فضای بلاکچین و ارزهای دیجیتال در سال‌های اخیر نوآوری‌های بسیار جذابی را به خود دیده است. کاربردهای بلاکچین در چند سال گذشته بسیار افزایش یافت و پروژه‌های نوظهور جذابی به این فضا معرفی شدند. یکی از حوزه‌های تقریباً تازه وارد و جذاب در فضای بلاکچین حوزه دپین (DePIN) است. دپین یک روش جدید برای ذخیره و انتشار داده‌ها روی بلاکچین را معرفی می‌کند که باعث می‌شود کاربران بتوانند زیرساخت‌های سخت افزاری خود را به صورت غیرمتمرکز به اشتراک بگذارند. این کار می‌تواند تحول گسترده‌ای در دسترسی کاربران مختلف در سراسر دنیا به زیرساخت‌هایی مانند حافظه رم کامپیوتری بیشتر، یک شبکه VPN پایدار و مواردی از این دست ایجاد کند. در این مقاله قصد داریم حوزه دپین در ارزهای دیجیتال را بررسی کنیم و با کاربردها، پروژه‌ها و برنامه‌های موجود در آن آشنا شویم؛ با بیتفا همراه باشید.
دپین (DePIN) چیست؟
حوزه دپین در ارزهای دیجیتال یکی از مفاهیم جدید و نوظهور به شمار می‌رود. DePIN مخفف Decentralized Physical Infrastructure Networks است. این عبارت به صورت مفهومی یعنی پین کردن غیرمتمرکز زیرساخت‌های فیزیکی در شبکه‌های غیرمتمرکز. پس می‌توان گفت که دپین یک روش برای ذخیره و انتشار داده‌ها بر روی بلاکچین است که از طریق شبکه‌های ذخیره‌سازی غیرمتمرکز مانند IPFS یا InterPlanetary File System انجام می‌شود. IPFS یک پروتکل و شبکه برای ذخیره و انتقال داده‌ها به‌صورت غیرمتمرکز است که از مفهوم هش برای شناسایی داده‌ها استفاده می‌کند. IPFS امکان ایجاد یک وب غیرمتمرکز را فراهم می‌کند که در آن داده‌ها بر روی نودهای اعتبارسنج مختلف شبکه توزیع و ذخیره می‌شوند.
دپین یک راه حل برای برطرف کردن مشکلات IPFS و ارتقا دادن آن است. یکی از مشکلات IPFS این است که داده‌هایی که بر روی آن ذخیره می‌شوند، ممکن است در صورت عدم دسترسی به اعتبارسنج‌هایی که آن‌ها را نگه می‌دارند، از دست بروند. برای حل این مشکل، به یک روشی نیاز داریم که از داده‌ها نسخه‌های پشتیبان تهیه کند و آن‌ها را بین نودهای مختلف شبکه پخش کند. به صورت کلی و به فرایندی که این کار انجام می‌شود دپین گفته می‌شود.
دپین با استفاده از قراردادهای هوشمند، امکان ایجاد یک بازار غیرمتمرکز برای خرید و فروش فضای ذخیره‌سازی را فراهم می‌کند. در این بازار، کاربران می‌توانند برای ذخیره داده‌های خود بر روی IPFSها، از روش دپین استفاده کنند و در فعالیت‌های شبکه‌ای سهیم باشند.
در ادامه این مقاله نحوه کار حوزه دپین را به شما توضیح می‌دهیم.
دپین (DePIN) چگونه کار می‌کند؟
همان‌طور که در بالا به آن اشاره شد، دپین یک روش جدید برای به اشتراک گذاری داده‌ها در بلاکچین است. برای انجام دپین، کاربران باید از یک اپلیکیشن غیرمتمرکز مانند Pinata یا Textile استفاده کنند. این اپلیکیشن‌ها به کاربران امکان می‌دهند که داده‌های خود را بر روی IPFS آپلود کنند و برای آن‌ها یک هش یا نشانه‌ای منحصر به فرد دریافت کنند.
سپس کاربران می‌توانند با استفاده از قراردادهای هوشمند، درخواست ایجاد دپین را برای اعتبارسنج‌های ذخیره‌سازی غیرمتمرکز که به عنوان پینر (Pinners) شناخته می‌شوند، ارسال کنند. پینرها می‌توانند داده‌های کاربران را با استفاده از هش آن‌ها پیدا کنند و آن‌ها را بر روی دستگاه‌های خود ذخیره کنند. با این کار، پینرها به کاربران بر اساس میزان فضای ذخیره‌سازی و مدت زمان دپین محاسبه می‌شود، هزینه‌ای را پرداخت می‌کنند. هزینه دپین با استفاده از ارزهای دیجیتال مانند اتریوم یا سایر رمز ارزهایی که آن پروژه از آن‌ها استفاده می‌کند پرداخت می‌شود. با استفاده از قراردادهای هوشمند نظارت و حسابرسی دقیقی در کل این فرایند شکل می‌گیرد و از انجام معاملات به‌صورت صحیح و امن اطمینان حاصل می‌شود.
اهمیت دپین در چیست؟
دپین چندین مزیت برای کاربران و پینرها دارد. اول اینکه، دپین پایداری و دسترس‌پذیری داده‌ها بر روی IPFS را افزایش می‌دهد. با دپین، کاربران می‌توانند از اینکه داده‌های خود را در هر زمان و مکانی که بخواهند، ببینند و به آن‌ها دسترسی داشته باشند، مطمئن شوند. دوم اینکه، دپین از حریم خصوصی و امنیت داده‌ها محافظت می‌کند. با دپین، کاربران نیازی ندارند که داده‌های خود را بر روی سرورهای متمرکز و قابل ردیابی ذخیره کنند.
همچنین، دپین از سیستم رمزنگاری پیشرفته برای ذخیره داده‌ها استفاده می‌کند و فقط به کاربران امکان می‌دهد که با داشتن کلید خصوصی خود، به داده‌های خود دسترسی پیدا کنند. سوم اینکه، دپین یک بازار غیرمتمرکز و رقابتی برای خدمات ذخیره‌سازی ایجاد می‌کند. با دپین، کاربران می‌توانند از گزینه‌های مختلفی برای ذخیره داده‌های خود انتخاب کنند و بهترین قیمت و کیفیت را پیدا کنند. همچنین، پینرها می‌توانند از فضای ذخیره‌سازی خالی خود بهره‌مند شوند و درآمد کسب کنند.
در حال حاضر هنوز این حوزه بین کاربران کریپتو و افرادی که در فضای بلاکچین و ارز دیجیتال فعال هستند چندان شناخته شده نیست. اما باید بگوییم که در بین پروژه‌هایی که از این سیستم استفاده می‌کنند می‌توان نام‌های آشنایی را مشاهده کرد. در ادامه تعدادی از پروژه‌های معروف حوزه دپین را به شما معرفی می‌کنیم.
معرفی پروژه‌های مطرح حوزه دپین
در حال حاضر تعداد پروژه‌هایی که از کاربرد بلاکچین برای ذخیره‌سازی داده‌ها با روش نوین استفاده می‌کنند شاید چندان زیاد نباشد، اما به‌مرورزمان قطعاً تعداد آن‌ها بیشتر خواهد شد. در ادامه به معرفی برخی از بهترین پروژه‌های حوزه دپین می‌پردازیم.
ایوتکس (iotex)
ایوتکس منشاء پیدایش دپین و اولین پروژه‌ای بود که این سیستم را به دنیای بلاکچین معرفی کرد. این پروژه سعی دارد استریمرهایی که در حوزه‌های مختلف مانند ویدیو گیم فعالیت می‌کنند را وارد دنیای بلاکچین و وب ۳.۰ کند. با این کار داده‌های آن‌ها به صورت کاملاً غیر متمرکز ذخیره می‌شود و کسب درآمد بسیار ساده‌تری را بدون نیاز به یک نهاد واسط مانند یوتیوب تجربه می‌کنند.
فایل کوین (Filecoin)
فایل کوین یک پروژه دپین است که برای ذخیره‌سازی و انتشار داده‌ها بر روی شبکه IPFS طراحی شده است. فایل کوین از یک الگوریتم اجماع به نام اثبات بازیابی (Proof of Replication) و اثبات محاسبه (Proof of SpaceTime) استفاده می‌کند که باعث می‌شود امنیت، کارایی و توزیع عادلانه فضای ذخیره‌سازی افزایش یابد. فایل کوین نیز می‌تواند برای ذخیره‌سازی انواع داده‌ها استفاده شود. این پروژه همچنین از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مانند وب‌سایت‌ها، وبلاگ‌ها، بازی‌ها، برنامه‌های اجتماعی و غیره پشتیبانی می‌کند.
هلیوم (Helium)
پروژه هلیوم به دلیل این که در بلاکچین سولانا قرار دارد شاید در این لیست برایتان آشناتر به نظر برسد. شبکه هلیوم به کاربران این امکان را می‌دهد تا با ارائه پوشش اینترنت به کسب درآمد بپردازند. از زیرساخت‌های هلیوم می‌توان برای ارائه خدماتی مانند تاکسی‌های اینترنتی، نقشه‌های خیابانی و قدرت رندرینگ استفاده کرد.
معرفی دو اپلیکیشن در حوزه دپین
تا اینجا متوجه شدیم که دپین یک روش کاربردی برای ذخیره و انتشار داده‌ها بر روی بلاکچین است که می‌تواند برای ایجاد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مختلف استفاده شود. در ادامه به صورت مختصر به معرفی دو اپلیکیشن که از سیستم DePIN بهره می‌برند می‌پردازیم:
- اپلیکیشن Pinata: یک اپلیکیشن غیرمتمرکز برای آپلود، دپین و مدیریت داده‌ها بر روی IPFS است. Pinata به کاربران امکان می‌دهد که داده‌های خود را به‌صورت رایگان یا با پرداخت هزینه دپین بر روی IPFS ذخیره کنند. Pinata همچنین از قابلیت‌هایی مانند ایجاد نام دامنه غیرمتمرکز، ایجاد کلید API و انتقال داده‌ها بین گره‌های IPFS پشتیبانی می‌کند.
- اپلیکیشن Textile: یک اپلیکیشن غیرمتمرکز برای ذخیره و اشتراک‌گذاری داده‌ها بر روی IPFS است. Textile به کاربران امکان می‌دهد که داده‌های خود را به‌صورت خصوصی یا عمومی بر روی IPFS ذخیره کنند و با دیگران به اشتراک بگذارند. Textile همچنین از قابلیت‌هایی مانند ایجاد بوکت‌ها یا پوشه‌های ذخیره‌سازی، ایجاد ترد‌ها یا گروه‌های ارتباطی و ایجاد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بر روی IPFS پشتیبانی می‌کند.
دپین ایده بسیار جذابی در حوزه بلاکچین ایجاد کرده است و می‌تواند آینده خوبی نیز داشته باشد. در ادامه سعی می‌کنیم چالش‌ها و فرصت‌هایی که در این حوزه وجود دارد را بررسی کنیم.
بررسی چالش‌ها و فرصت‌ها در حوزه DePIN
دپین یک مفهوم جدید و نوآورانه در حوزه امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) است که می‌تواند برای ایجاد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مفید و مؤثر باشد. اما دپین همچنین با چالش‌ها و محدودیت‌هایی روبرو است که باید در نظر گرفته شوند. چالش‌هایی که در این حوزه وجود دارد ممکن است بسته به تقاضای کاربران و امکانات موجود متفاوت باشند.
فعالان حوزه دپین و همچنین پروژه‌هایی که قصد دارند در آینده از چنین سیستمی استفاده کنند لازم است با برخی از چالش‌ها و همچنین فرصت‌هایی که در این فضا وجود دارند آشنا شوند. در ادامه نگاهی به برخی از این چالش‌ها و فرصت‌ها خواهیم داشت.
هزینه راه اندازی سیستم دپین
یکی از چالش‌های دپین این است که هزینه آن ممکن است برای برخی از کاربران بالا باشد. هزینه دپین بستگی به تقاضا و عرضه فضای ذخیره‌سازی، نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال و هزینه گاز برای اجرای قراردادهای هوشمند دارد. این هزینه ممکن است باعث شود که برخی از کاربران از استفاده از دپین منصرف شوند یا به دنبال راه‌حل‌های ارزان‌تر باشند.
برای حل این چالش، لازم است که روش‌هایی برای کاهش هزینه دپین ایجاد شود. برای مثال، می‌توان از شبکه‌های ذخیره‌سازی غیرمتمرکز دیگری مانند Filecoin یا Swarm استفاده کرد که ممکن است هزینه کمتری داشته باشند. همچنین می‌توان از شبکه‌های بلاکچین دیگری مانند بایننس اسمارت چین یا پالیگان استفاده کرد که کارمزد کمتری نیز دارند.
بهبود کیفیت خدمات ارائه شده
یکی دیگر از چالش‌های دپین این است که کیفیت خدماتی که پینرها ارائه می‌دهند، ممکن است متفاوت باشد. کیفیت خدمات بستگی به عواملی مانند سرعت، پایداری، امنیت و قابلیت اطمینان پینرها دارد. این عوامل ممکن است تحت تأثیر شرایط فنی، اقتصادی و اجتماعی پینرها قرار گیرند. برای مثال، ممکن است پینری دچار خرابی، قطعی، سرقت یا تحریم شود که باعث کاهش کیفیت خدمات او شود.
برای حل این چالش، لازم است که روش‌هایی برای ارزیابی و اعتبارسنجی کیفیت خدمات پینرها وجود داشته باشد. برای مثال، می‌توان از مکانیزم‌هایی مانند امتیازدهی، نظرسنجی، نظارت و جریمه برای اندازه‌گیری و بهبود کیفیت خدمات پینرها استفاده کرد.
ایجاد تنوع و ابتکار، یکی از فرصت‌های حوزه دپین است
یکی از فرصت‌های موجود در حوزه دپین این است که تنوع و ابتکار را در حوزه امور مالی غیرمتمرکز افزایش می‌دهد. دپین می‌تواند برای ایجاد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز جدید و خلاقانه استفاده شود که از داده‌های غیرمتمرکز بهره می‌برند. برای مثال، می‌توان از دپین برای ایجاد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز در زمینه‌هایی مانند امنیت، آموزش، سلامت، هنر، بازی و غیره استفاده کرد.
این اپلیکیشن‌ها می‌توانند از داده‌هایی مانند تصاویر، ویدیوها، صوت‌ها، متون، گواهی‌ها، نمادها و غیره که بر روی IPFS ذخیره شده‌اند، استفاده کنند. اپلیکیشن‌های دپین این قابلیت را دارند که ارزش افزوده و تجربه کاربری بهتری را برای کاربران ایجاد کنند. این ایده در کنار اینکه یک روش کاملاً امن برای به اشتراک گذاشتن داده‌ها است، می‌تواند بازار پویایی را نیز در آینده بین کاربران کریپتویی ایجاد کند.
در ادامه در مورد روش کسب درآمد از دپین صحبت خواهیم کرد.
روش‌های کسب درآمد از دپین چیست؟
برای کسب درآمد از دپین، شما می‌توانید از امکانات زیادی که در این فضا قرار دارد استفاده کنید. در حوزه دپین فرصت‌های زیادی برای کسب درآمد ایجاد شده است. شما می‌توانید به عنوان یک پینر فعالیت خود را در این حوزه آغاز کنید. با این کار فضای ذخیره‌سازی خود را به کاربرانی که می‌خواهند داده‌های خود را بر روی IPFS ذخیره کنند، ارائه می‌دهید. به این منظور شما باید به یک اعتبارسنج در IPFS تبدیل شوید و نرم افزار مربوط را راه‌اندازی کنید. سپس با استفاده از قراردادهای هوشمند، درخواست‌های دپین را پذیرفته و اجرا کنید. شما به ازای هر درخواستی که برآورده می‌کنید، هزینه‌ای را که بر اساس میزان فضای ذخیره‌سازی و مدت زمان دپین محاسبه می‌شود، دریافت می‌کنید. این هزینه با استفاده از ارزهای دیجیتال مانند اتریوم پرداخت می‌شود.
همچنین می‌توانید به عنوان یک کاربر نیز در این فضا کسب درآمد کنید. شما می‌توانید داده‌های خود را بر روی IPFS آپلود کنید و برای آن‌ها یک تابع هش یا نشانه‌ای منحصر به فرد دریافت کنید. سپس می‌توانید با استفاده از قراردادهای هوشمند، درخواست دپین را برای پینرهایی که فضای ذخیره‌سازی ارائه می‌دهند، ارسال کنید. شما باید برای هر درخواست، هزینه‌ای را که بر اساس میزان فضای ذخیره‌سازی و مدت زمان دپین محاسبه می‌شود، پرداخت کنید.
با قرار دادن آدرس مخصوص به اطلاعات و داده‌های خود در بازارهای ثانویه و فروش یا انتقال آن‌ها می‌توانید به کسب درآمد بپردازید. همچنین با این کار، شما می‌توانید از پایداری و دسترس‌پذیری داده‌های خود بر روی IPFS اطمینان حاصل کنید.
آیا حوزه DePIN آینده دار است و ارزش سرمایه‌گذاری دارد؟
با توجه به ساختاری که این حوزه دارد این پتانسیل وجود دارد که در آینده تعداد کاربرانش رشد قابل توجهی را تجربه کنند. رشد و توسعه فناوری در قسمت‌های مختلف مانند آموزش، امنیت، هنر، سلامت و بازی در سال‌های اخیر بسیار قابل توجه بوده و در سال‌های آینده مطمئناً رونقی بیشتر نیز پیدا خواهد کرد. با دسترسی کاربران مختلف به کامپیوترهای دارای توان پردازشی بالا و جدید، استفاده از زیرساخت‌های بلاکچینی بسیار ساده‌تر خواهد شد.
اگر علاقه‌مند به این حوزه هستید توصیه می‌کنیم اطلاعات خود را در حوزه دپین، کامپیوترهای کوانتومی و کاربردهای بلاکچین افزایش دهید تا در آینده بتوانید با استفاده از زیرساخت‌هایی که این بستر برایتان فراهم می‌کند فعالیت خود را در فضای وب ۳.۰ توسعه دهید.
روش‌های مختلف برای کسب درآمد در حوزه دپین یکی دیگر از دلایل ارزشمندی آن است. روش‌های مختلفی مانند به اشتراک گذاری هر نوع فایل و همچنین فعالیت به عنوان پینر در شبکه می‌تواند تعداد کاربران و همچنین گردش مالی آن را در آینده افزایش دهد. در آینده رمز ارزها در نرم افزارهای بیشتری مورد استفاده قرار می‌گیرند و به نظر می‌رسد کاربرانی که از این سیستم استفاده می‌کنند نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
در نهایت باید گفت ایده بسیار جذاب در کنار طراحی هوشمندانه چیزی است که حوزه DePIN را بسیار خاص می‌کند و مطمئناً در آینده اخبار بیشتری را از آن خواهیم شنید.
