متاورس چیست؟ تجربه زندگی در دنیا مجازی

همان طور که میدانید در چند سال اخیر دنیای تکنولوژی به شکل چشم گیری در حال رشد و پیشرفت روزافزون است. این پیشرفت هیچ گاه متوقف نخواهد شد. روزانه اطلاعات جدید و پلتفرمهای جدیدی معرفی میشوند که هر کدام باعث رشد و تغییر شگرفی در تکنولوژی میشود. یکی از این پروژههای جدید که قصد دارد انقلابی در تکنولوژی و دنیا ایجاد کند، متاورس است. حتما برای یک بار هم که شده اسم متاورس به گوشتان خورده است. کاربران با استفاده از آواتار وارد دنیای متاورس شده و با یکدیگر تعامل میکنند. تصور متاورس این است که در آیندهای بسیار نزدیک، کاربران بتوانند هرکاری که در دنیای واقعی انجام میدهند، در دنیای متاورس نیز انجام دهند. در ادامه با تیم بیتفا همراه باشید تا دقیق تر بررسی کنیم که متاورس چیست؟ و چگونه کار میکند؟
متاورس به زبان ساده
در ابتدا بررسی کنیم که متاورس یعنی چی؟ متاورس یا همان Metaverse از دو کلمه Meta به معنای فراتر و Universe به معنای جهان تشکیل شده است. در نتیجه متاورس به معنای دنیایی فراتر و برتر از دنیای فیزیکی است. متاورس، دنیای مجازی و سه بعدی است که افراد میتوانند در آن با یکدیگر تعامل داشته باشند.
Metaverse شبکهای از جهانهای مجازی همه جانبه است که از طریق اینترنت به هم متصل شدهاند. این فناوری واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) را ترکیب میکند. مردم در این فضاهای تعاملی معاشرت میکنند، یاد میگیرند، بازی میکنند و خرید میکنند. به عبارتی متاورس یک زندگی مجازی فراتر از بازی است و برای مخاطبان وسیعتری جذاب است. این یک فضای جمعی است که واقعیتهای فیزیکی و دیجیتالی را ادغام میکند.
Metaverse نشاندهنده تکامل اینترنت است و ارتباطات اجتماعی پیشرفتهای را ارائه میدهد. این فقط به علاقه مندان به فناوری محدود نمیشود، بلکه برای همه افراد است. سرمایه گذاری در Metaverse قابل توجه بوده است که نشاندهنده رشد قوی آن در آینده است. در سال ۲۰۲۱، شرکتهای مرتبط با متاورس بیش از ۱۰ میلیارد دلار جذب کردند. این روند در سال ۲۰۲۲ ادامه یافت و سرمایه گذاریهای بیشتری را جذب کرد.
پتانسیل اقتصادی متاورس قابل توجه است و احتمالاً تا سال ۲۰۳۰، ۵ تریلیون دلار تولید خواهد کرد. این نشاندهنده مرز دیجیتال جدید است که تعامل آنلاین را تغییر میدهد. به طور کلی، Metaverse یک تجربه دیجیتالی متحول کننده و یکپارچه است. این در خط مقدم تکامل فناوری قرار دارد و بسیاری از جنبههای زندگی را ادغام میکند.
واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) چیست؟
واقعیت مجازی (VR) یک محیط مجازی را ایجاد میکند که کاربر میتواند در آن غوطهور شود. از طریق استفاده از هدستهای VR، کاربران میتوانند با استفاده از تصاویر سه بعدی و صداهای فراگیر، خود را در یک دنیای جدید احساس کنند.
واقعیت افزوده (AR) اشیاء مجازی را به دنیای واقعی اضافه میکند. از طریق استفاده از تلفنهای هوشمند یا دستگاههای پوشیدنی AR، کاربران میتوانند اطلاعات و تجارب جدیدی را در دنیای اطراف خود مشاهده کنند.
به عبارتی واقعیت مجازی کاربر را از دنیای واقعی جدا میکند، در حالی که واقعیت افزوده دنیای واقعی را با اشیاء مجازی ترکیب میکند. در مجموع، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده دو تکنولوژی تعاملی هستند که تجربه کاربر با دنیای اطراف را تغییر میدهند.
اهداف اصلی متاورس
در این قسمت به بررسی مهمترین اهداف متاورس خواهیم پرداخت. هر یک از این اهداف جنبه متفاوتی از Metaverse را نشان میدهند و پتانسیل آن را برای متحول کردن نحوه اتصال، تراکنش و تجربه دنیای دیجیتال نشان میدهد.
اتصال جهانی با Metaverse
هدف Metaverse برقراری ارتباط بین مردم در سراسر جهان از طریق یک دنیای مجازی و مشترک است. متاورس این امکان را برای تعاملات فراتر از محدودیتهای جغرافیایی و فیزیکی فراهم میکند و آن را برای کار، بهبود خود و سرگرمی ایده آل میکند. این اتصال جهانی برای Metaverse مرکزی است و پلتفرمی را ارائه میکند که در آن تعاملات توسط مرزهای دنیای واقعی محدود نمیشوند.
مالکیت داراییها در متاورس
در متاورس، کاربران میتوانند زمینهای مجازی را خریداری یا اجاره کنند. پس از خرید زمین در متاورس، آن زمین فقط به یک کاربر خاص اختصاص مییابد و تبدیل به فضای مجازی وی میشود. کاربران این آزادی را دارند که اموال خود را به دلخواه بسازند، از ایجاد گالریها و مغازهها گرفته تا طراحی فضاهای عمومی مشترک. همچنین میتوانند از آنها استفاده کنند. این جنبه شخصی سازی که در Metaverse وجود دارد، خلاقیت کاربر را به چالش میکشد.
تبلیغات در Metaverse
شرکتها میتوانند از Metaverse برای تبلیغات استفاده کنند. با داشتن زمین مجازی و نمایش لوگو یا میزبانی رویدادها، کسب و کارها میتوانند با مخاطبان جهانی تعامل داشته باشند. این جنبه از Metaverse فرصتهای بازاریابی نوآورانه و راهی جدید برای دسترسی و تعامل با مصرف کنندگان را فراهم میکند.
زندگی و تعامل در دنیای متاورس
در نهایت، متاورس به دنبال ایجاد فضایی است که تقریباً قادر به جایگزینی واقعیت باشد. این اجازه میدهد تا سطحی از تعامل فراتر از بازیهای سنتی یا پلتفرمهای اجتماعی باشد. با ترکیب فناوریهایی مانند هدستهای واقعیت مجازی و عینکهای واقعیت افزوده، تجربههای ارتباطی همه جانبهای را ارائه میکند و کاربران را به دنیای مجازی شبیه به زندگی واقعی، نزدیکتر میکند.
تاریخچه متاورس
اصطلاح متاورس برای اولین بار در سال ۱۹۹۲ در رمان علمی تخیلی نیل استفنسون به نام Snow Crash به عنوان ترکیبی از متا (Meta) و جهان (Universe) مطرح شد. این یک فضای مجازی سه بعدی را توصیف میکند که در آن کاربران میتوانند تعامل داشته باشند. این مفهوم اساس آنچه متاورس امروز در حال تبدیل شدن است را ایجاد کرد: دنیای دیجیتالی که از فناوریهایی مانند واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و اینترنت استفاده میکند. در طول چندین دهه، این ایده به یک اینترنت سه بعدی و همه جانبه تبدیل شد که در آن افراد میتوانند معاشرت کنند، بازی کنند، خرید کنند و کار کنند.
در ابتدا، متاورس یک مفهوم خیالی در داستانهای علمی تخیلی بود. با این حال، پیشرفتها در فناوریهای واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، آن را به یک پلتفرم دیجیتال بالقوه برای فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی تبدیل کرده است. امروزه متاورس نشاندهنده همگرایی فناوریهای دیجیتال مختلف است که یک دنیای مجازی و یکپارچه ایجاد میکند که فراتر از بازی است و طیف وسیعی از فعالیتهای انسانی را در بر میگیرد.
چگونه وارد متاورس شویم؟
متاورس، دنیای مجازی و سه بعدی است که افراد میتوانند در آن با یکدیگر تعامل داشته باشند. برای ورود به متاورس، باید مراحل زیر را طی کنید:
۱. انتخاب پلتفرم متاورس
پلتفرمهای متاورس مختلفی وجود دارند که هر کدام ویژگیها و امکانات خاص خود را دارند. برخی از محبوبترین پلتفرمهای متاورس عبارتند از:
- متاورس شرکت متا (Facebook): این پلتفرم، توسط شرکت متا (Facebook سابق) توسعه یافته است و دارای امکانات و قابلیتهای متنوعی مانند برگزاری کنفرانسهای مجازی، بازیهای سه بعدی و خرید و فروش املاک مجازی است.
- سندباکس (Sandbox): این پلتفرم، توسط شرکت Animoca Brands توسعه یافته است و به کاربران اجازه میدهد تا دنیای مجازی خود را ایجاد کنند.
- دسنترالند (Decentraland): این پلتفرم دسنترالند، توسط یک سازمان مستقل غیرمتمرکز (DAO) توسعه یافته است و دارای اقتصاد درونبازی است که به کاربران اجازه میدهد تا از داراییهای مجازی خود کسب درآمد کنند.
- رپلکس (Roblox): این پلتفرم، توسط شرکت Roblox Corporation توسعه یافته است و بیشتر برای بازیهای سه بعدی طراحی شده است.
- فورتنایت (Fortnite): این پلتفرم، توسط شرکت Epic Games توسعه یافته است و بیشتر برای بازیهای اکشن و ماجراجویی طراحی شده است.
برای انتخاب پلتفرم Metaverse مناسب، باید به عوامل مختلفی مانند ویژگیها و امکانات پلتفرم، هزینه اشتراک پلتفرم، و نوع فعالیتهایی که میخواهید در متاورس انجام دهید، توجه کنید.
۲. کیف پول ارز دیجیتال
برای خرید و فروش داراییهای مجازی در متاورس، به یک کیف پول ارز دیجیتال نیاز دارید. کیف پولهای ارز دیجیتال مختلفی وجود دارند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. برخی از محبوبترین کیف پولهای ارز دیجیتال عبارتند از: متامسک، اکسودوس (Exodus)، لجر نانو (Ledger Nano)، تراست ولت.
۳. متصل کردن کیف پول به بازار مجازی
پس از تنظیم کیف پول ارز دیجیتال، باید آن را به بازار مجازی پلتفرم متاورس انتخابشده متصل کنید. بازار مجازی، جایی است که میتوانید داراییهای مجازی مانند لباس، زمین و توکنهای غیرقابل تعویض یا ان اف تی (NFT) را خریداری کنید. این مرحله بسته به پلتفرمی که از آن استفاده میکنید، متفاوت خواهد بود.
۴. خرید ارز دیجیتال مناسب متاورس
برای خرید داراییهای مجازی در Metaverse، باید ارز دیجیتال داشته باشید. ارزهای دیجیتال مختلفی وجود دارند که میتوانید از آنها برای خرید داراییهای مجازی در متاورس استفاده کنید. برخی از محبوبترین ارزهای دیجیتال مناسب متاورس عبارتند از:
- ارز دیجیتال اتریوم (ETH): ارز اتریوم، پایهی بسیاری از پلتفرمهای متاورس است.
- ارز دیجیتال سندباکس (SAND): این ارز سندباکس، اختصاصی پلتفرم سندباکس است.
- ارز دیجیتال دیسنترالند (MANA): ارز مانا نیز اختصاص به پلتفرم دیسنترالند دارد.
۵. ساخت آواتار
آواتار، شخصیت مجازی شما در Metaverse است. برای ورود به متاورس، باید یک آواتار ایجاد کنید. برخی از پلتفرمهای Metaverse به شما اجازه میدهند آواتار خود را سفارشی کنید. ساخت آواتار در هر پلتفرمی متفاوت است. برای خرید لباس و داراییهای دیگر نیز میتوانید به فروشگاههای موجود در متاورس مراجعه کنید.
کدام پلتفرمهای Metaverse در ایران قابل دسترسی است؟
در حال حاضر، اکثر پلتفرمهای متاورس در ایران قابل دسترسی هستند. برخی از محبوبترین پلتفرمهای متاورس که برای ایرانیها قابل دسترسی هستند عبارتند از:
- Decentraland : دسنترالند یک پلتفرم متاورس غیرمتمرکز مبتنی بر بلاکچین است. کاربران در Decentraland میتوانند زمین، ساختمان، و داراییهای مجازی دیگر را خریداری کنند و از آنها برای ساخت و ساز، برگزاری رویدادها، یا حتی کسب درآمد استفاده کنند.
- The Sandbox : یک پلتفرم متاورس غیرمتمرکز دیگر است که بر روی شبکه اتریوم ساخته شده است. کاربران در The Sandbox میتوانند زمین، داراییهای مجازی، و بازیهای خود را ایجاد کنند و از آنها برای کسب درآمد استفاده کنند.
- Axie Infinity : یک بازی متاورسی مبتنی بر بلاکچین است که در آن بازیکنان میتوانند با پرورش و مبارزه با Axies، موجودات مجازی، درآمد کسب کنند.
- Cryptovoxels یک پلتفرم متاورس غیرمتمرکز مبتنی بر بلاکچین است که بر روی اتریوم ساخته شده است. کاربران در Cryptovoxels میتوانند زمین، داراییهای مجازی، و بازیهای خود را ایجاد کنند و از آنها برای کسب درآمد استفاده کنند.
- Somnium Space یک پلتفرم متاورس واقعیت مجازی مبتنی بر بلاکچین است که بر روی اتریوم ساخته شده است. کاربران در Somnium Space میتوانند زمین، داراییهای مجازی، و بازیهای خود را ایجاد کنند و از آنها برای کسب درآمد استفاده کنند.
البته، برخی از پلتفرمهای Metaverse نیز وجود دارند که برای ایرانیها قابل دسترسی نیستند. به عنوان مثال، پلتفرمهای متاورسی متعلق به شرکتهای آمریکایی مانند Meta (که قبلاً Facebook نام داشت) و Microsoft به دلیل تحریمهای آمریکا علیه ایران برای ایرانیها قابل دسترسی نیستند.
کسب درآمد از متاورس
متاورس، دنیای مجازی جدیدی است که در حال حاضر در حال توسعه است. این دنیای مجازی پتانسیل ایجاد فرصتهای شغلی و کسب درآمد جدیدی را دارد. در این بخش به روشهای کسب درآمد از متاورس خواهیم پرداخت. روشهای بسیار متنوع و مختلفی وجود دارد اما در اینجا ما به پنج روش محبوبتر آن میپردازیم.
خرید زمین در متاورس
یکی از راههای کسب درآمد از Metaverse، خرید و فروش زمین و ملک مجازی است. در دنیای Metaverse، زمینها و ملکها دارای ارزش هستند و میتوان آنها را خرید و فروش کرد. به عنوان مثال، در پلتفرم متاورس Decentraland، کاربران میتوانند زمینهای مجازی را خریداری کنند و از آنها برای ساخت و ساز، برگزاری رویدادها، یا حتی اجاره دادن استفاده کنند. قیمت زمین در Metaverse به سرعت در حال افزایش است. به عنوان مثال، در حال حاضر، گرانترین زمین در Decentraland یک قطعه زمین به مساحت ۶۴x۶۴ است که در مرکز شهر واقع شده است. این زمین در ماه جولای ۲۰۲۳ با قیمت ۹۱۵۰۰۰ دلار فروخته شد. برخی از افراد به خرید و فروش زمینهای مجازی به عنوان یک سرمایه گذاری نگاه میکنند. آنها معتقدند که ارزش این زمینها در آینده افزایش خواهد یافت. ( برای اطلاعات بیشتر در مورد آموزش خرید زمین در سندباکس به مقاله مربوطه مراجعه فرمایید.)
ساخت، خرید و فروش NFT در Metaverse
توکنهای غیرقابل تعویض (NFT) هستند که برای نشان دادن مالکیت دارایی های دیجیتال استفاده می شوند. این دارایی ها می توانند شامل آثار هنری، موسیقی، بازی ها، یا حتی زمین های مجازی باشند. در دنیای متاورس، NFT ها می توانند به عنوان یک روش برای کسب درآمد استفاده شوند. به عنوان مثال، یک هنرمند می تواند یک اثر هنری دیجیتال را به عنوان یک NFT ایجاد کند و آن را به فروش برساند.
بازار NFT در سال ۲۰۲۳ با رشد قابل توجهی مواجه شده است. حجم معاملات NFT در سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ بیش از ۲۳ میلیارد دلار بود که این رقم نسبت به سال ۲۰۲۲ رشدی بیش از ۳۰۰ درصدی را نشان میدهد. برخی از NFT ها در سال ۲۰۲۳ نیز به قیمتهای نجومی فروخته شدهاند. به عنوان مثال، یک توکن غیرقابل تعویض در بازی NBA Top Shot در ماه جولای ۲۰۲۳ با قیمت ۳.۹ میلیون دلار فروخته شد.
تبلیغات در متاورس
متاورس میتواند به عنوان یک بستر جدید برای تبلیغات استفاده شود. شرکتها میتوانند در دنیای مجازی تبلیغاتی را برای محصولات و خدمات خود قرار دهند. این تبلیغات میتوانند به شکل پوسترها، بنرها، یا حتی تبلیغات درون بازی باشند. شرکتهای بزرگی مانند نایک، مک دونالد، و کوکاکولا از متاورس برای تبلیغات استفاده کردهاند. انتظار میرود بازار تبلیغات در متاورس تا سال ۲۰۲۸ به ارزش ۶۶.۶ میلیارد دلار برسد.
مد و فشن در Metaverse
مد و فشن یکی از صنایع بزرگ و پردرآمد در دنیای واقعی است. این صنعت میتواند در دنیای متاورس نیز به رشد خود ادامه دهد. شرکتهای مد و فشن میتوانند محصولات خود را در دنیای مجازی به فروش برسانند. این محصولات میتوانند شامل لباسها، کفشها، و حتی لوازم جانبی باشند.
شرکتهای مد و فشن بزرگی مانند گوچی، دیور، و بِربِری در حال توسعه محصولات خود برای دنیای متاورس هستند.انتظار میرود بازار مد و فشن در متاورس تا سال ۲۰۳۰ به ارزش ۵۰ میلیارد دلار برسد.
کسب درآمد از طریق بازی Metaverse
بازی یکی از محبوبترین فعالیتها در دنیای مجازی است. در دنیای Metaverse نیز بازیها نقش مهمی ایفا میکنند. بازیکنان میتوانند از طریق بازی متاورس درآمد کسب کنند. به عنوان مثال، بازیکنان میتوانند از طریق برنده شدن در مسابقات، فروش داراییهای مجازی، یا حتی ارائه خدمات به سایر بازیکنان درآمد کسب کنند.
برخی از بازیهای متاورسی به بازیکنان اجازه میدهند تا از طریق برنده شدن در مسابقات، درآمدی معادل با یک شغل تمام وقت کسب کنند. انتظار میرود بازار بازیهای متاورسی تا سال ۲۰۲۸ به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلار برسد.
نقش بلاکچین در Metaverse
متاورس یک فضای مجازی سه بعدی است که کاربران میتوانند در آن با یکدیگر تعامل داشته باشند و تجربههای جدیدی کسب کنند. بلاکچین یک فناوری توزیعشده است که به کاربران امکان میدهد دادهها را بهطور ایمن و قابل اعتماد ذخیره و به اشتراک بگذارند. بلاکچین یک فناوری مهم و کاربردی برای متاورس است. این فناوری میتواند به ایجاد یک فضای مجازی ایمن، قابل اعتماد و عادلانه کمک کند. اما باید به این موضوع نیز اشاره کرد که Metaverse بدون بلاکچین نیز وجود خواهد داشت. در ادامه به کاربردهای مهم بلاکچین در دنیای متاورس اشاره خواهیم کرد.
- امنیت: بلاکچین از امنیت بالایی برخوردار است و میتواند از دادههای کاربران در برابر حملات سایبری محافظت کند. این امر برای متاورس که شامل اطلاعات شخصی و مالی کاربران است، بسیار مهم و کاربردی است.
- غیرمتمرکز: بلاکچین یک سیستم توزیعشده است که به هیچ نهاد مرکزی وابسته نیست. این امر باعث میشود که متاورس یک محیط عادلانه و قابل اعتماد برای کاربران باشد.
- ذخیره اطلاعات: بلاکچین میتواند برای ذخیره اطلاعات مربوط به کاربران، داراییها و تعاملات آنها در متاورس استفاده شود. این امر باعث میشود که این اطلاعات ایمن و قابل اعتماد باشند.
- ارزهای دیجیتال: ارزهای دیجیتال میتوانند برای خرید و فروش داراییها و خدمات در متاورس استفاده شوند.
- توکنهای غیرقابل تعویض (NFT): توکنهای غیرقابل تعویض (NFT) بلاکچین میتوانند برای نشاندادن مالکیت داراییهای مجازی مانند آثار هنری، زمینهای مجازی و آیتمهای بازی در متاورس استفاده شوند.
- قراردادهای هوشمند: انواع قرارداد هوشمند حوزه بلاکچین میتوانند برای خودکارسازی تعاملات بین کاربران در متاورس استفاده شوند.
چالشهای حقوقی و ریسکهای متاورس
با گسترش متاورس، مسائل حقوقی پیچیدهای در زمینه مالکیت معنوی، حفظ دادهها، مجوزهای محتوا و داراییهای دیجیتال پدیدار شده است. حقوقدانان هشدار میدهند که این فضا هنوز از نظر قوانین و مقررات، چارچوب شفافی ندارد و ممکن است مشکلاتی جدی ایجاد کند.
به عنوان مثال، زمانی پلتفرم روبلاکس برای حل یک پرونده حقوقی با انجمن ناشران موسیقی ملی ایالات متحده وارد مذاکره شد. این پرونده مربوط به حقوق هنرمندانی بود که قصد داشتند موسیقی خود را در محیط متاورس منتشر کنند. چنین مسائلی نشان میدهد که Metaverse هنوز در مراحل اولیه قانونگذاری قرار دارد و چالشهای زیادی پیش روی آن است.
سرمایهگذاری در Metaverse؛ فرصتی پرریسک
ایزابل فاکس، از شرکای شرکت سرمایهگذاری Outsized Ventures، که اخیراً در استارتاپ Hadean سرمایهگذاری کرده، اعتقاد دارد بزرگترین چالش سرمایهگذاران، یافتن شرکتهایی است که درک درستی از چگونگی ساخت یک متاورس جذاب و کارآمد داشته باشند. او هشدار میدهد که برخی کارآفرینان با این تصور که «اگر بسازیم، مردم خواهند آمد» وارد این عرصه میشوند، اما در نهایت این استراتژی شکست خواهد خورد، زیرا جذب کاربران بدون ارائه تجربهای منحصربهفرد و ارزشمند امکانپذیر نیست.
مشکل هویت در دنیای مجازی
یکی دیگر از چالشهای مهم متاورس، عدم هماهنگی میان پلتفرمهای مختلف است. آنتوان مویرود، مدیر صندوق سرمایهگذاری EQT Ventures، اعتقاد دارد که یکی از بزرگترین موانع، نبود یک سیستم یکپارچه برای انتقال هویت مجازی کاربران بین دنیاهای مختلف متاورسی است. این پراکندگی باعث میشود کاربران نتوانند بهراحتی از یک پلتفرم به پلتفرم دیگر منتقل شوند و داراییها و شخصیت دیجیتالی خود را همراه داشته باشند.
با این چالشها، آینده متاورس همچنان نامشخص است. آیا این فضا میتواند بر موانع حقوقی، فنی و سرمایهگذاری غلبه کند و به دنیایی پایدار و کاربردی تبدیل شود؟
آینده متاورس
با وجود سر و صدای زیادی که پیرامون متاورس ایجاد شده، این دنیا همچنان در ابتدای مسیر خود قرار دارد. برای اینکه Metaverse به بخشی جداییناپذیر از زندگی روزمره، سرگرمی و محیط کاری ما تبدیل شود، هنوز چالشهای زیادی باقی مانده است. مسائل مربوط به زیرساختهای دیجیتال، حریم خصوصی و مقررات بینالمللی تنها بخش کوچکی از دغدغههایی هستند که شرکتها و دولتها در تلاش برای حل آنها هستند. با این حال، نگاهی به آینده نشان میدهد که فناوری بهسرعت در حال پیشرفت است و شاید زودتر از آنچه تصور میکنیم، متاورس جایگاه واقعی خود را در زندگی ما پیدا کند.
مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، متاورس را آینده اینترنت معرفی کرده و وعده داده است که این دنیا تجربهای کاملاً جدید از تعامل دیجیتال را ارائه خواهد داد. اما آیا ما آماده زندگی در چنین دنیایی هستیم؟ به نظر شما، چه موانعی باید برطرف شوند تا Metaverse به بخشی از واقعیت روزمره ما تبدیل شود؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.