پروتکل آیگن لیر، یک نوآوری در ری استیکینگ (Re-Staking) یا استیکینگ مجدد اتریوم است که این امکان را فراهم می‌کند تا از وثیقه استیک شده خود دوباره استفاده کنید. اتریوم در سال ۲۰۲۲ به یک اکوسیستم اثبات سهام (PoS) تبدیل شد. مفهوم استیکینگ اتریوم، جایگزین استخراج اتریوم شد و امکانات جدیدی را برای پاداش‌ها و امنیت شبکه اصلی ایجاد کرد. اما این مسیر با قابلیت استیک کردن اتریوم به پایان نرسید؛ در عوض، شبکه شاهد توسعه و پیشرفت‌های جدیدی بوده است که آیگن لیر (EigenLayer) یکی از جدیدترین آن‌ها محسوب می‌شود. در این مطلب از بیتفا، آیگن لیر را بررسی می‌کنیم و نگاهی دقیق‌تر به مزایا، خطرات، ایردراپ و تأثیر کلی آن بر شبکه اتریوم خواهیم داشت. پس با ما همراه شوید.
ری استیکینگ (Re-Staking) یا استیکینگ مجدد چیست؟
قبل از اینکه در مورد پروتکل آیگن لیر صحبت کنیم، بهتر است نگاهی به مفهموم ری استیکینگ داشته باشیم. ری استیکینگ یا استیکینگ مجدد در اتریوم به معنای فرایندی است که ولیدیتورها (Validators) به‌طور دوره‌ای اترهای خود را که در زنجیره استیک (StakingChain) قرار داده‌اند، برای ایمنی و امنیت شبکه بازسازی آن تغییر مکان دهند. این اقدام امکان ایجاد یک تعادل امنیتی بیشتر بین شبکه اصلی و سایر عناصر متمرکز و غیرمتمرکز اتریوم را فراهم می‌کند.
به‌عنوان بخشی از نقشه راه «ادغام» اتریوم و ارتقا ETH 2.0، این شبکه مفهوم ولیدیتورها را برای ایمن‌سازی شبکه معرفی کرد. این ولیدیتورها، ETH خود را به‌عنوان تعهدی به زنجیره استیک و برای ایمن کردن کل شبکه اصلی، سپرده‌گذاری می‌کنند.
ری استیکینگ یا استیکینگ مجدد نیاز AVS برای تنظیم ولیدیتورهای خود را از بین میبرد و به اترهای استیک شده در شبکه اصلی اجازه می‌دهد به‌عنوان اولین خط دفاعی در برابر طرف‌های مخرب عمل کند. این فرآیند امنیت «تلفیقی» نام دارد. پروتکل آیگن لیر یکی از پروتکل‌های پیش‌گام این مفهوم بود و به ذی‌نفعان مجاز اجازه داد تا رابطی یکپارچه برای حفظ امنیت پروتکل‌ها، ایجاد کنند.
پروژه آیگن لیر چیست؟
آیگن لیر (EigenLayer) پروتکلی برای دوباره استیک کردن (Restaking) اتریوم است؛ مفهومی نوآورانه که در آن توکن‌های اتر که پیش از این استیک شده است، می‌تواند برای افزایش امنیت در سایر عناصر شبکه اصلی – پل‌ها، پروتکل‌ها، شبکه‌های اوراکل، راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری و موارد دیگر استفاده شود. این ویژگی به استیک‌کنندگان اجازه می‌دهد تا پاداش‌های بیشتری کسب کنند و به سودهای مرکب برسند.
آیگن لیر وجود اتریوم را به‌عنوان یک بلاکچین پایه تقویت می‌کند و به اکوسیستمی از خدمات و برنامه‌های کاربردی باز می‌کند. این پروتکل دارای امتیازاتی برای ری‌استیک‌کنندگان و اپراتورها است که مسئولیت ری استیکینگ را به AVS و توسعه‌دهندگانی که پروتکل‌های جدید اتریوم را می‌سازند، محول می‌کند.
آیگن لیر چه زمانی و با چه هدفی ایجاد شد؟
آیگن لیر (EigenLayer) در ژوئن ۲۰۲۳ روی اتریوم ایجاد شد. ایده اصلی آیگن لیر این بود که به اترهای استیک شده اجازه دهد امنیت و اعتماد شبکه اصلی را به سایر برنامه‌ها و سرویس‌ها، بدون نیاز به مجموعه جدیدی از ولیدیتورها، گسترش دهند.
این پروتکل با هدف کاهش هزینه‌ها و پیچیدگی‌های مرتبط با امنیت بوت استرپینگ برای پروژه‌های جدید ایجاد شد. آیگن لیر هنوز یک ابزار نسبتاً جدید بوده که برای مبارزه با نگرانی‌های مقیاس‌پذیری امنیتی، مسائل کارایی سرمایه و به حداکثر رساندن پاداش استیک طراحی شده است.
پروتکل آیگن لیر چگونه کار می‌کند؟
پروتکل آیگن لیر (EigenLayer) یک مکانیزم نوآورانه در امنیت وب ۳ به‌خصوص در شبکه اتریوم است. برای درک بهتر عملکرد این پروتکل، باید به چالش‌های امنیتی در اکوسیستم کریپتو اشاره کنیم. از روزهای نخستین بیت کوین تا به‌اکنون، حفظ امنیت در برابر تهدیدات مختلفی از جمله حملات ۵۱٪، حملات اکتشاف و مسائل کارایی ارزهای دیجیتال، چالشی مداوم بوده است. اما، در محیطی مانند اتریوم که برنامه‌های متنوعی با ماهیت‌ها و مقاصد مختلف روی آن ساخته می‌شوند، این چالش‌ها پیچیده‌تر خواهند بود.
آیگن لیر به منظور پاسخگویی به این چالش‌ها، مکانیزم استیکینگ مجدد را ارائه داد. استیکینگ مجدد یک مجموعه از قراردادهای هوشمند است که به کاربران امکان می‌دهد اترهای خود را که در حال حاضر استیک شده‌اند، برای افزایش امنیت و قابلیت اطمینان شبکه، به سایر برنامه‌ها و سرویس‌ها تخصیص دهند.
عملکرد این پروتکل به شکلی است که به افزایش امنیت کمک می‌کند، زیرا می‌تواند شرایط اسلشینگ جدیدی را برای پاسخگویی به نیازهای پروژه‌های مختلف مانند پل‌ها و لایه‌های دیگر در شبکه ایجاد کند، که این پروژه‌ها به طور معمول در اتریوم ایجاد می‌شوند. به‌این‌ترتیب، آیگن لیر با معرفی استیکینگ مجدد، میان‌افزاری قدرتمند برای تجمیع امنیت در سراسر شبکه اتریوم فراهم می‌کند و به کاربران امکان می‌دهد از اترهای خود به نحوی استفاده کنند که به بهبود امنیت و پایداری شبکه کمک می‌کند.
اجزای پروتکل آیگن لیر
بر اساس اطلاعات به دست آمده از وبسایت پروژه، آیگن لیر (EigenLayer) از اجزای مختلفی تشکیل شده است که شامل موارد زیر هستند:
- AVS (Actively Validated Services): این بخش شامل پروتکل‌ها یا خدماتی است که در اتریوم به‌عنوان پایه‌های اصلی شبکه ایجاد شده‌اند. به‌عنوان مثال، پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (دیفای)، اوراکل‌ها، و پل‌ها از جمله AVSهای موردنظر هستند.
- رول‌آپ‌های دوباره استیک شده: در این بخش می‌توان به پروژه‌هایی مانند آلت لیر (AltLayer) اشاره کرد که با استفاده از ولیدیتورهای آیگن لیر، مقیاس‌پذیری اجرایی را در اکوسیستم افزایش می‌دهد.
- اپراتورها: اپراتورها مسئول حفظ یکپارچگی شبکه و اعتبارسنجی تراکنش‌ها در اکوسیستم هستند. آن‌ها با تلاش‌های مداوم خود، امنیت و قابلیت اطمینان شبکه را تضمین می‌کنند.
در حال حاضر از فوریه ۲۰۲۴، این شبکه به ولیدیتورها اجازه نمی‌دهد AVS موردنظر خود را برای ایمن‌سازی انتخاب کنند، بلکه این فرآیند به صورت خودکار اتفاق می‌افتد. تا زمانی که ری استیکینگ واقعی بر اساس AVS موردنظر وارد عمل شود، پروتکل‌ها، سرویس‌ها و زنجیره‌های جانبی خاصی مورد توجه ویژه قرار خواهند گرفت.
یکی از نکات جالب درباره پروتکل آیگین لیر این است که با امنیت پایه شبکه اتریوم تداخلی ندارد، بلکه به دو مفهوم اصلی وابسته است:
- امنیت تلفیقی: در این مفهوم هدف این است که وضعیت امنیتی تجمیعی شبکه اتریوم به دست آید و به سایر پروتکل‌ها و حتی بلاک‌چین‌ها گسترش داده شود.
- حاکمیت بازار آزاد: این مفهوم از AVS می‌آید و می‌تواند پاداش‌های بالاتری را برای امنیت بیشتر اتر استیک شده در نظر بگیرد. به دلیل وجود پاداش‌های استیکینگ، هر پروتکل مدل حاکمیت خود را توسعه می‌دهد که معمولاً شامل کاربران شبکه اصلی است.
مزایای پروتکل آیگن لیر
پروتکل آیگن لیر دارای مزایای بسیاری است که می‌تواند به بهبود عملکرد و امنیت شبکه‌ها و پروتکل‌های مبتنی بر اتریوم کمک کند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای پروتکل آیگن لیر اشاره می‌کنیم.
بهبود بهره‌وری سرمایه
با استفاده از ری استیکینگ در پروتکل آیگن لیر،ETH استیک شده به‌جای شدن، برای ایجاد امنیت به پروتکل‌ها و خدمات دیگر استفاده می‌شود، که این امر به بهبود بهره‌وری سرمایه منجر خواهد شد.
افزایش شانس برای جوایز بالاتر و دسترسی به AVS و DAppهای جدید
ETH استیک شده و مجدد استیک شده در پروتکل آیگن لیر به‌عنوان یک مجموعه از امتیازات، فرصتی برای دریافت جوایز بیشتر در شبکه و با ارز دیجیتال فراهم می‌کند. پروتکل آیگن لیر این امکان را فراهم می‌کند که کاربران از طریق EigenDA به اپلیکیشن‌ها و پروتکل‌های جدید و نوظهور دسترسی داشته باشند.
کاهش هزینه‌ها و ایجاد لایه دردسترس‌بودن داده
با استفاده از پروتکل آیگن لیر و قابلیت ری استیکینگ، برخی از پروتکل‌های جدید می‌توانند به کاهش هزینه‌ها در شبکه اتریوم کمک کنند. لایه دردسترس‌بودن داده پروتکل آیگن لیر، تراکنش‌ها را کارآمدتر می‌کند و نیاز به صف‌بندی‌های غیرضروری را کاهش می‌دهد، که این امر به بهبود توان عملیاتی بالاتر تراکنش‌ها منجر می‌شود.
کنترل مستمر و امنیت گسترده
در پروتکل آیگن لیر، ETH استیک شده همیشه در کنترل شما است، بنابراین ری‌استیک کردن نسخه‌های توکن شده ETH از شرکت‌های دیگر به معنای واگذاری به پروتکل آیگن لیر نیست. از طرف دیگر پروتکل به لطف ممیزی‌های دوره‌ای، حاکمیت چند امضایی و برداشت امانی، امنیت بالایی دارد که باعث افزایش اعتماد کاربران و امنیت شبکه می‌شود.
چه نگرانی‌ها و خطراتی در مورد پروتکل آیگن لیر وجود دارد؟
آیگن لیر با تمام مزایا و امکاناتی که ارائه می‌دهد، معایبی هم دارد که نباید نادیده گرفته شوند. برخی از معایب این پروتکل شامل موارد زیر هستند:
- ریسک اسلشینگ: ریسک اسلشینگ در آیگن لیر وجود دارد. البته، این اتفاق تنها در صورتی رخ می‌دهد که ولیدیتورهای مسئول اتر استیک شده، رفتار نادرستی داشته باشند.
- خطرات بازدهی: یکی از معایب آیگن لیر، خطر کاهش بازده برای کاربران واقعی پروتکل است. این اتفاق به دلیل تمایل استیک‌کنندگان به AVS با بالاترین بازده است.
- خطرات مربوط به تمرکز: این خطرات در برخی مواقع منجر به ایجاد خطرات سیستماتیکی برای شبکه اتریوم می‌شوند. این موضوع معمولاً با نگرانی‌های مربوط به استخرهای استیکینگ همراه است.
- خطرات امنیتی قراردادهای هوشمند: علی‌رغم کیفیت بالای قراردادهای هوشمند، همچنان خطرات امنیتی در این پروتکل وجود دارد. این خطرات شامل حملات ورود مجدد، مشکلات محدودیت گس و حملات پارامتری هستند که ممکن است به شبکه آسیب برسانند.
ایگن لایر پلتفرمی برای ری استیک و افزایش سطح درآمد
پروژه آیگن لیر (EigenLayer) یک تحول بزرگ در حوزه استیک اتریوم به وجود آورده و با فراهم کردن شرایطی مناسب، امکان ری استیک توکن‌های استیک شده را برای استیک‌کنندگان ایجاد کرده است. این پلتفرم استیکینگ، با رویکردی نوآورانه و ارائه امکانات ری استیک، استانداردهای جدیدی را در فضای دیفای (DeFi) تعیین کرده است.
از آنجایی که در حال حاضر، آیگن لیر در مراحل اولیه و تکاملی قرار دارد، با توجه به پتانسیل و قابلیت‌های منحصر به فرد خود، به نظر می‌رسد که این پروژه توانسته است نقش مهمی در اکوسیستم DeFi ایجاد کند و از آینده‌ای روشن برخوردار باشد. این پروژه با ایجاد امکان ری استیک و ترکیبی از نوآوری و قدرت امنیتی، به یکی از پیشروهای این حوزه تبدیل شده است و به نظر می‌رسد که در ادامه، توانایی خود را بهبود خواهد داد و جایگاه برجسته‌ای را در میان پروژه‌های DeFi حفظ خواهد کرد.
