در سال ۲۰۰۹ میلادی بیت کوین به عنوان راهی برای پرداخت در بستر بلاکچین معرفی شد. استفاده از بستری رمزنگاری شده و غیرمتمرکز تحولی بزرگ را به همراه داشت، اما برای یک بلاکچین سرعت انجام تراکنش‌ها بسیار مهم است و از طرف دیگر برای انجام پرداخت‌ها در بستر بلاکچین مبالغ کارمزد تراکنش‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. شبکه بیت کوین مشکل مقیاس پذیری دارد؛ برای روشن شدن این موضوع از مثالی کمک می‌گیریم .شما اگر بخواهید از سوپر مارکت خریدی انجام داده و مبلغ را با بیت کوین پرداخت کنید علاوه بر آن که مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا تزاکنش انجام شود، کارمزد تراکنش بالایی را باید پرداخت نمایید که این کار اصلاً مقرون به صرفه نیست. برای این منظور شبکه لایتنینگ (lightning network) به عنوان راهکاری برای حل مشکل مقیاس پذیری شبکه بیت کوین ارائه شد که این مشکل را تا حدود زیادی حل می‌کند. در ادامه با این راه حل مقیاس پذیری، بیشتر آشنا خواهیم شد.
لایتنینگ نتورک، راه حل مقیاس پذیری در بلاکچین بیت کوین
لایتنینگ نتورک (lightning network) در واقع راهکاری است که با کمک آن دیگر نیاز نیست تمامی تراکنش‌های کوچک در بلاکچین اصلی بیت کوین ثبت شوند. در واقع لایتنینگ این قابلیت را به کاربر می‌دهد تا بتواند بدون پرداخت هزینه‌های بالای تراکنش در شبکه بیت کوین و با سرعتی بسیار بالاتر، تراکنش‌های خود را بر بستر بلاکچین بیت کوین انجام داده و بدین ترتیب هم از مزایای بلاکچین بیت کوین بهره ببرد و هم با سرعت بسیار بالاتر و کارمزدی بسیار کمتر به انجام فعالیت خود بپردازد. در واقع لایه‌ای به نام لایتنینگ بر روی شبکه اصلی بیت کوین قرار گرفته و با انجام بسیاری از تراکنش‌ها بصورت خارج از زنجیره (Off-Chain)، مزایایی از جمله سرعت بالا و کاهش هزینه را برای کاربران فراهم می‌کند در حالی که امنیت شبکه توسط شبکه اصلی بیت کوین تامین شده و کاربران با خیال راحت می‌توانند از قابلیت‌های این شبکه استفاده نمایند.
کارکرد شبکه لایتنینگ چیست؟
با توجه به اینکه lightning network به عنوان راهکاری لایه دو بر روی شبکه اصلی بیت کوین قرار دارد، تمامی کار‌هایی که با شبکه اصلی بیت کوین می‌توان انجام داد؛ مانند پرداخت و انتقال و غیره را در این شبکه می‌توان انجام داد. برای مثال شما به بازی کامپیوتری خاصی علاقه دارید و در این بازی برای خرید ابزارهای درون بازی مجبور به داشتن بیت کوین هستید، برای همین شما می‌خواهید بیت کوین را به این بازی انتقال دهید ولی کارمزد انتقال بسیار بالاست و شما مجبور به پرداخت کارمزد بالایی می‌شوید. حال اگر این بازی از کانال‌های پرداختی لایتنینگ پشتیبانی کند شما دیگر مجبور به پرداخت کارمزد‌های بالا برای خرید آیتم‌های درون بازی نخواهید بود و با هزینه های بسیار کمتری به بازی مورد علاقه خود خواهید پرداخت.
چگونگی انجام تراکنش‌های در کانال‌های پرداختی لایتنینگ؟
لایتنینگ نتورک از طریق ایجاد کانال‌های پرداخت که بین دو طرفی که پرداخت بین آن‌ها رد و بدل می‌شود کار می‌کند. برای مثال فرض کنید علی می‌خواهد ناهار خود را در رستوران سفارش دهد برای این منظور کانال پرداختی بین علی و رستوران تشکیل می‌شود. این کار با توافق طرفین فروشنده و خریدار انجام می‌شود و طرفین، پرداخت‌های خود را به آدرسی چند امضایی ارسال می‌کنند. هنگامی که کانال پرداخت تشکیل شد تبادلات زیادی می‌تواند بین طرفین بدون کارمزد صورت بگیرد و تنها در هنگام ایجاد کانال پرداخت و نیز در هنگام بستن کانال پرداخت، کارمزد دریافت می‌شود.
استفاده از لایتنینگ در بیت کوین
استفاده از شبکه لایتنینگ بیتکوین امکانات خوبی را برای کاربر ایجاد می‌کند. برای روشن‌تر شدن موضوع در دنباله مثال قبلی، علی می‌تواند تراکنش‌های زیادی را با رستوران و یا شخص دیگری که با توافق هم‌دیگر کانال پرداخت ایجاد کرده‌اند با سرعتی بسیار بالا انجام داده و بدون اینکه نگران کارمزد‌های بالای شبکه بیت کوین باشد از امتیازات این شبکه استفاده نماید. در واقع برای استفاده از لایتنینگ طرفین تنها در ابتدای ایجاد و در هنگام بستن این کانال‌های پرداختی ملزم به پرداخت کارمزد هستند.
حال فرض کنیم که علی با همکار خود از طریق لایتنینگ قبلاً تبادل مالی داشته و با‌هم یم کانال پرداختی فعال دارند. اگر همکار علی بخواهد از همان رستورانی که علی با استفاده از روش پرداختی لایتنینگ خرید کرده و کانال پرداخت دارد خرید نماید، دیگر نیازی نیست تا کانال پرداخت با رستوران ایجاد کند و از طریق کانال پرداخت خود با علی می‌تواند با رستوران تبادل مالی داشته باشد.
کیف پول‌های لایتنینگ
اولین گام برای فعالیت در حوزه رمز ارزها انتخاب کیف پولی مناسب است که هم از امنیت بالایی برخوردار بوده و هم رابط کاربری مناسب و راحتی داشته باشد. کیف پول‌هایی که از کانال‌های پرداختی لایتنینگ پشتیبانی می‌کنند، همانند دیگر کیف پول‌های دیجیتالی این قابلیت را برای کاربران فراهم می‌کنند که بر بستر بلاکچینی که آن کیف پول از آن پشتیبانی می‌کند بتوانند براحتی فعالیت کرده و تبادلات مالی خود را انجام دهند. این نوع کیف پول‌ها باید همانند دیگر کیف پول‌های دیجیتالی خدماتی با امنیت بالا و رابز کاربری راحت برای کاربران خود فراهم کنند. نکته‌ای که در ارتباط با پرداخت از طریق کامال‌های پرداختی لایتنینگ وجود دارد این است که هنگام پرداخت، دو طرف باید همزمان آنلاین بوده و از کیف پولی که از این شبکه پشتیبانی می‌کند استفاده کنند. نکته دیگری که از اهمیت بالایی برخوردار است این است که حتماً باید از کیف پول‌هایی استفاده شود که کلید خصوصی را در اختیار کاربر و مالک کیف پول قرار دهد تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود. از جمله کیف پول‌هایی که از لایتنینگ پشتیبانی می‌کنند می‌توان به کیف پول بریز (Breez) و مون (Muun) اشاره نمود که امکانات خوبی را به کاربران خود ارائه می‌دهند. (برای اطلاعات بیشتر در رابطه با نحوه کار با لایتنینگ نتورک پیشنهاد می‌کنم مقاله “ارزان ترین روش برای خرید و انتقال بیت کوین؛ لایتنینگ نتورک” را از سایت بیتفا مطالعه کنید)
آینده لایتنینگ نتورک
آینده لایتنینگ نتورک ارتباطی مستقیم با شبکه بیت کوین دارد. هر چقدر شبکه بیت کوین از استقبال عموم بیشتری برخوردار شود استقبال از لایتنینگ نتورک نیز بیشتر خواهد بود. با توجه به اینکه لایتنینگ استفاده از شبکه بیت کوین را راحت‌تر و سریع‌تر و کم هزینه‌تر می‌کند می‌تواند مورد توجه سازمان‌های مختلفی قرار بگیرد تا این ارگان‌ها بتوانند امور مربوط به انتقالات مالی خود و تراکنش‌های خود را از طریق لایتنینگ انجام دهند. یکی از موضوعات مهمی که در آینده شبکه و راهکار لایتنینگ تاثیر فراوانی دارد پذیرش و به رسمیت شناختن بیت کوین توسط کشور‌های مختلف است. هر چه استقبال و استفاده کشور‌ها از شبکه بیت کوین بیشتر باشد، آینده درخشان‌تری در انتظار لایتنینگ خواهد بود. از دیگر موارد تاثیر گذار می‌توان به میزان تطبیق ارگان‌ها و نهاد‌های متمرکز مختلف در استفاده از بیت کوین در پرداخت‌های روزانه خود اشاره کرد؛ این موضوع می‌تواند موجب استفاده بیشتر از لایتنیگ نیز شده و آینده خوبی را برای این شبکه رقم زند.
وضعیت حال حاضر لایتنینگ نتورک
یکی از مواردی که در حوزه رمز ارزها از اهمیت زیادی برخوردار است میزان فعال بودن شبکه و استفاده کاربران از آن است. حال این مسئله‌ای مطرح است که چگونه و در چه شرایطی کاربران از شبکه‌ای بیشتر استفاده می‌کنند. جواب این سوال بسیار ساده و منطقی است؛ در جواب باید گفت کاربران بیشتر از بستر بلاکچینی استفاده می‌کنند که علاوه بر ایمن بودن از سرعت بالا و هزینه پایین بهره برده باشند. مزیت اول که مربوط به امنیت است را شبکه بیت کوین تامین می‌کند و مزیت‌های بعدی که به سرعت انجام تراکنش‌ها و کاهش هزینه‌ها ارتباط دارد توسط لایتنینگ تامین می‌شود. هم اکنون با پذیرش بیشتر شبکه بیت کوین و استقبال موسسات و نهاد‌های مختلف نیاز به راهکارهایی که بتواند استفاده از شبکه بیت کوین را تسهیل نماید بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است؛ بنابراین لایتنینگ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود. استفاده از سرویس پاداش دهی توییتر که از لایتنینگ نتورک استفاده می‌کند و همچنین به رسمیت شناختن انتقالات بیت کوین توسط کشور السالوادور که از لایتنیگ نتورک استفاده می‌کند به مقبولیت و عمومی شدن هر چه بیشتر این شبکه کمک می‌کند.
جمع بندی
شبکه بلاکچینی بیت کوین با معرفی کردن راهکاری برای تسهیل در انجام تبادلات مالی بصورت ایمن و غیرتمرکز، تحولی بزرگ را در حوزه بلاکچین به وجود آورد و به نوعی باعث آشنایی همگانی و معرفی فناوری بلاکچین به دنیا شد. با شلوغ شدن و استفاده بیشتر از شبکه اصلی بیتکوین، مشکل مقیاس پذیری به عنوان اصلی ترین مانع در مقابل استفاده از شبکه بیت کوین در انجام تراکنش‌ها نمایان شده است. لایتنینگ نتورک به عنوان راهکاری برای حل مشکل مقیاس پذیری بلاکچین بیت کوین توانسته است استفاده از شبکه بیت کوین را برای بسیاری از کاربران مقرون به صرفه نماید. امروزه با گسترش هر چه بیشتر شبکه بیت کوین استفاده از کانال‌های پرداختی لایتنینگ نیز برای کاهش دادن هزینه‌ها و انجام تراکنش‌ها با سرعت بالاتر مورد توجه کاربران مختلفی از جمله نهادها و موسسات مالی قرار گرفته است.
