PNL چیست؟ محاسبه سود و زیان در معاملات ارز دیجیتال

PNL یکی از مفاهیم کلیدی در معاملات مالی در بازارهای ارز دیجیتال و فارکس است. این شاخص خیلی دقیق، تغییرات مالی یک سرمایه‌ گذاری یا معامله را نشان می‌دهد. محاسبه PNL به معامله‌ گران کمک می‌کند تا میزان سود یا زیان خود را پس از پایان هر معامله مشخص کنند. این شاخص بر اساس تفاوت میان قیمت خرید و فروش یک دارایی محاسبه می‌شود. معامله‌ گران و سرمایه‌گذاران از PNL برای ارزیابی عملکرد استراتژی‌های معاملاتی خود و تصمیم‌گیری بهتر در معاملات آینده استفاده می‌کنند. در بازارهای مالی نوین، مفهوم PNL به صورت خودکار در پلتفرم‌های معاملاتی محاسبه می‌شود و کاربر آن را می‌بیند. درنتیجه معامله‌ گران دیدگاه دقیقی از سود و زیان احتمالی در معاملات خود به دست می‌آورند. در ادامه این مقاله توضیح می‌دهیم PNL چیست و چطور محاسبه می‌شود. پس با ما همراه باشید.

PNL چیست؟

PNL یا سود و زیان (Profit and Loss) یکی از مفاهیم مهم بازار معاملات مالی و سرمایه‌ گذاری است. این شاخص، به معامله‌ گران کمک می‌کند تا نتیجه‌ عملکرد مالی خود در یک معامله خاص یا در طول یک دوره معاملاتی را ارزیابی کنند. به بیان ساده، PNL نشان‌دهنده تفاوت میان قیمت خرید و قیمت فروش یک دارایی است و سود یا زیانی که از این تفاوت حاصل می‌شود را محاسبه می‌کند.

نه تنها در بازارهای سنتی مانند بورس و فارکس، بلکه در بازارهای نوظهور مانند ارزهای دیجیتال نیز PNL نقش مهمی ایفا می‌کند. PNL به دو بخش تقسیم می‌شود:

• PNL تحقق‌ یافته (Realized PNL): سود یا زیانی است که از معاملات بسته ‌شده به دست آمده است.
• PNL تحقق یافته (Unrealized PNL): به تغییرات قیمتی دارایی‌های در حال نگهداری و باز مرتبط است.

PNL چگونه محاسبه می‌شود؟

اکنون که متوجه شدیم PNL چیست، مورد مهم دیگری که باید بررسی کنیم نحوه محاسبه PNL است. محاسبه PNL یکی از ارکان مهم مدیریت معاملات مالی است. محاسبه این شاخص به معامله‌ گران کمک می‌کند تا میزان سود یا زیان خود را در یک معامله یا دوره زمانی مشخص به‌دقت ارزیابی کنند. روش محاسبه هر دو نوع PNL را در ادامه توضیح می‌دهیم:

نحوه محاسبه PNL تحقق‌ یافته (Realized PNL)

PNL تحقق‌ یافته زمانی به دست می‌آید که یک معامله به پایان برسد و دارایی فروخته شده یا تسویه شود. برای محاسبه این نوع PNL، تفاوت میان قیمت خرید و قیمت فروش دارایی بررسی می‌شود. فرمول آن به صورت زیر است:

PNL تحقق‌ یافته = (قیمت فروش – قیمت خرید) × حجم دارایی

اگر نتیجه مثبت باشد، نتیجه معامله سودآور و اگر منفی باشد، نتیجه معامله زیان بوده است. برای مثال، اگر ۱۰ واحد از یک دارایی را به قیمت ۵۰ دلار خریداری کرده و به قیمت ۶۰ دلار بفروشید، PNL تحقق‌ یافته شما برابر با ۱۰۰ دلار سود خواهد بود.

نحوه محاسبه PNL تحقق یافته (Unrealized PNL)

این نوع PNL مربوط به سود و زیانی است که هنوز محقق نشده است و به تغییرات قیمتی دارایی‌های در حال نگهداری اشاره دارد. برای محاسبه این نوع PNL، تفاوت میان قیمت فعلی بازار و قیمت خرید دارایی بررسی می‌شود:

PNL تحقق یافته = (قیمت فعلی بازار – قیمت خرید) × حجم دارایی

تا زمانی که معامله را نبندید، این سود یا زیان تنها روی کاغذ خواهد بود و در آینده ممکن است تغییر کند.

PNL هم در معاملات اسپات و هم در معاملات فیوچرز محاسبه می‌شود. در ادامه نحوه محاسبه PNL در معاملات اسپات و فیوچرز را بررسی می‌کنیم:

نحوه محاسبه PNL در معاملات اسپات

در معاملات اسپات، محاسبه PNL بسیار ساده و بر اساس تفاوت قیمت خرید و فروش دارایی است. معاملات اسپات به معنای خرید و فروش فوری دارایی‌ها در بازار نقدی (مانند ارزهای دیجیتال یا سهام) است که دارایی بلافاصله پس از انجام معامله به خریدار منتقل می‌شود. برای محاسبه PNL در این نوع معاملات، از فرمول‌های ساده‌ای استفاده می‌شود که به شما امکان می‌دهد تا میزان سود یا زیان خود را بر اساس تغییرات قیمتی محاسبه کنید.

نحوه محاسبه PNL تحقق‌ یافته (Realized PNL) در معاملات اسپات

زمانی که دارایی خود را می‌فروشید و معامله را به پایان می‌رسانید، PNL محقق شده به دست می‌آید. برای مثال، اگر شما ۱۰ واحد از یک ارز دیجیتال را با قیمت ۵۰ دلار خریداری کرده و به قیمت ۶۵ دلار بفروشید، محاسبه این نوع PNL به صورت زیر است:

PNL تحقق‌ یافته = (۶۵ – ۵۰) × ۱۰ = ۱۵۰ دلار سود

اگر نتیجه مثبت باشد، معامله سودآور است و اگر منفی باشد، ضرر کرده‌اید.

نحوه محاسبه PNL تحقق یافته (Unrealized PNL) در معاملات اسپات

اگر دارایی شما هنوز در حساب باقی مانده و معامله‌ای برای فروش آن انجام نشده است، PNL تحقق یافته محاسبه می‌شود. این PNL به تغییرات قیمت فعلی دارایی بستگی دارد. برای مثال، اگر قیمت فعلی دارایی ۷۰ دلار باشد و شما آن را به قیمت ۵۰ دلار خریداری کرده‌اید، PNL تحقق یافته برابر است با:

PNL تحقق یافته = (۷۰ – ۵۰) × ۱۰ = ۲۰۰ دلار سود تحقق یافته

در معاملات اسپات، به دلیل ساده‌بودن فرآیند خرید و فروش فوری، محاسبه PNL به سرعت و با دقت انجام می‌شود و معامله‌ گران می‌توانند با استفاده از این اطلاعات، تصمیمات بهتری برای مدیریت سرمایه خود بگیرند.

نحوه محاسبه PNL در معاملات فیوچرز

محاسبه PNL در معاملات فیوچرز به دلیل استفاده از اهرم (Leverage) و ساختار خاص این نوع معاملات، نسبت به معاملات اسپات پیچیده‌تر است. در معاملات فیوچرز، معامله‌ گران قراردادهای مالی خرید و فروش می‌کنند که تعهدی برای خرید یا فروش یک دارایی در تاریخ مشخص با قیمتی معین ایجاد خواهد کرد. سود و زیان در این نوع معاملات به نوسانات قیمت دارایی پایه و اهرم استفاده ‌شده بستگی دارد.

نحوه محاسبه PNL تحقق ‌یافته (Realized PNL) در معاملات فیوچرز

PNL تحقق ‌یافته در فیوچرز زمانی محاسبه می‌شود که شما یک قرارداد را بسته و معامله را به پایان رسانده‌اید. فرمول محاسبه به شکل زیر است:

PNL تحقق ‌یافته = (قیمت بسته‌شدن – قیمت ورود) × تعداد قرارداد × اندازه قرارداد

اگر از اهرم استفاده کرده باشید، سود یا زیان شما بر اساس آن ضرب می‌شود. برای مثال، اگر شما ۵ قرارداد از ارز بیت ‌کوین را با قیمت ۲۰,۰۰۰ دلار خریداری کرده و در قیمت ۲۵,۰۰۰ دلار بفروشید،PNL  تحقق ‌یافته شما به این شکل خواهد بود:

PNL تحقق ‌یافته = (۲۵,۰۰۰ – ۲۰,۰۰۰) × ۵ × ۱ = ۲۵,۰۰۰ دلار سود

نحوه محاسبه PNL تحقق یافته (Unrealized PNL) در معاملات فیوچرز

این نوع PNL نشان‌دهنده سود یا زیان احتمالی قراردادهایی است که هنوز نبسته‌اید و به نوسانات قیمت دارایی پایه بستگی دارند. برای محاسبه این PNL از فرمول زیر استفاده می‌شود:

PNL تحقق یافته = (قیمت فعلی بازار – قیمت ورود) × تعداد قرارداد × اندازه قرارداد

اگر قیمت فعلی دارایی ۲۷,۰۰۰ دلار باشد و شما در قیمت ۲۰,۰۰۰ دلار وارد معامله شوید، PNL تحقق ‌نیافته شما به این شکل خواهد بود:

PNL تحقق یافته = (۲۷,۰۰۰ – ۲۰,۰۰۰) × ۵ × ۱ = ۳۵,۰۰۰ دلار سود تحقق یافته

برخی از وبسایت‌ها مانند این ابزار بایننس، به صورت آنلاین سود و زیان معاملات فیوچرز شما را محاسبه می‌کنند.

تاثیر اهرم بر PNL چیست؟

در معاملات فیوچرز، استفاده از اهرم می‌تواند سود یا زیان را چند برابر کند. به‌عنوان مثال، اگر با اهرم ۱۰ وارد معامله شوید، سود یا زیان شما ۱۰ برابر خواهد شد. این قابلیت به معامله‌ گران اجازه می‌دهد تا با سرمایه کمتری وارد معاملات بزرگ‌تری شوند، اما ریسک زیان نیز به همان نسبت افزایش پیدا می‌کند.

در صرافی‌ها اهمیت PNL چیست؟

تا اینجا بررسی کردیم PNL چیست و نحوه محاسبه آن در معاملات اسپات و فیوچرز را توضیح دادیم. یک سوال مهم دیگر این است که در صرافی‌ها اهمیت PNL چیست؟

اهمیت PNL در صرافی‌ها به دلیل کمک به معامله‌ گران در ارزیابی عملکرد، مدیریت ریسک و بهبود استراتژی‌های معاملاتی آن‌ها بسیار زیاد است که در ادامه آن را بررسی می‌کنیم:

ارزیابی عملکرد معاملات

PNL ابزاری است که معامله‌ گران می‌توانند از آن برای بررسی و ارزیابی عملکرد معاملات خود استفاده کنند. با محاسبه PNL، معامله‌ گر می‌تواند به‌وضوح ببیند که آیا استراتژی معاملاتی او سودآور بوده است یا خیر. برای مثال، اگر یک معامله‌ گر پس از چندین معامله متوجه شود که PNL کلی منفی است، احتمالا باید استراتژی معاملاتی خود را تغییر دهد یا بیشتر شرایط بازار را تحلیل کند. به‌طور کلی، PNL به معامله‌ گران کمک می‌کند تا به صورت منظم سود و زیان‌های خود را ردیابی کرده و استراتژی‌های خود را بر اساس داده‌های واقعی تنظیم کنند.

مدیریت ریسک

PNL نقش مهمی در مدیریت ریسک ایفا می‌کند. معامله‌ گران معمولاً از PNL برای تعیین سطوح مناسب ریسک استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، معامله‌ گرانی که از استراتژی‌های ریسک-محور مانند استفاده از حد ضرر (Stop Loss)  یا حد سود (Take Profit) استفاده می‌کنند، به PNL خود توجه زیادی دارند. این کار به آن‌ها اجازه می‌دهد تا در صورت مشاهده ضررهای مکرر یا بزرگ، معاملات را متوقف کرده یا استراتژی را تنظیم کنند. در نتیجه، PNL به معامله‌ گران کمک می‌کند تا میزان ریسک‌های خود را بهتر مدیریت کنند و سرمایه خود را از دست ندهند.

بهبود استراتژی‌های معاملاتی

یکی از مهم‌ترین کاربردهای PNL در صرافی‌ها این است که معامله‌ گران می‌توانند از آن برای بهبود و اصلاح استراتژی‌های خود استفاده کنند. تحلیل دقیق PNL به معامله‌ گران این امکان را می‌دهد تا بفهمند کدام معاملات و استراتژی‌ها برای آن‌ها مؤثر بوده و کدام یک نه. به عنوان مثال، اگر معامله‌ گری متوجه شود که استراتژی‌های کوتاه‌مدت او همیشه سودآور هستند و استراتژی‌های بلندمدت خوبی ندارد، تمرکز خود را بیشتر بر معاملات کوتاه‌مدت می‌گذارد.

تشخیص اشتباهات معاملاتی

PNL به معامله‌ گران این امکان را می‌دهد که اشتباهات معاملاتی خود را تشخیص دهند و اصلاح کنند. اگر PNL یک معامله‌ گر همیشه منفی باشد، اشتباهاتی در تحلیل بازار، ورود به معاملات در زمان‌های نامناسب یا استفاده نادرست از اهرم در سبک معاملاتی او وجود دارد. با توجه به این موضوع، معامله‌ گر می‌تواند استراتژی‌های خود را اصلاح کرده و از تکرار این اشتباهات در آینده جلوگیری کند.

بررسی روند بازار

PNL به معامله‌ گران کمک می‌کند تا تغییرات و روندهای بازار را بهتر درک کنند. وقتی یک معامله‌ گر PNL خود را بررسی می‌کند، تغییرات مثبت یا منفی بازار را مشاهده کرده و بر اساس آن تصمیمات آگاهانه‌تری می‌گیرد. به‌عنوان مثال، اگر معامله‌ گری در یک دوره زمانی خاص سود زیادی کسب کند و سپس سودهایش تبدیل به ضرر شود، پس شرایط بازار تغییر کرده است و معامله‌ گر باید استراتژی‌های خود را بازنگری کند.

افزایش شفافیت و اعتماد

در صرافی‌ها، PNL به افزایش شفافیت در معاملات کمک می‌کند. معامله‌ گران با بررسی دقیق PNL خود، می‌توانند از وضعیت واقعی سرمایه گذاری‌هایشان مطلع شوند و اعتماد بیشتری به پلتفرم معاملاتی پیدا کنند. همچنین، بسیاری از صرافی‌ها اطلاعات دقیق و لحظه‌ای از PNL را در اختیار کاربران قرار می‌دهند که این موضوع باعث افزایش شفافیت و رضایت کاربران می‌شود.

کاربرد PnL در مدیریت ریسک چیست؟

مدیریت ریسک فرآیندی است که در آن افراد سعی می‌کنند ضررهای احتمالی را به حداقل می‌رسانند و سود خود را افزایش می‌دهند. کاربرد PNL در مدیریت ریسک از چندین جهت بسیار مهم است که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

شناسایی سود و زیان معاملات

PNL به معامله‌ گران اجازه می‌دهد تا لحظه‌ای یا پس از بسته‌شدن معاملات، میزان دقیق سود یا زیان خود را ارزیابی کنند. این ارزیابی به معامله‌ گران کمک می‌کند تا ببینند آیا استراتژی‌های معاملاتی آن‌ها کارآمد بوده یا خیر و در صورت نیاز، تغییرات لازم را در استراتژی‌ها اعمال کنند. بدون بررسی دقیق PNL، معامله‌ گر دچار ضررهای مکرر می‌شود و نمی‌تواند استراتژی مناسبی برای کاهش ریسک‌ها انتخاب کند.

تنظیم حد ضرر (Stop Loss)

یکی از اصلی‌ترین کاربردهای PNL در مدیریت ریسک، استفاده از حد ضرر است. معامله‌ گران با توجه به PNL خود می‌توانند سطوح حد ضرر را به گونه‌ای تنظیم کنند که ضررها محدود شوند. حد ضرر به معامله‌ گران این امکان را می‌دهد تا در صورت حرکت بازار برخلاف پیش‌بینی‌ها، معامله را به‌موقع متوقف کنند و مانع ضرر بیشتر شوند.

ارزیابی ریسک‌های محقق نشده

PNL محقق نشده (Unrealized PNL) که به معاملات باز مربوط است، به معامله‌ گران کمک می‌کند تا ریسک‌های جاری را ارزیابی کنند. با بررسی تغییرات قیمتی و PNL محقق نشده، معامله‌ گر تصمیم می‌گیرد که باید معامله را ببندد یا همچنان آن را نگه دارد. این تحلیل به مدیریت بهتر ریسک کمک می‌کند و مانع تصمیمات احساسی می شود.

مدیریت اهرم (Leverage)

در معاملاتی که با اهرم انجام می‌شود، PNL به معامله‌ گر نشان می‌دهد که چگونه استفاده از اهرم می‌تواند سود یا زیان را چند برابر کند. در نتیجه، معامله‌ گر با بررسی PNL خود می‌تواند ریسک ناشی از استفاده نادرست از اهرم را مدیریت کرده و استراتژی‌های محتاطانه‌تری اتخاذ کند.

سخن پایانی

آشنایی با اینکه PNL چیست و استفاده صحیح از آن در بازارهای مالی، به معامله گران کمک می‌کند شفافیت عملکرد معاملاتی خود را به حداکثر برسانند. PNL همچنین ابزاری برای مدیریت ریسک و بهبود استراتژی‌های معاملاتی است. با توجه به نوسانات شدید بازارهای مالی و استفاده از ابزارهایی مانند اهرم، نظارت مستمر بر PNL به معامله‌ گران این امکان را می‌دهد که ضرر نکنند و سود خود را به حداکثر برسانند. همچنین، استفاده از PNL در تنظیم حد ضرر و مدیریت معاملات باز، به کاهش ریسک‌ها کمک می‌کند.