معاملات فیوچرز امروزه محبوبیت بسیاری در دنیای ارزهای دیجیتال پیدا کرده است. معاملات فیوچرز پرپچوال و فیوچرز استاندارد، دو مدل مختلف از معاملات فیوچرز یا آتی هستند. در معاملات آتی دائمی دیگر نیازی به تعیین زمان انقضا قرارداد نیست و معامله‌گر میتواند هر زمان که نیاز بود به معامله خود پایان دهد و تسویه کند. (اگر با معاملات فیوچرز آشنایی ندارید پیشنهاد می‌کنم قبل از این مطلب مقاله فیوچرز چیست؟ را مطالعه کنید تا بیشتر مطلب را درک کنید)
با تیم بیتفا همراه باشید تا بررسی کنیم که Perpetual Futures چیست ؟ همچنین با انواع معاملات آتی آشنا شویم.
معاملات فیوچرز
فیوچرز، قراردادی برای خرید یا فروش یک کالا یا ارز، در زمانی مشخص در آینده، با قیمتی از پیش تعیین شده است که به آن قرارداد آتی یا فیوچرز گفته می‌شود. در معاملات فیوچرز یا آتی سود شما از معامله بعد از گذشت زمان انقضا قرارداد به شما داده می‌شود؛ مهم‌ترین تفاوت آن با معاملات آنی همین است. همچنین در این معاملات هم از صعود قیمت و هم از نزول قیمت می‌توان سود کسب کرد. به این صورت که در معاملات Long، شما در قیمت پایین، مقداری از آن ارز را می‌خرید و پس از صعود قیمت، در قیمت‌های بالا آن دارایی را می‌فروشید و سود خود را کسب می‌کنید. حال در معالات Short برعکس است. در معاملات Short شما در قیمت‌های بالا مقداری ارز را قرض میگیرید و بعد از نزول قیمت، در قیمت‌های پایین مقدار ارزهای قرض گرفته شده را با قیمتی پایین تر پس می‌دهد و از اختلاف قیمت آن سود می‌کنید.
اگر با اصطلاحات معاملات فیوچرز آشنا نیستید در انتهای همین مقاله چندتا از کلمات کلیدی را مختصر توضیح دادیم. در ادامه توضیحاتی درباره معاملات فیوچرز استاندارد و پرپچوال داده شده اما اگر می‌خواهید بیشتر با تفاوت معامله استاندارد و پرپچوال آشنا شوید مقاله مربوطه را مطالعه فرمایید.
معاملات آتی استاندارد چیست؟
معاملات فیوچرز استاندارد اکثر ارزهای دیجیتال را در بر می‌گیرند. ارزهای دیجیتالی که تازه در صرافی‌ها لیست می‌شود ممکن است معاملات فیوچرز پشتیبانی نکنند. قراردادهای فیوچرز استاندارد تاریخ انقضا دارند و شما باید قبل از انجام این معاملات تاریخی را مشخص کنید. این تاریخ‌ها معمولا به صورت ماهانه یا فصلی مشخص می‌شوند. تنها پس از گذشت تاریخ انقضا با شما تسویه می‌شود.
تسویه این نوع معاملات به صورت نقدی و یا فیزیکی است. معامله‌گران معمولا برای ضمانت تعهد به قرارداد و پوشش خسارت‌های احتمالی، اکثرا وجهی را پرداخت می‌کنند که به آن مارجین می‌گویند. در معاملات استاندارد ارزی را به عنوان ارز پایه انتخاب می‌کنند که تسویه و قیمت قرارداد بر اساس آن محاسبه می‌شود که اکثرا ارز پایه، ارز تتر است. همچنین معاملات آتی استاندارد می‌توانند تاثیر بسیاری بر بازار ارزهای دیجیتال بگذارند.
برای فهم بهتر معاملات فیوچرز استاندارد مثال زیر را در نظر بگیرید :
فرض کنید می‌خواهید یک معامله فیوچرز استاندارد برای ۳ ماه آینده باز کنید. قیمت حال حاضر ارز بیت کوین ۳۵ هزار دلار است. وجه تضمین این قرارداد نیز ۲ هزار دلار است که باید به عنوان مارجین پرداخت کنید. حال قیمتی که پیش‌بینی می‌کنید تا ۳ ماه دیگر به آن برسد، ۳۰ هزار دلار است. اگر ۳ ماه دیگر قیمت بیت کوین بیشتر از ۳۵ هزار دلار باشد که شما سود می‌کنید. اما اگر زیر ۳۵ هزار دلار باشد برای مثال ۲۵ هزار دلار باشد شما ضرر می‌کنید. همچنین اگر در معاملات خود از لوریج یا اهرم استفاده کنید، سود یا ضرر شما چندین برابر خواهد شد.
این معاملات پیچیدگی‌های خاص خود را دارند. شما باید قبل از انجام این معاملات آموزش ببینید و با دقت شرایط قرارداد، تاریخ انقضا و قیمت را انتخاب کنید. همچنین برای بهبود عملکرد خود در بازار ارزهای دیجیتال باید روش استفاده از ژورنال ترید را نیز تمرین کنید.
معاملات آتی دائمی (Perpetual Futures) چیست؟
اقتصاددان رابرت شیلر با هدف نگه‌داری مستقیم قرارداد بدون تاریخ انقضا و با هدف کاهش هزینه بار، بازار آتی دائمی، فیوچرز پرپچوال را معرفی کرد که تحویل فیزیکی در آن نیاز نیست. معاملات Perpetual Futures یک نوع از معاملات فیوچرز هستند که تاریخ انقضا ندارند و دائمی هستند. در صرافی‌ها به طور معمول این مدل معاملات فیوچرز انجام می‌شود. به دلیل دائمی بودن آن‌ها هر زمان که معامله‌گر بخواهد میتواند معامله خود را ببندد و تسویه کند.
همین امر باعث محبوبیت بیشتر این نوع معاملات شده است. این نوع معاملات نیز مانند معاملات استاندارد نیاز به وجه تضمین یا همان مارجین دارند و باید وجهی را برای ضمانت به متعد ماندن به قرارداد، پرداخت کنید. مارجین بستگی به نقدینگی و پروتکل‌های خاصی دارد. یک مکانیزمی با نام فاندینگ (Funding) یا پسماند وجود دارد که هدف از طراحی آن حفظ تطابق قیمت معاملات فیوچرز با قیمت ارز در بازار کریپتو است. به عبارتی اگر قیمت ارز در قراردادهای پرپچوال بیشتر از قیمت ارز در بازار باشد، معامله‌گران باید با قیمت بازار پسماند معامله کنند و بالعکس اگر کمتر بود باید با قیمت فیوچرز خرید کنند. این مکانیزم کمک به حفظ تطابق قیمت معاملات فیوچرز با قیمت بازار می‌کند.
به علت دائمی بودن و امکان طولانی بودن معاملات پرپچوال، تاثیر زیادی بر بازار می‌گذارند. تسویه این نوع معاملات در هر زمانی که معامله‌گر بخواهد انجام می‌شود. رمزارز پایه این نوع معاملات میتواند هر ارزی باشد اما اکثر معامله‌گران تتر را ارز پایه در نظر می‌گیرند.
قبل از انجام این معاملات باید در مورد مدیریت ریسک و مدیریت سرمایه تحقیق کنید و مطالعه کنید، زیرا این نوع معاملات فیوچرز ریسک‌های بالایی را به همراه دارند.
برای فهم بیشتر معاملات فیوچرز پرپچوال مثال زیر را نظر بگیرید:
فرض کنید می‌خواهید ۱۰۰۰ دلار از ارز بیت کوین را خریداری کنید. اگر لوریج یا همان اهرم را ۱۰ قرار دهید، به عبارتی سود و ضرر شما ۱۰ برابر می‌شود. اگر پس از مدتی قیمت ۵ درصد سود کند و افزایش یابد، شما به جای ۵ درصد سود ۵۰ درصد سود می‌کنید. به عبارتی به جای ۵۰ دلار سود، شما ۵۰۰ دلار سود می‌کنید. همچنین در معاملات پرپچوال برعکس معاملات فیوچرز استاندارد شما می‌توانید هر زمان که خواستید تسویه کنید و از معامله خارج شوید. این نکته را نیز در نظر بگیرید که هر چه لوریج شما بیشتر باشد مارجین مورد نیاز شما کمتر خواهد شد. برای مثال اگر لوریج شما ۱۰ باشد، از ۱۰۰۰ دلار ۱۰۰ دلار مارجین به عنوان وثیقه باید در حساب خود داشته باشید. اما اگر لوریج را ۲۰ در نظر بگیرید مارجین مورد نیاز شما ۵۰ دلار است.
انواع معاملات فیوچرز
در این قسمت چندتا از انواع مختلف معاملات فیوچرز را بررسی می‌کنیم. هر کدام از این مدل‌های معاملات فیوچرز ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که در زیر به آن‌ها اشاره کردیم. همچنین اگر می‌خواهید به طور مفصل با تفاوت فیوچرز استاندارد و پرپچوال آشنا شوید، مقاله مربوطه را مطالعه فرمایید. هر صرافی با توجه به اهداف خود و شرایط معامله‌گرانش چندتا از این ویژگی‌ها را انتخاب می‌کنند و استفاده می‌کنند. شما می‌توانید با مطالعه قوانین هر صرافی از ویژگی‌های معاملات فیوچرز آن باخبر شوید و معاملات سوددهی را به انجام برسانید.
- استاندارد: معاملات فیوچرز استاندارد دارای تاریخ انقضا مشخصی هستند، به صورتی که تریدرها باید پوزیشن معاملاتی خود را تا پایان زمان انقضا نگه‌دارند. تسویه این نوع معاملات میتواند به صورت نقدی یا فیزیکی(تحویل فیزیکی ارز) انجام شود.
- پرپچوال: معاملات Perpetual Futures یا آتی دائمی، بدون تاریخ انقضا هستند؛ به عبارتی معامله‌گران می‌توانند در هر زمانی که خواستند، معاملات خود را تسویه کنند. همین امر باعث محبوبیت معاملات پرپچوال شده است، زیرا هر زمان که در موقعیت سودده قرار داشتید، می‌توانید از معامله خارج شوید. تسویه این معاملات آتی دائمی به صورت نقدی انجام می‌شود و نیازی به تحویل فیزیکی ارز نیست.
- مارجین: این نوع معاملات امکان استفاده از مارجین را می‌دهد که به عبارت دیگر معامله‌گران مقدار مشخصی از سرمایه خود را به عنوان وجه ضمانت قرار می‌دهند. معاملات مارجین امکان مدیریت ریسک و درآمدزایی با کمک سرمایه اضافی را می‌دهد.
- برنامه‌ریزی شده: در این نوع معاملات فیوچرز برنامه‌ریزی شده دارای تاریخ‌های انقضا هستند که به صورت دوره‌ای مشخص می‌شوند. به عبارتی تاریخ‌های انقضا و تسویه به صورت مکرر مشخص می‌شوند.
- آپشن: معاملات فیوچرز آپشن امکان خرید و فروش یک دارایی را می‌دهد که معامله‌گر میتواند در آینده براساس قیمت مشخصی عمل کند یا نکند. این مدل معاملات شکل تازه‌ای به معاملات فیوچرز داده است.
- انتخابی: این نوع معاملات به شما امکان انتخاب ارز دیجیتال مورد نظرتان را برای ایجاد قرارداد فیوچرز می‌دهد.
- هج: فیوچرز هج این نوع معاملات بسیار کم ریسک هستند. به تریدرها امکان مدیریت ریسک و سرمایه و محافظت در برابر نوسانات متناوب قیمت یک ارز دیجیتال را می‌دهد. تریدرها برای جلوگیری از خسارت‌های احتمالی از این مدل استفاده می‌کنند.
اشنایی با اصطلاحات پرکاربرد در معاملات فیوچرز
تمام معاملات فیوچرز لوریج دار هستند که قبل از انجام ان معاملات باید مقداری سرمایه را به عنوان مارجین پرداخت کنید که بستگی به میزان لوریج شما متغییر است.مقدار مارجین همچنین روی قیمت لیکوییدیشن شما تاثیر می‌گذارد. بنابراین باید با تمام اصطلاحات معاملات فیوچرز آشنا باشید تا بتوانید معاملات پرسودی را به عمل برسانید. در ادامه چندتا از پرکاربردترین اصطلاحات را بررسی می‌کنیم. همچنین اگر برایتان سوال است که می‌توانید با گوشی نیز ترید کنید؟ حتما مقاله ترید با گوشی را مطالعه کنید.
اهرم یا لوریج (Levrage)
معامله‌گرانی که سرمایه کمی دارند یا می‌خواهند با سرمایه بیشتری ترید کنند، از لوریج استفاده می‌کنند. تریدر توسط این ابزار از صرافی‌های رمز‌ارزی موجود در بازار کریپتو که از فیوچرز پشتیبانی می‌کنند، وام می‌گیرند و سرمایه خود را افزایش می‌دهند. میزان اهرم یا همان لوریج را قبل از شروع معامله تعیین می‌کنید مقدار آن میتواند 10x یا 50x و یا مواردی مشابه این باشد. مقدار لوریج‌هایی که می‌توان انتخاب کرد بستگی به ارز انتخابی شما نیز دارد. مثال اهرم را بالاتر برایتان توضیح دادیم اما به طور ساده زمانی که شما اهرم تعیین می‌کنید به همان میزان سود یا ضرر شما چند برابر خواهد شد.
مارجین (Margin)
اگر بر روی معامله خود لوریج اعمال کنید، باید مقداری پول اولیه را به عنوان مارجین و وجه ضمانت برای بازکردن آن معامله پرداخت کنید. این وجه ضمانت، تضمین می‌کنید که شما متعهد به قرارداد خود می‌مانید. مقدار آن بستگی به لوریج انتخابی شما دارد. برای مثال شما اگر ۱۰۰۰ دلار اتریوم خریداری کنید و لوریج را ۱۰ قرار دهید، مارجین شما برابر با ۱۰۰ دلار است. (۱ به ۱۰ می‌شود.) اگر لوریج را ۵۰ قرار دهید (۱ به ۵۰ می‌شود) مارجین اولیه شما برابر با ۲۰ دلار خواهد بود. به عبارتی لوریج ۲ ، ۵۰ درصد مارجین نیاز دارد. لوریج ۵، ۲۰ درصد مارجین، لوریج ۱۰، ۱۰ درصد مارجین نیاز دارد.
اگر موجودی مارجین شما به زیر سطح لازم برود، یا بلافاصله یک مارجین کال (یک پیام مبنی بر کم بودن موجودی مارجین شما) جهت واریز وجه لازم و در نهایت افزایش موجودی مارجین دریافت می‌کنید، یا بلافاصله پوزیشن شما لیکویید خواهد شد. معمولا این نوتیفیکیشن یا اخطار مارجین کال به دست شما نمی‌رسد، زیرا نوسانات بازار بسیار سریع هستند و این اخطار ارسال نمی‌شود و شما بلافاصله لیکویید می‌شوید.
لیکویید شدن (Liquidation)
اگر موجودی شما کمتر از مارجین قرارداد شما بشود، معامله شما لیکویید خواهد شد. البته لیکویید شدن شما بستگی به صرافی مورد استفاده شما نیز دارد. قیمت لیکوییدی شما بستگی به میزان لوریج شما دارد. در قراردادهای آتی دائمی یا همان پرپچوال در صورت لیکویید شدن یک معامله باید کارمزد اضافی نیز پرداخت کنید. برای جلوگیری از لیکویید شدن شما یا باید پول بیشتری به عنوان وثیقه در حساب خود بگذارید یا معامله خود را قبل از لیکویید شدن ببندید. به عبارت ساده‌تر شما از صرافی پولی را وام گرفته‌اید تا سود بیشتری نصیب‌تان شود اما اگر ضرر کنید و مقدار ضرر شما از پول موجود در حسابتان و وثیقه‌تان بیشتر باشد، شما لیکویید خواهید شد.
مفهوم سود و زیان (PnL)
مفهوم سود و زیان (PnL) در بازار قراردادهای فیوچرز پرپچوال یکی از جنبه‌های کلیدی است که معامله‌گران و سرمایه‌گذاران در این بازار باید با آن آشنا باشند. PnL به دو صورت تحقق یافته و تحقق نیافته وجود دارد. PnL تحقق یافته (Realized PnL) به سود و زیانی اشاره دارد که از پوزیشن‌هایی که قبلاً باز کرده‌اید و در حال حاضر آن‌ها را بسته‌اید، به دست می‌آید. این مقدار به عنوان سود و زیان واقعی شما محاسبه می‌شود و دیگر تحت تأثیر تغییرات بازار نیست.
PnL تحقق نیافته (Unrealized PnL) به سود و زیانی اشاره دارد که از پوزیشن‌های باز که هنوز بسته نشده‌اند و در حال انتظار هستند، به دست می‌آید. این مقدار همواره در حال تغییر است و مستقیماً تحت تأثیر تغییرات قیمت‌های بازار قرار دارد. PnL در بازار قراردادهای آتی دائمی بسیار اهمیت دارد زیرا نشان‌دهنده سود و زیان فعلی و آینده شما از معاملات می‌باشد. این اطلاعات به معامله‌گران کمک می‌کند تا وضعیت مالی خود را مانیتور کرده و تصمیمات معاملاتی خود را با دقت بیشتری انجام دهند.
