پیشرفت چشمگیر در صنعت ارزهای دیجیتال باعث شده تا روز به روز تعداد بلاکچین‌ها و کسب و کارهای بلاکچینی افزایش یابد. در این میان انتقال دارایی از بستر یک شبکه به شبکه دیگر مشکلی بود که برای کاربران ایجاد شد. شبکه‌های لایه صفر پدید آمدند تا به حل این مشکل بپردازند. سه شبکه Polkadot , Cosmos و Layer Zero از جمله قدرتمندترین شبکه‌های لایه صفر هستند که امروزه در حال فعالیت هستند. اما پروژه Layer Zero دقیقا چیست و چگونه این کار را انجام می‌دهد؟ در ادامه با بیتفا همراه باشید تا شبکه لیر زیرو را به شکل کامل بررسی کنیم.
معرفی کامل پروژه Layer Zero
برای اینکه مفهوم و کاربرد شبکه لیرزیرو را بهتر متوجه شویم با مثالی شاده شروع می‌کنیم. تصور کنید شما تتر بر بستر شبکه اتریوم دارید و می‌خواهید در حال حاضر تترهای خود را به بستر شبکه بایننس اسمارت چین منتقل کنید. یا به طور مثال اتریوم بر بستر شبکه آربیتروم دارید و می‌خواهید آن را تبدیل به اتریوم بر بستر شبکه لایه دو Zk-Sync کنید. این کار باید به واسطه Bridgeها انجام شود که در واقع همه آن‌ها در شبکه لیرزیرو توسعه داده شده‌اند. با مثال‌های بالا متوجه شدیم هدف اصلی پروژه Layer Zero انتقال دارایی از بستر یک شبکه به شبکه دیگر است. اما این پروژه چگونه این کار را انجام می‌دهد؟ ما در ادامه مقاله به چگونگی انجام این کار در شبکه پرداختیم.
شبکه لیرزیرو چگونه کار میکند؟
این شبکه با استفاده از کراس چین‌ها امکان انتقال دارایی بین شبکه‌ها را فراهم می‌سازد. به زبان ساده‌تر به کمک Cross-Chainها ابتدا دارایی شما در شبکه مبدا قفل می‌شود. سپس با الگوریتمی به نام Transfer مالکیت دارایی شما در شبکه مقصد معرفی می‌شود تا شبکه مقصد آن را شناسایی کرده و بپذیرد. در نهایت طبق الگوریتمی با نام Confirmation & Execution دارایی شما در شبکه مقصد سازگاری پیدا کرده و انتقال پیدا میکند. در واقع شبکه مقصد انتقال دارایی را به کمک قراردادهای هوشمند بررسی و تایید میکند.
قراردادهای هوشمند باعث شده‌اند تا نقاط پایانی یا EndPoint در شبکه ایجاد شوند. این Endpointها به عنوان مهم‌ترین مولفه در شبکه لیرزیرو شناخته می‌شوند. برای درک بهتر می‌توان گفت Endpointها نوعی ایستگاه انتقال دارایی در شبکه هستند که امکان اتصال شبکه‌ها را به یکدیگر می‌دهند. این مدل از قراردادهای هوشمند در پروتکل Layer Zero باعث شده تا شبکه‌هایی که از ماشین مجازی اتریوم استفاده می‌کنند بتوانند به شبکه‌هایی که از ماشین مجازی اتریوم استفاده نمی‌کنند نیز متصل شوند.
در پروژه Layer Zero هر شبکه یا زنجیره کتابخانه (Library) مخصوص به خود را دارد. ناگفته نماند که هر زمان یک EndPoint در یک زنجیره پیاده‌سازی می‌شود، دیگر امکان ایجاد تغییر در آن وجود نخواهد داشت. پروتکل Layer Zero برای ادامه فعالیت از دو قابلیت Offchain (خارج از زنجیره) استفاده میکند. به زبان ساده‌تر برای ارسال پیام به یک EndPoint در یک زنجیره باید از یک زنجیره تامین داده (Oracle) و یک رله (Relayer) استفاده می‌شود. در واقع Oracle به عنوان Header و زنجیره تامین اطلاعات، و Relayer به عنوان تایید کننده تراکنش از زنجیره اول به زنجیره دوم است. ناگفته نماند که تمامی اطلاعات کد نویسی شده شبکه لیرزیرو در Github پروژه موجود است.
آیا شبکه لیرزیرو از امنیت بالایی برخوردار است؟
با این که شبکه لیرزیرو تا به امروز از ارز دیجیتال خود رونمایی نکرده است اما نسبتا از امنیت بالایی برخوردار است. اما یکی از عواملی که امنیت شبکه را تهدید کرده و احتمال حمله هکری را کمی زیاد میکند، تبانی Header با Relayer است. این اتفاق میتواند باعث ایجاد حمله هکری یا حتی نابودی پروژه Layer Zero بشود. البته احتمال این اتفاق بسیار کم است زیرا تمامی قراردادهای هوشمند در این شبکه توسط ۳۵ موسسه بررسی می‌شود. این موسسات هر کدام موظف هستند تا قرارادادهای هوشمند در این شبکه را ۳بار یا بیشتر بازبینی کنند. درحال حاضر شبکه لیرزیرو امکانی را فراهم کرده تا کلیه Daapهایی که قصد استفاده از این پروژه را دارند بتوانند از Oracleها و رله های متفاوت استفاده کنند تا احتمال تبانی در پروتکل Layer Zero کمترین مقدار خود برسد.
پروژه Layer Zero از کدام شبکه‌ها پشتیبانی میکند؟
پروژه Layer Zero در ابتدا تنها از ۷ شبکه Etherum , Binance Smartchain , Avalanche, Arbitrum, Optimism, Fantom و Polygon پشتیبانی می‌کرد. امروزه با پیشرفت و ارتقا بیشتر توانسته از شبکه‌هایی مثل Zk-Sync, Base, Linea, Kava, Scroll, Metis و … نیز پشتیبانی کند. یکی از مهم‌ترین همکاری‌های اخیر در پروژه Layer Zero، شبکه Aptos است. در واقع بعد از اعلام همکاری با این شبکه، امکان انتقال دارایی بین شبکه‌هایی که از ماشین مجازی اتریوم استفاده می‌کنند (EVM) و شبکه‌هایی که از ماشین مجازی اتریوم استفاده نمی‌کنند فراهم شد.
با اعلام همکاری اپتوس و پروتکل Layer Zero کیف پول‌های اصلی در اپتوس نیز امکان استفاده از Bridgeها را داشتند. به زبان ساده‌تر افرادی که از کیف پول Pontem Wallet استفاده می‌کنند امکان Bridge مستقیم از داخل کیف پول را دارند. شبکه لیرزیرو در آخرین گزترش فعالیت‌های خود از اعلام همکاری با شبکه Near نیز خبر داد. به کمک اکوسیستم این پروژه میتوانید توکن‌های داخل اکوسیستم این شبکه را به شبکه‌های دیگر منتقل کنید (Bridge) کنید.
همکاری پروژه LayerZero با صرافی غیر متمرکز SushiSwap
همانطور که می‌دانید صرافی SushiSwap به عنوان یکی شناخته‌شده ترین صرافی‌های غیرمتمرکز در دنیا شناخته می‌شود. بعد از اعلام همکاری پروژه Layer Zero با این صرافی، امکانی برای SushiSwap فراهم شد تا مزیتی نسبت به رقیبان خود داشته باشد. در اکثر صرافی‌های غیر متمرکز (DEX) معمولا تنها تبدیل و انتقال دارایی‌ها به یکدیگر از داخل یک شبکه مشخص (Swap کردن) وجود دارد.
اما بعد از همکاری این دو پروژه با یکدیگر، در صرافی SushiSwaph امکان انتقال دارایی از شبکه‌های مختلف (Bridge) نیز وجود داشت. جالب است بدانید که اگر از Bridgeهای پروژه Layer Zero در صرافی سوشی سواپ استفاده کنید؛ علاوه بر انتقال بریج کردن ساده، میتوانید توکن مورد نظر که قصد انتقال آن را دارید را نیز تغییر دهید.
برای درک بهتر این شیوه کار بهتر است مثالی ساده را عنوان کنیم. فرض کنید که شما در حال حاضر مقداری توکن اتریوم بر بستر شبکه Arbitrum دارید و می‌خواهید آن را به شبکه اصلی اتریوم منتقل کنید؛ اما علاوه بر این انتقال قصد دارید تا توکن خود را نیز تبدیل به یک توکن دیگر کنید. تا قبل از این اعلام همکاری انجام چنین کاری ممکن نبود و شما باید ابتدا دارایی خود را Bridge کرده و بعد از آن Swap می‌کردید. CrossChainهای شبکه لیرزیرو و اعلام همکاری آن با صرافی SushiSwap باعث شده تا بتوانید این کار را تنها در یک مرحله ساده انجام دهید. برای استفاده از این قابلیت در صرافی SushiSwap تنها کافیست بعد از ورود و اتصال به کیف پول ارز دیجیتال مورد نظر، بر روی گزینه Cross-Chain Swap کلیک کنید.
اکوسیستم پروژه Layer Zero
پروژه Layer Zero با سرعت نور در حال ارتقا و پیشرفت است!! در توییتر و Discord رسمی شبکه لیرزیرو روز به روز شاهد دیدن اعلام همکاری‌ها هستیم. امروزه اکوسیستم پروژه Layer Zero به عنوان یکی از بزرگترین اکوسیستم‌های ارز دیجیتال در دنیا محسوب می‌شود و این پروژه قدم‌های بسیار بزرگی برداشته است. ما در ادامه مقاله به چند نمونه از بزرگترین همکاری‌های اخیر لیرزیرو برای گسترش اکوسیستم خود اشاره کرده‌ایم.
همکاری پروژه Layer Zero با بانک Jp.Morgan
همکاری پروژه Layer Zero با بانک Jp.Morgan یکی از بزرگترین قراردادها برای شبکه لیرزیرو محسوب می‌شود. تیم دارایی Onyx Jp.Morgan که در صنعت بلاکچین فعال است، برای معرفی یک پروژه مدیریت مالی با نام Gaurdian در سنگاپور از شبکه Avalanche استفاده کردند. برای ارتباط با بخش‌هایی از Avalanche اعلام همکاری با لیرزیرو یک کار ضروری بود. به زبان ساده‌تر شبکه لیرزیرو میتواند زیرساخت‌های لازم را برای شبکه Avalanche فراهم کند تا امکان ارتباطات آسان‌تر شود.
همکاری پروژه Layer Zero با سرویس Google Cloud
شبکه لیرزیرو به تازگی همکاری خود را با سرویس Google Cloud اعلام کرده است. این مورد نیز جزو بزرگترین همکاری‌های حال حاضر برای پروژه Layer Zero محسوب می‌شود. در واقع لیرزیرو برای بهتر کردن زیرساخت‌های اکوسیستم و Daap (اپلیکیشن‌های غیر متمرکز) خود از این سرویس استفاده میکند. این همکاری باعث بالاتر رفتن امنیت Daapها در شبکه لیرزیرو خواهد شد.
همکاری پروژه Layer Zero با شبکه PolyHedraZK
اگر بخواهیم توضیح کوتاهی درباره PolyHedraZK ارائه دهیم میتوانیم بگوویم شبکه‌ای جدید است که در حال تقویت زیرساخت Web3 است. این شبکه در حال فراهم کردن امکانی است تا بتوان داده‌های WEB2 را به WEB3 به راحتی منتقل کرد. امروزه این پروژه نیز در داخل اکوسیستم لیرزیرو فعال است و برای انجام برخی عملیات خود، از قابلیت‌های شبکه لیرزیرو استفاده میکند. همکاری این دو شبکه باهم باعث پیشرفت هر چه سریع‌تر صنعت ارز دیجیتال در دنیا می‌شود.
بزرگترین عضو اکوسیستم پروژه Layer Zero
اگر قبلا برای گرفتن ایردراپ شبکه لیرزیرو اقدام کرده بوده باشید احتمالا با پروژه Stargate.Finance آشنایی دارید. ارز دیجیتال این پروژه را با نماد STG می‌شناسند. این توکن بیشترین TVL (میزان سرمایه قفل شده) در میان سایر توکن‌های داخل اکوسیستم پروژه Layer Zero دارد. ناگفته نماند که وبسایت Stargate.Finance بیشترین حجم تراکنش روزانه را در میان سایر Dappهای اکوسیستم لیرزیرو دارد. توجه داشته باشید که بخش مهمی از حجم تراکنش‌ها به خاطر هایپ ایردراپ شبکه لیرزیرو است. در صورتی مقداری از توکن‌های STG را خریداری کرده و استیک کنید، میتوانید به عنوان عضوی از سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) در شبکه شناخته شوید و با ورود به بخش Proposal در تصمیم گیری‌های کارهای آینده این پروژه نظر دهید. امروزه وبسایت‌های کلاهبرداری و Fake با اسم‌های مشابه این سایت وجود دارند. حتما توجه داشته باشید که از سایت اصلی شبکه استفاده کنید. در صورتی که از سایت‌های مشابه و کلاهبرداری استفاده کنید با اتصال کیف پول ارز دیجیتال خود به آن‌ها از دارایی شما دزدی می‌شود.
معرفی استیبل کوین جدید در اکوسیستم پروژه Layer Zero
به تازگی در وبسایت Stargate.Finance استیبل کوینی جدید با نام USDV لیست شده است. این استیبل کوین سازگاری با شبکه‌های لایه یک مانند اتریوم ERC20 را داد و مانند استیبل کوین‌های دیگر، توسط خزانه‌داری آمریکا مورد حمایت قرار گرفته است. وبسایت Stargate.Finance در پروژه Layer Zero باعث شده تا بتوانید استیبل کوین USDV را بریج کنید. همانطور که در کادر قرمز رنگ تصویر پایین مشاهده می‌کنید، بریج زدن USDV در سایت Stargat.finance میتواند در آینده پاداشی را برای شما به همراه داشته باشد یا شانس دریافت ایردراپ احتمالی شبکه لیرزیرو را برایتان بیشتر کند.
حتما به این نکته توجه داشته باشید در صورتی که قصد سرمایه‌گذاری روی استیبل کوین USDV را دارید ابتدا درصد پگ و دی پگ این استیبل کوین را بررسی کنید تا مطمئن شوید اتفاقی که برای استیبل کوین شبکه لونا افتاد برای این شبکه رخ نمی‌دهد.
چگونه میتوانم ارز دیجیتال پروژه Layer Zero را بخرم؟
نماد ارز دیجیتال پروژه Layer Zero را با نام ZRO می‌شناسند. اما این شبکه در حال حاضر هیچ حرفی از داشتن توکن به طور رسمی نزده است. این پروژه در آینده توکن مخصوص به خود را راه‌اندازی خواهد کرد. در حال حاضر نیز نماد توکن حاکمیتی ZRO در صرافی‌های معتبر مانند Binance, OKX و … لیست شده است. اکثر افرادی که از ابتدا در حال شناسایی این پروژه بودند، برای گرفتن توکن‌های رایگان از این شبکه در تلاش بوده‌اند. ما در مقاله آموزش دریافت ایردراپ شبکه Layer Zero نحوه گرفتن توکن‌های رایگان از لیرزیرو را آموزش داده‌ایم.
نودهای (Node) پروتکل لیرزیرو چگونه کار می‌کنند؟
نودهای شبکه‌های لایه صفر معمولا از دو روش برای اعتبارسنجی و تایید تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. روش اول را با نام فرایند میان زنجیره‌ای (Middle Chain) می‌شناسند. روش میان زنجیره‌ای بسیار مقیاس پذیر و ارزان است.؛ اما امنیت بسیار پایینی داشته و احتمال سرقت و حمله هکری در شبکه را به شدت بالا میبرد. در واقع یک Middle Chain میتواند یک نقطه برای شکست (Single Points Of Failure) باشد و باعث ایجاد سرقت توسط هکرها شود.
روش دوم که در برخی دیگر از شبکه‌های لایه صفر استفاده می‌شود بهره گیری از Light Nodeها به صورت Onchain است. در این روش تمامی Nodeهای شبکه موظف هستند تا تمامی بلاک‌ها را دریافت و اعتبار سنجی کنند. این کار شاید بسیار پر هزینه باشد و کمیسیون تراکنش (Gas Fee) را بالا ببرد اما از امنیت بیشتری برخوردار است.
اما Nodeها در پروتکل Layer Zero از روشی با نام Ultra Light Nodes استفاده میکند. در این روش Block Headerها براساس تقاضا عملیات اعتبار سنجی را شروع می‌کنند و این مسئله موجب می‌شود که هزینه در شبکه تا حدی مقرون به صرفه‌تر شود.
آخرین خبر از پروژه Layer Zero
تا به امروز که در حال نگارش این مقاله هستیم جدیدترین فعالیت پروژه Layer Zero راه اندازی اکسپلورر اختصاصی برای خود است. در Explorer این شبکه میتوانید تمامی اطلاعات هر تراکنش را به شکل کامل مشاهده کنید. محیط کاربری این Explorer شباهت بسیار زیادی به اکسپلورر شبکه اتریوم با نام EtherScan دارد. نام اکسپلورر اختصاصی شبکه لیرزیرو LayerZero Block Explorer است و در حال حاضر امکان نمایش تمامی تراکنش‌های دوماه گذشته هر آدرس کیف پول را دارد.
تاریخچه و تیم توسعه پروژه Layer Zero
پروژه Layer Zero از سال ۲۰۱۹ شروع به فعالیت کرده است. این پروژه ابتدا در مرحله تستی و سپس در مرحله توسعه فعالیت کرد. احتمال بسیار زیاد بعد از آپدیت Essence که برای ارتقا Validatorهای شبکه و بهتر کردن وضعیت Oracle و Relayer طراحی شده است، شبکه احتیاج به Launch رسمی توکن داشته باشد. تیم توسعه شبکه لیرزیرو در شهر ونکوور کانادا قرار دارد. این شبکه سه توسه دهنده اصلی دارد که برایان پلگرینو (Bryan Pellegrino) را به عنوان اصلی‌ترین عضو می‌شناسند. او فارغ التحصیل رشته علوم کامپپیوتر از دانشگاه New Hampshire است. پلگرینو سالهاست که به عنوان یک کارآفرین فعالیت میکند و تجربه بسیار خوبی در زمینه راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها داشته است. برایان پلگرینو در شرکت Rho Ai نیز به عنوان مدیر ارشد فعالیت میکند.
امروزه با توجه به تویئت‌های بسیار زیاد و جالب برایان پلگرینو، کاربران صحبت‌های زیادی درباره او می‌کنند. البته تمامی این صحبت‌ها مثبت نیست و مقدار زیادی در رابطه با ایجاد هایپ منفی و دیر اعلام کردن ایردراپ برای پروژه Layer Zero است. با وجود اینکه توییت‌های بسیار زیادی که از کاربران شبکه لیرزیرو برای ایردراپ میبینیم، اما پلگرینو همچنان پاسخ قطعی نداده و تمرکز بر روی بهبود عواملی مانند Nonce ,SSL و … دارد.
توسعه دهنده دیگر رایان زریک (Ryan Zarick) نام دارد. این شخص حدود ۱۵سال در حوزه نرم افزار فعال بوده و به عنوان مدیر ارشد پروژه شناخته می‌شود. رایان زریک بنیانگذار سه شرکت با نام‌های Trill80 و Minimal Ai و Coder den بوده است.عضو آخر کالب بانیستر (Caleb Banister) است. این شخص نیز در رشته علوم کامپیوتر تحصیل کرده است. کالب بانیستر در سه شرکت بالا با رایان زریک نقش بنیانگذار را داشته است.
