فناوری بلاکچین با وجود اینکه تکنولوژی نوپایی است توانسته با خدمات و امکانات مختلفی که برای کاربران خود ایجاد کرده است محبوبیت فراوانی را در میان افراد و موسسات مختلف کسب نماید. همانند دیگر فناوری‌های نوپا، تکنولوژی بلاکچین با کاستی‌های زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. توسعه دهندگان تکنولوژی بلاکچین با توجه به اینکه از قابلیت‌های این فناوری آگاهی دارند بنابراین با وجود مشکلات فراوان فنی مختلفی که با آنها روبرو هستند سعی دارند با ایجاد راهکارهای مختلف، مشکلات پیش روی صنعت بلاکچین را رفع کرده و به قابلیت‌های آن اضافه نمایند. یکی از مسائلی که صنعت بلاکچین با توجه به افزایش روزافزون کاربران با آن مواجه است مساله مقیاس پذیری است. با توجه به ذات غیر متمرکز فناوری بلاکچین، ایجاد بستری که با حفظ امنیت شبکه بتواند مشکل مقیاس پذیری خود را رفع نماید از اهمیت زیادی برخوردار است . توسعه دهندگان زیادی در ارتباط با ارتقاء مقیاس پذیری شبکه‌های بلاکچینی به فعالیت مشغول هستند. با توجه به میزان پیشرفتی که فناوری بلاکچین در حال حاضر دارد جمع کردن امنیت و مقیاس پذیری در بستر بلاکچین با حفظ غیر متمرکز بودن آن از جمله چالش‌های مهم و دشواری است که توسعه دهندگان این فناوری با آن روبرو هستند. یکی از راه‌هایی که توسط پروژه‌های مختلف برای افزایش راندمان و کارایی بسترهای بلاکچینی معرفی شده، فناوری میان زنجیره‌ای یا Cross Chain است که با ایجاد امکان ارتباط بین بلاکچین‌های گوناگون توانسته از قابلیت‌های مختلفی که این بسترهای بلاکچینی دارند برای ایجاد کاربرد‌های مختلف استفاده کرده و تا حدود زیادی توانسته مشکلات فنی پیش روی فناوری بلاکچین را کاهش دهد.
فناوری میان زنجیره‌ای (Cross-Chain) چیست؟
از زمان معرفی بیت کوین تاکنون بسترهای بلاکچینی مختلفی معرفی شده‌اند که هر کدام با توجه به رفع موانعی که در بلاکچین قبلی با آن روبرو بودند، قابلیت‌ها و امکانات نوینی را برای کاربران و توسعه دهندگان مختلف ایجاد نموده‌اند. به عنوان مثال شبکه اتریوم با ایجاد این قابلیت که قرار دادهای هوشمند (smart contract) بتوانند در بستر اتریوم ایجاد شوند تحولی بزرگ را در فناوری بلاکچین ایجاد نمود. اما با ورود کاربران جدید و استفاده روز افزون از امکانات مختلفی که این قراردادهای هوشمند برای کاربران خود ایجاد نمودند شبکه اتریوم با مشکلات زیادی از جمله کندی شبکه و افزایش کارمزدهای آن مواجه شد. بنابراین توسعه دهندگان شبکه‌های بلاکچینی به فکر ایجاد و راه اندازی بسترهای دیگر بلاکچینی که مشکل مقیاس پذیری را نداشته باشد افتادند. اما هر بستر بلاکچینی جدید مشکلات مخصوص به خود را دارد. راه حل هوشمندانه‌ای که در این مورد برای کم کردن این مشکلات مطرح گردید فناوری میان زنجیره‌ای(Cross-Chain) بود. فناوری میان زنجیره‌ای یا کراس چین همانطور که از نام آن پیداست بسترهای مختلف بلاکچینی را به هم ارتباط داده و از قابلیت‌ها و مزایای بسترهای مختلف برای ایجاد کاربرد‌های مختلف استفاده می‌کند. با توجه به اینکه بسترهای مختلف بلاکچینی قابلیت‌های متنوعی دارند ، بنابراین هر کدام در حوزه‌ای معین بهتر از دیگر بستر‌ها می‌توانند کاربرد داشته باشند. با در نظر گرفتن این موضوع ایجاد مکانیزمی که با آن بتوان این امکان را ایجاد نمود که این بسترهای مختلف بلاکچینی بتوانند با هم همکاری داشته باشند، می‌تواند باعث ایجاد امکانات و قابلیت‌های نوینی برای کاربران حوزه بلاکچین شود. ایجاد امکان همکاری بین بلاکچین‌های مختلف برای استفاده از قابلیت‌های گوناگون بسترهای بلاکچینی مختلف موضوعی است که فناوری میان زنجیره‌ای آن را پیاده سازی می‌کند.
کراس چین(Cross-Chain) و موانع بلاکچین ها
توسعه دهندگان بسترهای بلاکچینی همواره با این چالش روبرو هستند که همزمان با حفظ امنیت و غیر متمرکز بودن شبکه بتوانند مقیاس پذیری شبکه را ارتقاء داده و از کند شدن شبکه جلوگیری نمایند. با توجه به تجربیات بدست آمده در این حوزه با ارتقاء یکی از این موارد ذکر شده که به عنوان یکی از بزرگترین چالش‌های برنامه نویسان بلاکچینی عنوان می‌شود، خصوصیت دیگر کاهش پیدا می‌کند. مثلا شبکه‌ای که از سرعت تراکنش بالایی برخوردار است آنطور که از یک شبکه بلاکچینی انتظار می‌رود ممکن است غیر متمرکز نباشد و یا به دلیل کمتر بودن تعداد نود‌های شبکه احتمال نفوذ به شبکه و اختلال در امنیت شبکه وجود خواهد داشت و یا برعکس. شبکه‌های بلاکچینی که بطور بسیار مطلوبی غیر متمرکز هستند ممکن است از نظر مقیاس پذیری دارای مشکلاتی بوده و سرعت تراکنش پایینی داشته باشند.
پروژه‌های معروف کراس چین(Cross-Chain)
اگر بخواهیم از دید دیگری به نحوه عملکرد کراس چین (Cross-Chain) نگاه کنیم می‌توانیم به این نکته اشاره نماییم که در واقع یک پروژه کراس چین قابلیت‌های همکاری مختلفی برای پلتفرم‌ها و بلاکچین‌های مختلف ایجاد می‌کند. هر بستر بلاکچینی در خصوصیت و قابلیت خاصی از دیگر پروژه‌های بلاکچینی ممکن است برتر باشد بنابراین کراس چین امکانی را ایجاد می‌نماید تا این پروژه‌های بلاکچینی که در بسترهای مختلفی قرار دارند بتوانند با هم برای کاربرد خاصی همکاری و مشارکت نمایند. از پروژه‌های مطرحی که از فناوری کراس چین برای ایجاد قابلیت‌های نوین و فراهم آوری بستری برای ارتقاء همکاری میان زنجیره ای استفاده می‌کنند میتوان به پروژه‌های پولکادات (Polkadot)، کازمس(Cosmos)، Wanchain و Blocknet اشاره نمود که هر کدام از پروژه‌ها با استفاده از حوزه‌ای که در آن تخصص بیشتری دارند، بستری را برای ایجاد همکاری متقابل بین پروژه‌های گوناگون ایجاد نموده‌اند. برای مثال پروژه پولکادات (Polkadot) با ایجاد بستری مناسب امکان به اشتراک گذاری اطلاعات قرار دادهای هوشمند مختلف را در پلتفرم‌های گوناگون ایجاد می‌کند، در حالیکه پروژه Blocknet این ایجاد همکاری میان زنجیره‌ای را در صرافی‌های غیر متمرکزی که می‌خواهند در بلاکچین‌های مختلفی کاربرد داشته باشند ایجاد می‌کند.
فناوری میان زنجیره‌ای (Cross-Chain) و آینده
همانطور که پیشتر توضیح داده شد وجود بستری غیر متمرکز که همزمان با حفظ امنیت، مقیاس پذیر نیز باشد هدفی چالش برانگیز برای برنامه نویسان بسترهای بلاکچینی به حساب می‌آید. بسیاری از پروژه‌ها با وجود اینکه از عدم تمرکز بالایی برخوردارند به دلیل اینکه سرعت تراکنش‌ها در آنها بسیار کند است نمی‌توانند در عمل کاری را از پیش برده و با سرعت سیستم‌های متمرکز فعلی رقابت نمایند. از طرفی دیگر عدم تمرکز و غیر متمرکز بودن نیز به عنوان وجه تمایز اصلی سیستم‌های بلاکچینی با سیستم‌های متمرکز سنتی است. این موضوع به معنی اینست که پروژه‌های مختلف بلاکچینی هر کدام در یکی از موارد امنیت، عدم تمرکز و مقیاس پذیری از قابلیت بیشتر و بهتری نسبت به دیگر پروژه‌ها برخوردار است. بنابراین فناوری میان زنجیره‌ای با توجه به اینکه امکان همکاری بین پروژه‌ها با بسترهای مختلف بلاکچینی را فراهم می‌آورد می‌تواند این امکان را برای کاربران ایجاد نماید که تمام این ویژگی‌های مثبت که به تنهایی در یک بلاکچین واحد وجود ندارد را تا حدودی با هم داشته باشند و از این خصوصیات مثبت استفاده نمایند. بنابراین با توجه به کاربرد‌های بسیار زیادی که در صورت وجود این سه ویژگی امنیت، عدم تمرکز و مقیاس پذیری در بسترهای بلاکچینی قابل تصور است، فناوری میان زنجیره‌ای (Cross-Chain) می‌تواند آینده بسیار روشنی داشته باشد.
جمع بندی
با افزایش روز افزون کاربران حوزه بلاکچین و کند شدن سرعت تراکنش‌ها در بستر بلاکچین، توسعه دهندگان به فکر رفع سرعت پایین تراکنش‌ها افتادند و با ایجاد راهکارهای مختلف سعی بر بالاتر بردن سرعت تراکنش‌ها نموده‌اند. اما مشکل مهمی که در شبکه‌های بلاکچینی وجود دارد این است که با افزایش سرعت تراکنش‌ها از غیر متمرکز بودن شبکه کاسته میشد. بنابراین توجه توسعه دهندگان به این موضوع جلب شد که اگر با ایجاد ساز و کاری بتوان بسترهای بلاکچینی مختلف را به هم ارتباط داد و این امکان را برای زنجیره‌ها بلاکچینی مختلف ایجاد کرد که بتوانند با هم برای ایجاد کاربردی معین همکاری داشته باشند، این امکان برای کاربران ایجاد می‌شود که بتوانند از ویژگی‌های مثبت و کاربردی بلاکچین‌های مختلف استفاده نموده و پروژه‌هایی با کاربرد‌های مختلف را در اختیار داشته باشند.
