز به ثبت نام (معایب: جفت ارز محدود، عدم وجود ویژگی‌های پیشرفته)
- Ledger Swap: امنیت بالا با کیف پول Ledger، تنوع ارز دیجیتال، رابط کاربری آسان (معایب: کارمزد بالا، نقدینگی پایین)
- SimpleSwap: رابط کاربری فوق‌العاده ساده، بدون نیاز به ثبت نام، تنوع ارز دیجیتال (معایب: کارمزد متغیر، عدم وجود ویژگی‌های پیشرفته)
- SwapSpace: مقایسه نرخ سواپ در پلتفرم‌های مختلف، بدون نیاز به ثبت نام، تنوع ارز دیجیتال (معایب: رابط کاربری شلوغ)
- Changelly: تنوع ارز دیجیتال و روش‌های پرداخت، رابط کاربری آسان، کارمزد رقابتی (معایب: تایید هویت، نقدینگی پایین)
- Trust Wallet: یکپارچه‌سازی با Trust Wallet، رابط کاربری آسان، تنوع ارز دیجیتال (معایب: کارمزد بالا، عدم وجود ویژگی‌های پیشرفته)
در نتیجه برای انتخاب بهترین پلتفرم مناسب شما باید با توجه به نیاز و شرایط خود تحقیق کنید.
مزایا و معایب سواپ ارز دیجیتال
حال که متوجه شدیم سواپ ارز دیجیتال چیست؟ پس بیایید به مزایا و معایب سواپ ارز دیجیتال نگاهی بیندازیم.
مزایا سواپ ارز دیجیتال
سواپ ارز دیجیتال مزایای بسیاری دارد که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.
- تنوع سبد دارایی: سواپ به کاربران ارز دیجیتال این امکان را می‌دهد تا با مبادله یک توکن با توکن دیگر، سبد دارایی ارز دیجیتال خود را متنوع کنند. این کار به کاربران کمک می‌کند تا ریسک سرمایه‌گذاری را کنترل کنند و بهترین استفاده را از فرصت‌های بازار ببرند.
- بازار کارآمد: سواپ با اطمینان از قابلیت تعویض و معامله آسان توکن‌های ارز دیجیتال، به کارآمدی کلی بازار کمک می‌کند.
- سازگاری بین بلاکچین‌ها: سواپ نقش مهمی در بهبود قابلیت همکاری بین شبکه‌های بلاکچین منحصربه‌فرد ایفا می‌کند.
- امنیت بلاکچین: سواپ می‌تواند نقش کلیدی در برخورد با آسیب‌پذیری‌های امنیتی یا مشکلات کد یک پروژه‌ی بلاکچین داشته باشد.
- کسب سود: با سواپ ارز دیجیتال، می‌توان سود قابل توجهی به دست آورد.
- دسترسی آسان‌تر: سواپ با کمک به کاربران ارز دیجیتال برای مستقل شدن از واسطه‌های سنتی، دسترسی و مشارکت در بازار را افزایش می‌دهد.
معایب سواپ ارز دیجیتال
این روش تبدیل ارزهای دیجیتال معایبی نیز به همراه دارد که شامل :
- نگرانی‌های حفظ حریم خصوصی: از آنجایی که سواپ‌ها عمومی هستند، ممکن است نگرانی‌هایی در مورد حفظ حریم خصوصی وجود داشته باشد.
- ریسک از دست دادن ارز دیجیتال: در صورت بروز هر مشکلی در پروتکل تسهیل‌کننده‌ی سواپ، افراد ممکن است ارز دیجیتال خود را از دست بدهند.
- عدم وجود نهاد ناظر: با نبود یک نهاد ناظر، ممکن است در معاملات با مشکلاتی مواجه شوید.
- نوسانات بازار: کاهش ناگهانی ارزش (Slippage) و نوسانات بازار ممکن است منجر به ضرر در سواپ شود.
مقایسه سواپ ارز دیجیتال با ترید
کلمات «سواپ» و «ترید» اغلب به جای هم به کار می‌روند، اما در واقع، وقتی صحبت از ترید ارز دیجیتال می‌شود، معانی متفاوتی دارند. با این حال، مکانیزم‌های سواپ و ترید ارز دیجیتال دقیقاً یکسان است و هدف نهایی هر دو، مبادله یک دارایی با دارایی دیگر است. با این حال، گاهی اوقات تفاوت در نتیجه می‌تواند قابل توجه باشد.
ترید ارز دیجیتال
در ترید ارز دیجیتال، شما معاملات را بر اساس یک دفترچه سفارش (Order Book) انجام می‌دهید. فقط می‌توانید بر اساس زوج ارزهای موجود در آن صرافی خاص، ترید کنید. به طور کلی، ترید به معنای مبادله یک ارز دیجیتال با ارز فیات (دلار، یورو و غیره) و سپس خرید یک ارز دیجیتال جدید با پول نقد به دست آمده است. در صورت انجام این کار در یک صرافی ارز دیجیتال، کارمزد یا کمیسیونی که صرافی برای تمام مراحل تراکنش دریافت می‌کند، اعمال خواهد شد.
سواپ ارز دیجیتال
سواپ کردن، در مقایسه با ترید، به شما امکان می‌دهد به راحتی یک ارز دیجیتال را با ارز دیجیتال دیگر مبادله کنید. این تراکنش به صورت لحظه‌ای انجام می‌شود و نیازی نیست ابتدا ارز دیجیتال را به فیات تبدیل کنید. این رویکرد انعطاف‌پذیرتری است، زیرا سواپ ارز دیجیتال به شما امکان می‌دهد حتی اگر جفت ارز مورد نظر در بازار نقدی (Spot Market) فعال نباشد، یک دارایی را با دارایی دیگر مبادله کنید.
رویکردی استراتژیک برای کاهش کارمزد سواپ ارز دیجیتال
رویکرد استراتژیک برای کم کردن تاثیر کارمزد سواپ ارز دیجیتال روی سبد دارایی شما کلیدی است. در اینجا برخی از عواملی که باید در نظر بگیرید آورده شده است:
انتخاب پلتفرم مناسب
هر پلتفرمی، چه صرافی غیرمتمرکز (DEX) و چه صرافی متمرکز (CEX)، ساختار کارمزد خاص خود را دارد. برخی ممکن است کارمزد ثابتی دریافت کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است درصدی از ارزش تراکنش را به عنوان کارمزد در نظر بگیرند. یک روش مفید برای کاهش کارمزد، سرمایه‌گذاری در توکن بومی پلتفرم (مانند MX در مکسی) است، زیرا اکثر پلتفرم‌ها برای دارندگان توکن بومی خود، مزایا یا تخفیف کارمزد در نظر می‌گیرند.
انتخاب جفت ارز مناسب
نوع ارز دیجیتال دخیل در سواپ می‌تواند بر کارمزد تاثیر بگذارد. برخی از جفت ارزهای دیجیتال نقدینگی بالاتر و هزینه تراکنش پایین‌تری دارند. تحقیق در مورد این جفت ارزها و انتخاب جفت‌هایی با کارمزد پایین برای سواپ‌های کارآمد، می‌تواند روشی موثر برای کاهش هزینه‌ها باشد.
زمان‌بندی سواپ‌ها
برای شبکه‌هایی مانند اتریوم و سایر شبکه‌هایی که از Gas استفاده می‌کنند، تراکم شبکه می‌تواند باعث افزایش ناگهانی قیمت Gas و در نتیجه منجر به کارمزد سواپ بالاتر شود. زیر نظر داشتن قیمت Gas و برنامه‌ریزی تراکنش‌ها در دوره‌های فعالیت کمتر شبکه می‌تواند هزینه‌های سواپ را کاهش دهد.
ترکیب کردن تراکنش‌ها
هر زمان که ممکن است، سعی کنید چندین عملیات را در یک تراکنش واحد ادغام کنید. به خصوص در شبکه‌هایی مانند اتریوم، جایی که هر تراکنش هزینه‌ای دارد، انجام یک تراکنش به جای چند تراکنش می‌تواند به طور قابل توجهی هزینه‌های کلی را کاهش دهد.
استفاده از مسیرهای بهینه و مسیریابی
برخی از پلتفرم‌های دیفای (DeFi) برای کاهش هزینه‌ها، این امکان را به شما می‌دهند تا بهترین مسیر معاملاتی را از طریق استخرهای نقدینگی (Liquidity Pool) مختلف پیدا کنید. این ویژگی به خصوص برای معامله‌گران در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) که نقدینگی می‌تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد، مفید است.
استفاده از راه‌حل‌های لایه ۲ و پل‌های بین زنجیره‌ای
راه‌حل‌های لایه ۲ مانند پالیگان (Polygon) و آپتیمیزم (Optimism) کارمزد تراکنش بسیار پایین‌تری را ارائه می‌دهند. به طور مشابه، پل‌های بین زنجیره‌ای، تجارت بین اکوسیستم‌های مختلف بلاکچین را اغلب با هزینه‌های پایین‌تر انجام می‌دهند.
