ارزش بازار چهار پروژه بزرگ متاورسی بازار کریپتو در مقایسه با اوج ۱۶ میلیارد دلاری که در نوامبر ۲۰۲۱ به ثبت رسانده بودند اکنون ۹۲ درصد کاهش پیدا کرده است. علی‌رغم راه اندازی Vision Pro توسط کمپانی اپل و همچنین خوش‌بینی‌های مارک زاکربرگ، صنعت متاورس نتوانسته بازدهی خوبی در سال ۲۰۲۳ داشته باشد. به نظر می‌رسد که تشدید سخت‌گیری‌های سازمان بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) یکی از اصلی‌ترین دلایل عدم رشد متاورس باشد. آیا دوره پروژه‌های متاورسی به اتمام رسیده است؟ آیا دوباره صنعت متاورس رونق سابق را به دست خواهد آورد؟ تا انتهای این مقاله همراه ما باشید تا مسئله کاهش مارکت کپ متاورس را بررسی کنیم و آینده این صنعت را مورد ارزیابی قرار دهیم.
کاهش شدید رونق بازار متاورس
در سال ۲۰۲۱ که بازار صعودی بسیار خوبی در بازار کریپتو شکل گرفته بود، ارزش بازار مجموع پروژه‌های متاورسی بزرگ به ۱۶ میلیارد دلار رسید. اما داده‌های درون زنجیره‌ای نشان می‌دهند که حدود ۹۸ درصد از دارندگان توکن‌های متاورسی در سال ۲۰۲۳ در ضرر هستند!
در نوامبر ۲۰۲۱، واژه‌هایی مانند گیم فای (GameFi)، متاورس و بازی برای کسب درآمد (Play to Earn) در صدر تیترهای خبری دنیای ارزهای دیجیتال قرار داشتند. اما حالا پس از گذشت ۲ سال، تقریباً تمام سرمایه‌گذارانی که بر اثر تبلیغات به سراغ متاورس رفتند در ضرر هستند.
در ادامه این متن نگاهی دقیق‌تر به چهار پروژه فعال در حوزه متاورس خواهیم داشت.
شرایط فعلی چهار پروژه متاورسی چگونه است؟
در زمان رالی صعودی بازار ارزهای دیجیتال، چهار پروژه بزرگ اکسی اینفینیتی، سند باکس، انجین کوین و دسنترالند تسلط کامل بر بازار گیم فای و متاورس داشتند. توکن‌های این پروژه‌ها که به ترتیب AXS، SAND، ENJ و MANA نام داشتند نیز در آن زمان مورد توجه بسیاری از معامله‌گران قرار گرفتند و حجم معاملات نسبتاً خوبی را به ثبت رساندند.
در آن زمان این ۴ پروژه بزرگ با مارکت کپی ۱۶ میلیارد دلاری، حدود ۰.۵ درصد از ارزش کل بازار کریپتو، که در آن زمان ۳ تریلیون دلار بود را در اختیار داشتند. اما شروع زمستان کریپتو باعث شد تا انتقادات نسبت به پروژه‌های متاورسی نیز افزایش پیدا کند. مسائل گسترده‌ای مانند امنیت، حریم خصوصی، حاکمیت جامعه و فقدان مشوق‌های لازم برای هولد کردن توکن این پروژه‌ها، از جمله مهم‌ترین دلایل افول متاورس نامیده می‌شود.
همه این مسائل باعث شد تا در حال حاضر که در سپتامبر ۲۰۲۳ هستیم، مجموع ارزش بازار چهار پروژه‌ای که نام برده شد، به تنها ۱.۲۳ میلیارد دلار برسد. این آمار نشان می‌دهد که مارکت کپ متاورس با سقف تاریخی به ثبت رسیده فاصله‌ای ۹۲ درصدی دارد که بعید به نظر می‌رسد به زودی جبران شود. صنعت متاورس اکنون سهمی ۰.۱۲ درصدی از کل مارکت کپ بازار ارزهای دیجیتال را به خود اختصاص داده و حتی نسبت ۰.۵ درصدی نیز برای این بخش از دست رفته است.
در تصویر پایین نمودار ارزش بازار چهار پروژه Axie Infinity، Sandbox، Enjin Coin و Decentraland را مشاهده می‌کنید.
با نگاهی به نمودار بالا متوجه می‌شویم که در ظرف ۲ سال گذشته، سرمایه‌گذاران فعال در بخش کریپتو تمایل خود را نسبت به متاورس از دست داده‌اند و اکنون دارایی‌های خود را به سایر بخش‌های انعطاف‌پذیرتر و تکنولوژی‌های جدید اختصاص داده‌اند. پرسشی که اکنون مطرح است شاید این باشد که آیا هنوز امیدی به متاورس و پروژه‌های فعال در آن هست؟! در ادامه این متن سعی می‌کنیم به این پرسش پاسخ دهیم.
آیا متاورس می‌تواند دوباره رونق سابق را پیدا کند؟
با توجه به آمار و اطلاعاتی که مورد بررسی قرار دادیم، مارکت کپ فعلی صنعت متاورس فاصله‌ای ۹۲ درصدی با زمان اوج خود در سال ۲۰۲۱ دارد. همچنین سهم این بازار نسبت به کل مارکت کریپتو نیز حدود ۷۶ درصد کاهش پیدا کرده است. اما این اتفاقات لزوماً پایان متاورس محسوب نمی‌شوند.
کمپانی اپل اخیراً هدست واقعیت مجازی Vision Pro خود را راه‌اندازی کرد و کمپانی متا نیز با وجود ضررهای چندین میلیارد دلاری که در صنعت متاورس داشته هنوز به آینده آن خوش بین است.
اما در شرایط فعلی حرکت صعودی خاصی در کل بازار کریپتو مشاهده نمی‌شود و متاورس نیز که بخش کوچکی از این بازار محسوب می‌شود دلایل کاهش رونق خاص خود را دارد. مهم‌ترین چالش‌هایی برای رشد که سر راه پروژه‌های متاورسی وجود دارد عبارت‌اند از: مسئله امنیت کاربران، حفظ حریم خصوصی آن‌ها و ابزارهای مورد استفاده برای نگه داشتن بازیکنان در فضای متاورس. هنوز تیمی نتوانسته به صورت جامع تمامی این نگرانی‌ها را بر طرف کند. علاوه بر این SEC نیز اکنون نظارت‌های خود بر این بخش از بازار کریپتو را تشدید کرده و این اتفاق چالش‌های فعالان حوزه متاورس را دو چندان می‌کند.
اما توجه داشته باشید که لازم نیست لزوماً این بازار به اوج تاریخی خود بازگردد تا بگوییم که به رونق رسیده است. اگر که صنعت متاورس بتواند رشد پایداری از خود نشان دهد و با ایده‌هایی نو کاربران جدیدی را به جمع خود اضافه کند، می‌توان به رشد این بازار در آینده امیدوار بود. در مقاله نظر ویتالیک بوترین در مورد متاورس اشاره شد که به عقیده او تا زمانی که خواسته‌های مردم از دنیای متاورس واضح و شفاف نشود نمی‌توان به رشد این صنعت امیدوار بود. با این اوصاف تا زمانی که اتفاق خاصی در این بازار رخ ندهد سرمایه‌گذاری جدید در آن کار عاقلانه‌ای به نظر نمی‌رسد.
جمع بندی
بازار کریپتو چرخه‌های فراز و فرود بسیاری از پروژه‌های بزرگ دنیا را مشاهده کرده است. در سال‌های گذشته پروژه‌های بزرگ زیادی در صنعت ارزهای دیجیتال شکل گرفتند که ایده‌های بسیار جاه‌طلبانه‌ای داشتند و توانستند کاربران زیاد و سرمایه بالایی را به خود جذب کنند. اما پس از گذشت مدتی هم کاربرانشان و هم سرمایه‌های جذب شده را از دست دادند. در این بخش لازم است اشاره کنیم که متاورس نیز مانند هر هایپ دیگری که در بازار رمز ارزها شکل می‌گیرد اکنون وارد فاز رکود شده است. در چنین مواقعی پیشنهاد ما این است که به جای وفادار ماندن به پروژه‌های قدیمی مسیرهای جدید سرمایه‌گذاری در بازار کریپتو را پیدا کنید و همگام با روند صعودی آن‌ها به کسب سود بپردازید.
