بازار رمز ارزها در کنار جذابیت‌های بالا، ریسک‌های زیادی نیز دارد؛ قبل از موفقیت و کسب درآمد از این بازار باید ابتدا توانایی محافظت از سرمایه خود را داشته باشید و برای این کار باید ریسک‌ها و روش‌های کلاهبرداری موجود در این بازار را شناسایی کنید. کلاهبرداری به روش راگ پول یکی از رایج‌ترین روش‌های کلاهبرداری در این بازار است (حدود یک سوم از کلاهبرداری‌های بازار ارزهای دیجیتال از این طریق بوده است). در حالی که شناسایی این نوع کلاهبرداری تا حدودی سخت‌تر از بقیه روش‌های کلاهبرداری است اما از آن‌جایی که یکی از رایج‌ترین روش‌های کلاهبرداری است، پس آشنایی با نحوه شناسایی آن ضروری است. اما کلاهبرداری راگ پول چیست؟ چگونه راگ پول را شناسایی کنیم؟ کلاهبرداری Rug pull چه نشانه‌هایی دارد؟
در ادامه این مقاله با بیتفا همراه باشید تا ابتدا با این روش کلاهبرداری آشنا شویم و سپس به روش‌های شناسایی آن بپردازیم.
راگ پول چیست؟
راگ پول نوعی کلاهبرداری است که عمدتاً در پروژه‌های جدید بیشتر شاهد آن هستیم؛ در این روش ممکن است تنها در چند ثانیه سرمایه کاربران به کلی از بین برود. عبارت Rug Pull ترکیب دو کلمه Rug (به معنای فرش) و Pull (به معنای کشیدن) است؛ کشیدن فرش اصطلاحی از خالی کردن زیر پا کسی است و در این نوع کلاهبرداری تیم پروژه در مدت زمانی کم عملاً زیر پا سرمایه گذاران را خالی می‌کند. در کلاهبرداری به روش راگ پول تیم پروژه بعد از مدتی فعالیت و جذب توجه و سرمایه کاربران، یکباره فعالیت خود را متوقف می‌کند، موجودی توکن‌های خود را به بازار تزریق می‌کند و کل نقدینگی آن ارز را برای خود بر می‌دارد. ایجاد این فشار فروش و خالی شدن نقدینگی (از بین رفتن تقاضا) باعث می‌شود قیمت آن رمزارز ریزش شدیدی داشته باشد (تقریباً صفر شود) و در واقع پروژه به کلی از بین برود. کلاهبرداری Rug pull نوعی از کلاهبرداری است که تیم توسعه با رها کردن پروژه باعث از بین رفتن آن می‌شوند.
معرفی انواع روش‌های شناسایی راگ پول
معمولاً پروژه‌هایی که راگ پول می‌شوند در ظاهر (بخصوص برای کاربران تازه کار) یک پروژه خوب و آینده دار به نظر می‌رسند؛ به همین دلیل راگ پول یکی از روش‌های کلاهبرداری است که شناسایی آن کمی دشوارتر است. اما با توجه به تحقیقاتی که در رابطه با پروژه‌هایی که قبلاً راگ پول شدند داشتیم، چند مورد پیدا کردیم که می‌تواند در شناسایی پروژه‌های راگ پول به ما کمک کند؛ در ادامه به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.
اهداف بلند پروازانه و ادعای مزیت‌های زیاد
پروژه‌های راگ پول معمولاً به دنبال جذب سریع توجه کاربران هستند و از همان ابتدای فعالیت خود برای جلب توجه هر چه بیشتر، اهداف بسیار جذاب و بلندپروازانه‌ای ارائه می‌دهند. در نظر داشته باشید عملی کردن این نوع ادعاها به تیم توسعه قوی و با تجربه، نقشه راه (Roadmap) مشخص و توضیحاتی منطقی در رابطه با ساز و کار پروژه نیاز دارد. معمولاً پروژه‌هایی که بدون داشتن موارد ذکر شده، ادعای اهداف بزرگ و مزیت‌های زیاد را دارند، صرفاً به دنبال جذب سریع کاربران (سرمایه آن‌ها) و سپس رها کردن پروژه (راگ پول کردن) هستند.
نداشتن شبکه‌های اجتماعی و مشخص نبودن تیم توسعه
یکی از شناسه‌هایی که در اکثر پروژه‌های راگ پول شاهد هستیم مشخص نبودن تیم توسعه و نداشتن شبکه‌های اجتماعی است. تیم‌هایی که به دنبال کلاهبرداری مخصوصاً به روش راگ پول هستند سعی می‌کنند کمترین اطلاعات را از خود ارائه دهند. پیشنهاد می‌کنیم به پروژه‌هایی که تیم توسعه مشخص و شبکه‌های اجتماعی ندارند اعتماد نکنید.
ریسک دامپ کردن (Dump risk)
معمولاً توکن‌هایی که درصد زیادی از عرضه آن‌ها در اختیار تیم پروژه و یا چند آدرس مشخص است، احتمال بالاتری برای راگ پول شدن دارند. در این نوع توکن‌ها ممکن است هر لحظه شاهد فروش حجم زیادی از توکن‌ها از طرف تیم پروژه یا هولدرهای بزرگ باشیم که این موضوع می‌تواند باعث دامپ و ریزش قیمتی باشد. معمولاً پروژه‌هایی که قصد راگ پول دارند بخش زیادی از عرضه در گردش را خودشان در اختیار می‌گیرند.
پس بررسی هولدرهای یک رمزارز اهمیت بالایی دارد!
نقدینگی انحصاری و پایین
استخرهای نقدینگی هسته اصلی صرافی‌های غیر متمرکز هستند و در واقع بازار هر توکن با توجه به نقدینگی موجود در استخرهای نقدینگی آن تعریف می‌شود. در صورتی که کل نقدینگی قرار گرفته در استخر یک توکن از جانب یک یا تعداد محدودی آدرس تامین شده باشد، احتمال خالی کردن استخر نقدینگی بالاتر است. اگر نقدینگی موجود در استخر یک توکن خالی شود، عملاً بازار معاملاتی آن توکن از بین می‌رود و پروژه راگ پول به حساب می‌آید. در پروژه‌هایی که علاوه بر انحصاری بودن استخر، حجم نقدینگی پایینی نیز دارند، ریسک Rug pull بالاتر است.
البته در صورتی که نقدینگی قرار گرفته در یک استخر قفل شده باشد (حتی اگر تامین کننده فقط یک نفر باشد) این ریسک از بین می‌رود.
برای آموزش بیشتر در رابطه با فرصت‌های جذاب و البته ریسک‌های موجود در صرافی‌های غیر متمرکز پیشنهاد می‌کنم دوره رایگان دکس تریدینگ را مشاهده کنید!!
قرارداد توکن به تازگی ایجاد شده باشد
پروژه‌های راگ پول معمولاً عجله زیادی برای کلاهبرداری دارند و در همان ابتدای مسیر کلاهبرداری خود را انجام می‌دهند. در نتیجه توکن‌های جدید احتمال بیشتری برای Rug pull دارند و در هنگام تحلیل پروژه‌های جدید باید توجه بیشتری به راگ پول نبودن آن داشته باشید. معمولاً توکن‌هایی که کمتر از ۱۴ روز از ایجاد قرارداد آن‌ها می‌گذرد ریسک بالاتری برای راگ پول دارند. (درصد زیادی از راگ پول‌ها در مدت کمتر از ۳ روز انجام می‌شود)
البته هر توکن جدید به معنای راگ پول شدن نیست، صرفاً پیشنهاد می‌شود در تحلیل این نوع توکن‌ها به دیگر نشانه‌های راگ پول بودن بیشتر توجه کنید.
قول سودهای بزرگ
کسب سود جذاب است، اما میزان سود باید منطقی باشد؛ در غیر این صورت باید به پروژه شک کرد. برخی از پروژه‌ها برای جذب سریع سرمایه کاربران، قول سودهای بزرگ و حتی به صورت بازپرداخت روزانه را می‌دهند و گاهی حتی برای مدتی به کاربران سود پرداخت می‌کنند. اما بعد از جذب سرمایه مورد نظر، تیم توسعه یکباره امکان برداشت‌ها را می‌بندد، سرمایه کاربران را برداشت می‌کند و پروژه را رها می‌کند؛ این یکی دیگر از روش‌های راگ پول است که درواقع کلاهبرداری پانزی به حساب می‌آید. پس به صورت پیشفرض به پروژه‌هایی که بدون دلیل منطقی قول سودهای بزرگ را می‌دهند شک کنید، مگر آن که خلافش ثابت شود؛ زیرا احتمال راگ پول در این پروژه‌ها خیلی بالاست.
رشدهای غیر منطقی با تراکنش‌های ساختگی
گاهی در هنگام تحلیل در پلتفرم‌های مانیتورینگ مانند پلتفرم دکس تولز، شاهد توکن‌هایی با درصد رشد بالا هستیم که با دقت بیشتر، متوجه می‌شویم این روند رشد با تعدادی تراکنش محدود و البته مشکوک ایجاد شده است. معمولاً رشد‌هایی که با تعداد تراکنش پایین (معمولاً تراکنش‌هایی که صرفاً از جانب چند کاربر محدود انجام شده است) و حجم معاملاتی کم رخ می‌دهد، ساختگی بوده و در جهت جلب توجه کاربران انجام می‌شود. هدف اصلی این نوع پروژه‌ها که عمدتاً روند رشد غیر معمولاً نیز دارند، صرفاً راگ پول کردن است.
پس توکن‌هایی که با حجم و تعداد تراکنش کم و معاملاتی پایین رشدهای غیر معقول تجربه می‌کنند احتمال زیادی برای راگ پول شدن دارند.
راگ پول چگونه اتفاق می‌افتد؟
راگ پول معمولاً به صورت یکباره انجام م ی‌شود و توکن تنها در چند دقیقه ارزش خود را به کلی از دست می‌دهد. رها کردن پروژه و خالی کردن نقدینگی باعث بی ارزش شدن توکن می‌شود و این نوع کلاهبرداری از جانب خود تیم پروژه انجام می‌شود. توکن‌های BEP-20 هزینه راه‌اندازی پایین‌تری دارند و به هیمن دلیل معمولاً کلاهبرداران توکن خود را بر بستر BSC توسعه می‌دهند (تجربه نشان می‌دهد بیش از ۹۰ درصد از راگ پول‌ها بر بستر BSC انجام می‌شود). از طرفی کاربران تازه کار بیشتر بر بستر BSC فعالیت دارند و همین موضوع باعث می‌شود کلاهبرداران با راه‌اندازی توکن‌های BEP-20 زودتر به اهداف خود برسند. پس در هنگام فعالیت بر بستر شبکه BSC (زنجیره هوشمند بایننس) توجه بیشتری به موارد ذکر شده در این مقاله داشته باشید؛ در پروژه‌هایی که قصد راگ پول دارند عمدتاً تعداد زیادی از نشانه‌های ذکر شده دیده می‌شود و با این شاخصه‌ها می‌توان آن‌ها را شناسایی کرد.
از معروف‌ترین نمونه‌های راگ پول می‌توان به توکن Squidgame اشاره کرد.
راگ پول چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
همانطور که گاهی کاراگاه‌ها برای یافتن مجرم، خود را جای او قرار می‌دهد، برای یافتن پاسخ این سوال نیز بهتر است از دیدگاه کلاهبردار به قضیه نگاه کنیم. فردی که به دنبال کلاهبرداری به روش راگ پول است در قدم اول یک پروژه توسعه می‌دهد، سپس با روش‌های مختلف تلاش می‌کند سرمایه کاربران را جذب کند و در نهایت زمانی که حداکثر میزان سرمایه را جذب کرد، پروژه را رها و راگ پول می‌کند. پس می‌توان نتیجه گرفت Rug pull عمدتاً زمانی اتفاق می‌افتد که کلاهبردار دیگر امیدی به جذب سرمایه بیشتر نداشته باشد و احساس کند روند تزریق نقدینگی در حال کاهش یا از بین رفتن است.
در نتیجه تحلیل تکنیکال نیز می‌تواند در شناسایی توکن‌های راگ پول به ما کمک کند؛ کلاهبرداری Rug pull معمولاً (نه همیشه!) زمانی اتفاق می‌افتد که روند صعودی یک توکن از دست برود و مدیر پروژه نسبت به جذب سرمایه بیشتر احساس نا امیدی کند. با توجه به این موضوع، در سبک معاملاتی دکس تریدینگ زمانی که شاهد از دست رفتن روند صعودی یک توکن هستیم، اقدام به خروج از آن می‌کنیم؛ زیرا ممکن است در آن زمان احتمال راگ پول شدن پروژه بالاتر باشد.
تفاوت کلاهبرداری راگ پول و توکن‌های اسکم
در حالی که برخی معامله‌گران به اشتباه توکن‌های اسکم و راگ پول را یکی در نظر می‌گیرند، اما با دیدگاهی تخصصی‌تر این دو دسته از کلاهبرداری‌ها را می‌توان از هم جدا کرد. ما برای شناسایی توکن‌های اسکم با توابع توکن‌ها سر و کار داریم؛ توابع خطرناک در توکن‌ها می‌توانند از امکان فروش توکن جلوگیری کنند (به روش‌های مختلف) و کاربر نتواند توکن خود را بفروشد. شناسایی این نوع توکن‌ها از طریق مطالعه سورس کد توکن تا حد زیادی امکان پذیر است و بررسی امنیت توکن می‌تواند برای شناسایی این نوع توکن‌ها کافی باشد. اما راگ پول ممکن است بر روی ارزی اتفاق بیافتد که از لحاظ امنیتی هیچ مشکلی نداشته باشد؛ برای شناسایی راگ پول باید موارد ذکر شده در این مقاله را مورد بررسی قرار دهید زیرا بررسی امنیت توکن نمی‌تواند کافی باشد.
