صرافی غیر متمرکز چیست؟ معرفی بهترین صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال

صرافی غیرمتمرکز (DEX)، یک پلتفرم معاملاتی ارزهای دیجیتال است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا به صورت مستقیم و بدون نیاز به واسطه‌های مرکزی، ارزهای دیجیتال خود را مبادله کنند. برخلاف صرافی‌های متمرکز (CEX) که روی یک سرور مرکزی فعالیت می‌کنند و توسط یک نهاد یا شرکت مدیریت می‌شوند، صرافی‌های غیرمتمرکز بر پایه فناوری بلاک چین ساخته شده‌اند و از قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) برای اجرای معاملات استفاده می‌کنند. 

صرافی غیر متمرکز چیست؟

صرافی غیرمتمرکز (DEX) یک پلتفرم آنلاین و نوعی برنامه غیر متمرکز (DApp) برای تبادل ارزهای دیجیتال است که برخلاف صرافی‌های متمرکز، بدون نیاز به واسطه‌های مرکزی عمل می‌کند. این نوع صرافی‌ها به کاربران اجازه می‌دهند که به صورت مستقیم و بدون دخالت یک نهاد مرکزی، دارایی‌های دیجیتال خود را مبادله کنند.

در صرافی‌های غیرمتمرکز، تراکنش‌ها از طریق قراردادهای هوشمند که بر روی بلاک چین اجرا می‌شوند، صورت می‌گیرد. این قراردادهای هوشمند برنامه‌های خوداجرایی هستند که شرایط توافق بین خریدار و فروشنده را به طور خودکار اجرا می‌کنند. به این ترتیب، نیاز به اعتماد به یک واسطه از بین می‌رود و کاربران می‌توانند با اطمینان بیشتری معامله کنند.

صرافی غیر متمرکز چه ویژگی‌هایی دارد؟

صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) ویژگی‌های خاصی دارند که آن‌ها را از صرافی‌های متمرکز متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها عبارتند از:

عدم نیاز به واسطه مرکزی

در دکس‌ها معاملات به صورت همتا به همتا (P2P) انجام می‌شود و نیازی به واسطه یا نهاد مرکزی برای تسهیل معاملات نیست. این ویژگی به کاربران اجازه می‌دهد که به صورت مستقیم و بدون اعتماد به یک شخص ثالث، ارزهای دیجیتال خود را مبادله کنند.

استفاده از قراردادهای هوشمند

دکس‌ها از قراردادهای هوشمند برای اجرای خودکار معاملات استفاده می‌کنند. این قراردادها بر روی بلاک چین مستقر می‌شوند و شرایط و قوانین معامله را به طور خودکار اعمال می‌کنند، بدون نیاز به دخالت انسانی.

کنترل کامل بر دارایی‌ها

کاربران در صرافی‌های غیرمتمرکز کنترل کامل بر کلیدهای خصوصی و دارایی‌های خود دارند. این به معنای آن است که دارایی‌ها در کیف پول‌های شخصی کاربران نگهداری می‌شود و نیازی به انتقال آن‌ها به کیف پول صرافی نیست.

حفظ حریم خصوصی

بسیاری از دکس‌ها نیاز به احراز هویت یا ارائه اطلاعات شخصی ندارند. این امر باعث می‌شود که کاربران بتوانند به صورت ناشناس و بدون افشای اطلاعات شخصی خود معامله کنند.

امنیت بالا

به دلیل عدم نیاز به انتقال دارایی‌ها به کیف پول صرافی و استفاده از قراردادهای هوشمند، خطر هک شدن یا از دست رفتن دارایی‌ها به دلیل نقص‌های امنیتی صرافی کاهش می‌یابد.

عدم تمرکز قدرت

در دکس‌ها، هیچ نهاد مرکزی کنترل کامل بر معاملات ندارد. این ویژگی باعث می‌شود که قدرت به صورت توزیع‌شده بین کاربران قرار گیرد و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری شود.

دسترسی جهانی

کاربران از هر نقطه‌ای از جهان می‌توانند به صرافی‌های غیرمتمرکز دسترسی داشته باشند و معامله کنند. این امر به دلیل عدم نیاز به ثبت نام و احراز هویت جهانی امکان‌پذیر است.

مقاومت در برابر سانسور

به دلیل ماهیت توزیع‌شده و غیرمتمرکز، دکس‌ها به سختی می‌توانند توسط دولت‌ها یا نهادهای دیگر سانسور یا محدود شوند.

دکس تریدینگ (DEX Trading) در صرافی‌های غیرمتمرکز چیست؟

دکس تریدینگ (DEX Trading) به فرآیند معامله ارزهای دیجیتال در صرافی‌های غیرمتمرکز اطلاق می‌شود که برای اولین بار توسط بیتفا معرفی شد. در این نوع معاملات، کاربران بدون نیاز به واسطه‌های مرکزی می‌توانند به طور مستقیم و همتا به همتا (P2P) دارایی‌های دیجیتال خود را مبادله کنند. دکس‌ها بر پایه فناوری بلاک چین و استفاده از قراردادهای هوشمند ساخته شده‌اند که به صورت خودکار شرایط و قوانین معاملات را اعمال می‌کنند.

با این وجود، دکس تریدینگ با چالش‌هایی نیز روبرو است. از جمله این چالش‌ها می‌توان به نقدینگی پایین‌تر نسبت به صرافی‌ متمرکز، سرعت کمتر در انجام معاملات و رابط کاربری پیچیده‌تر اشاره کرد. با این حال، با پیشرفت فناوری و افزایش پذیرش صرافی‌های غیرمتمرکز، این چالش‌ها نیز به تدریج برطرف خواهند شد و دکس تریدینگ جایگاه بیشتری در بازار ارزهای دیجیتال پیدا خواهد کرد.

مزایا و معایب صرافی غیر متمرکز

صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) به‌خاطر ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود در فضای دیفای محبوبیت بالا و مزایا و معایب خاص خود را دارند که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم:

مزایای صرافی غیرمتمرکز

مزایای صرافی غیرمتمرکز به شرح زیر است:

• امنیت بالا: به دلیل عدم نیاز به انتقال دارایی‌ها به کیف پول صرافی، خطر هک شدن یا سرقت دارایی‌ها به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. معاملات به صورت همتا به همتا و از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شوند، که از تقلب و دستکاری جلوگیری می‌کند.
• کنترل کامل بر دارایی‌ها: کاربران کنترل کامل بر کلیدهای خصوصی خود را حفظ می‌کنند و نیازی به اعتماد به یک واسطه مرکزی ندارند. درنتیجه اعتماد کاربران به صرافی بیشتر است.
• حفظ حریم خصوصی: بسیاری از دکس‌ها نیاز به احراز هویت یا ارائه اطلاعات شخصی ندارند، که این امر حفظ حریم خصوصی کاربران را تضمین می‌کند.
• مقاومت در برابر سانسور: به دلیل ماهیت توزیع‌شده و غیرمتمرکز، دکس‌ها به سختی می‌توانند توسط دولت‌ها یا نهادهای دیگر سانسور یا محدود شوند.
• دسترسی جهانی: کاربران از هر نقطه‌ای از جهان می‌توانند به دکس‌ها دسترسی داشته باشند و معامله کنند، بدون توجه به محدودیت‌های جغرافیایی.

معایب صرافی غیرمتمرکز

معایب صرافی غیرمتمرکز به شرح زیر است:

• نقدینگی پایین‌تر: بسیاری از دکس‌ها به اندازه صرافی‌های متمرکز نقدینگی کافی ندارند، که می‌تواند اجرای معاملات بزرگ را دشوار کند.
• سرعت کمتر در انجام معاملات: سرعت انجام معاملات در دکس‌ها به شبکه بلاک چین بستگی دارد که ممکن است در مواقع شلوغی شبکه کندتر باشد.
• رابط کاربری پیچیده‌تر: برای کاربران جدید، کار با صرافی‌های غیرمتمرکز ممکن است کمی پیچیده‌تر باشد و نیاز به آشنایی بیشتری با مفاهیم بلاچین و قراردادهای هوشمند دارد.
• عدم پشتیبانی از ارزهای فیات: بیشتر دکس‌ها از ارزهای فیات پشتیبانی نمی‌کنند، که این امر ممکن است برای کاربرانی که نیاز به تبدیل ارزهای دیجیتال به پول نقد دارند، مشکل‌ساز باشد.
• پشتیبانی مشتری محدود: در صورت بروز مشکل یا نیاز به راهنمایی، کاربران نمی‌توانند به پشتیبانی مشتری متمرکز دسترسی داشته باشند، زیرا دکس‌ها به صورت غیرمتمرکز عمل می‌کنند.

مقایسه ویژگی‌های صرافی غیر متمرکز با صرافی متمرکز

در ادامه صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) و صرافی‌های متمرکز (CEX) را مقایسه می‌کنیم. این مقایسه شامل ویژگی‌های کلیدی هر دو نوع صرافی است:

بهترین صرافی‌های غیر متمرکز کدامند؟

بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) که به دلیل ویژگی‌ها، امنیت، نقدینگی و کاربردپذیری‌شان شناخته شده‌اند، عبارتند از:

یونی سواپ (Uniswap)

صرافی یونی سواپ یکی از محبوب‌ترین دکس‌ها است که بر بستر اتریوم (Ethereum) فعالیت می‌کند. این صرافی از الگوریتم بازارساز خودکار (AMM) استفاده می‌کند که به کاربران اجازه می‌دهد بدون نیاز به دفتر سفارشات (Order Book)، معامله کنند. از مزایای این صرافی می‌توان به کاربری آسان، نقدینگی بالا، و پشتیبانی از تعداد زیادی توکن  ERC-20اشاره کرد.

سوشی سواپ (SushiSwap)

سوشی سواپ فورکی از Uniswap است که ویژگی‌های دیگری مانند ییلد فارمینگ (Yield Farming) و برنامه‌های مشوق برای تأمین‌کنندگان نقدینگی ارائه می‌دهد. از مزایای این صرافی می‌توان به ییلد فارمینگ، پاداش‌هایی برای تأمین‌کنندگان نقدینگی و حمایت جامعه اشاره کرد.

پنکیک سواپ (PancakeSwap)

صرافی پنکیک سواپ یک پلتفرم غیرمتمرکز معروف بر بستر Binance Smart Chain (BSC) است که از الگوریتم AMM استفاده می‌کند. مزایای این صرافی شامل کارمزد پایین‌تر نسبت به صرافی‌های اتریوم، سرعت بالاتر تراکنش‌ها و پشتیبانی از ییلد فارمینگ و استیکینگ (Staking) است.

بالانسر (Balancer)

این صرافی یک پلتفرم بازارساز خودکار است که به کاربران اجازه می‌دهد استخرهای نقدینگی با چندین توکن و نسبت‌های دلخواه ایجاد کنند. از مزایای این صرافی می‌توان به انعطاف‌پذیری در ایجاد استخرهای نقدینگی، ارائه بهترین تحلیل‌ها از ارزهای دیجیتال مانند تحلیل بیت کوین و امکان بهینه‌سازی پورتفولیو اشاره کرد.

۱ اینچ (۱inch)

صرافی ۱ اینچ یک تجمیع‌گر (Aggregator) است که بهترین قیمت‌ها را از بین چندین صرافی غیرمتمرکز مختلف جمع‌آوری می‌کند. مزایای این صرافی شامل ارائه بهترین قیمت ارزهای دیجیتال مانند قیمت بیت کوین و یافتن بهترین قیمت‌های ممکن برای معاملات و کاهش اسلیپج است.

سخن پایانی

صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) با ارائه امنیت بالا، حفظ حریم خصوصی، و کنترل کامل کاربران بر دارایی‌های خود، نقشی کلیدی در آینده بازار ارزهای دیجیتال ایفا می‌کنند. این صرافی‌ها به دلیل ماهیت توزیع‌شده و استفاده از فناوری بلاک چین، مقاومتی بی‌نظیر در برابر سانسور و محدودیت‌های دولتی دارند و به کاربران در سراسر جهان امکان می‌دهند به راحتی و با اطمینان معامله کنند. با این حال، همچنان چالش‌هایی مانند نقدینگی پایین‌تر و پیچیدگی‌های فنی وجود دارد که نیازمند بهبود و توسعه بیشتر هستند. با پیشرفت‌های مداوم در فناوری و افزایش پذیرش عمومی، دکس‌ها به عنوان یکی از ارکان مهم در اکوسیستم مالی دیجیتال، جایگاه خود را محکم‌تر خواهند کرد و تجربه کاربری بهتری را برای معامله‌گران فراهم خواهند آورد.