ایجاد کاربردهای بیشتر برای فناوری بلاکچین موضوعی است که از همان ابتدا مطرح بوده است. در این راستا پروژه‌های زیادی با ایجاد توکن‌های کاربردی مختلف سعی نموده‌اند تا کاستی‌های موجود در پروژه‌های قبلی را برطرف نمایند و یا نوآوری جدیدی را به دنیای رمز ارزها اضافه نمایند. برخی از این نوآوری‌ها نسبت به دیگر نوآوری‌ها باعث کاربردهای گسترده تری در بین کاربران شده است. یکی از دلایل ارزشمند شدن توکن یک پروژه ایجاد کاربردهای مختلف برای رمزارز مربوطه است. هر چه کاربرد‌هایی که یک رمز ارز می‌تواند داشته باشد بیشتر باشد، تقاضا برای آن بیشتر شده و افراد بیشتری از آن‌ها استفاده می‌کنند. در این میان برای برخی از کاربری‌ها نیاز به استفاده از قابلیت‌های گوناگونی از رمز ارزها است که ممکن است این قابلیت‌ها را نتوان تنها با یک نوع رمزارز اجرا نمود. توکن نیمه مثلی (SFT) با استفاده از قابلت‌های توکن‌های مثلی (Fungible tokens) و توکن‌های غیر مثلی (Non-fungible tokens) توانسته‌اند از قابلیت‌های هر دوی این توکن‌ها استفاده کرده و کاربری‌های جدیدی را ایجاد نمایند. در ادامه این مقاله به معرفی توکن‌های نیمه مثلی و کاربردهای آن خواهیم پرداخت. با بیتفا تا آخر این مقاله همراه باشید.
توکن‌های مثلی (Fungible tokens) چیست؟
پیش از معرفی توکن نیمه مثلی ابتدا بهتر است با مفهوم توکن‌های مثلی آشنا شوید. توکن‌های مثلی قابل تعویض هستند مثلاً شما اگر قرار است یک اتریوم را به دوست خود بدهید فرقی نمی‌کند که کدام اتریوم را به کیف پول دوست خود ارسال کنید. بسیاری از رمز ارزها به این شکل هستند. معمولاً هم وقتی صحبت از رمزارز می‌شود منظور توکن‌های مثلی (Fungible tokens) است. شما لیست کاملی از این توکن‌های مثلی را می‌توانید از قسمت رمز ارزهای سایت بیتفا پیدا کنید. برای درک بهتر تعویض پذیر بودن این توکن‌های مثلی به یک مثال دیگر توجه کنید، اگر شما اسکناسی هزار تومانی داشته باشید فرقی ندارد که آن را با اسکناس هزار تومانی دوست خود تعویض نمایید. توکن‌های مثلی نیز همینطور است. توکن‌های مثلی، می‌توانند کاربردی همانند پول داشته باشند و شما توکن‌های مثلی هر پروژه را می‌توانید به عنوان سرمایه گذاری از صرافی‌های مختلف خریداری کنید. بنابراین اگر پروژه‌ای مناسب و پر پتانسیل را انتخاب کنید می‌توانید به رشد توکن آن پروژه امیدوار باشید.
توکن‌های غیر مثلی (Non-fungible tokens)چیست؟
توکن‌های غیر مثلی این قابلیت را دارند که هر فردی بتواند توکن منحصر به فرد خود را داشته باشد. توکن‌های غیر مثلی (Non-fungible tokens) به شما این امکان را می‌دهند که بتوانید آثار هنری خود را به توکن تبدیل کرده و در بازار‌هایی که مخصوص خرید و فروش این توکن‌ها است بفروش بگذارید. همانطور که هر اثر هنری برای خود منحصر به فرد است، توکن‌های غیر مثلی (Non-fungible tokens) نیز منحصر به فرد بوده و نمی‌توان آن‌ها را با هم تعویض نمود. توکن‌های غیر مثلی نیز بازار‌های مخصوص به خود را دارند و افرادی که به NFTها علاقه دارند می‌توانند توکن غیر مثلی مورد نظر خود را از این مارکت‌ها خریداری کرده و یا NFT خود را بفروش برسانند. برخی از این بازار‌ها همانند Opensea امکان این را برای کاربران فراهم نموده‌اند تا توکن غیر مثلی خود را تولید کرده و در معرض فروش قرار دهند. برای آشنایی بیشتر با NFTها می‌توانید ویدئو NFT چیست را مشاهده کنید.
توکن‌های نیمه مثلی (semi-fungible tokens) چیست؟
پس از آشنایی با توکن‌های مثلی و غیرمثلی نوبت به معرفی توکن‌های نیمه مثلی است. همانطور که از نام آن پیداست، توکن‌های نیمه مثلی قابلیت‌های هر دو توکن مثلی و غیرمثلی را دارا می‌باشند. در بازی‌های بلاکچینی شما در مراحل مختلف بازی از ادوات مختلفی ممکن است استفاده نمایید و نیاز دارید تا برای استفاده از امکانی که مثلاً ابزاری خاص در اختیار شما قرار می‌دهد از طریق توکنی که درون بازی استفاده می‌شود آن ابزار را خریداری نمایید. در این میان متوجه خواهید شد که این ابزارها خاصیت توکن‌های غیر مثلی را دارند. اما توکن درون بازی توکن مثلی (fungible tokens) هستند که با کمک آن‌ها می‌توانید این ابزار‌های درون بازی را خریداری نمایید. توکن‌های نیمه مثلی هم از قابلیت‌های توکن‌های مثلی بهره‌مند هستند و هم می‌توانند بعد از مدتی همانند توکن‌های غیرمثلی (NFT) عمل کنند. رمزارزها با توجه به قابلیت‌هایی که دارند می‌توانند کاربری‌های مختلفی را داشته باشند. توکن‌های نیمه مثلی (semi-fungible tokens) در ابتدا همانند توکن‌های مثلی عمل می‌کنند و در ادامه و پس از اینکه استفاده شدند به صورت توکن‌های غیر مثلی عمل می‌کنند. برای روشن‌تر شدن مطلب می‌توان مثالی از بلیط‌های کنسرت و یا مسابقه‌ای خاص را تصور نمود. این بلیط‌ها در ابتدا همانند توکن مثلی قابل تعویض هستند یعنی شما می‌توانید بلیط مسابقه خود را با بلیط دوست خود تعویض نمایید. اما بعد از مسابقه این بلیط‌ها ارزش خود را از دست داده و شما تنها این بلیط‌ها را به عنوان یادگاری می‌توانید نگه دارید و هر کدام برای شما ارزش منحصر به فردی را خواهند داشت. با استفاده از قرار دادهای هوشمند می‌توان شرایطی را برای توکن تعریف نمود که در صورت پیش آمدن آن شرایط، قابلیت‌های توکن تغییر نماید بنابراین، در این توکن‌های نیمه مثلی پس از پیش آمدن شرایط تعریف شده می‌توان قابلیت‌های دیگری را از توکن انتظار داشت.
کاربردهای توکن‌های نیمه مثلی
با توجه به اینکه توکن‌های نیمه مثلی هم از قابلیت‌های توکن‌های متداول مثلی برخوردارند و هم تحت شرایطی که برای آن‌ها تعریف می‌شود، می‌توانند قابلیت‌های توکن‌های غیرمثلی را داشته باشند بنابراین از این خاصیت آن‌ها می‌توان در بازی‌های بلاکچینی استفاده نمود. در این بازی‌ها همانطور که ممکن است بدانید ادوات و یا شخصیت‌هایی وجود دارند که این قابلیت را دارند تا توسط توکن‌های مثلی که در این بازی‌ها وجود دارند خریداری شده و یا با این توکن‌ها تعویض شوند. با توجه به اینکه توکن‌های نیمه مثلی می‌توانند قابلیت‌های توکن‌های غیر مثلی را هم داشته باشند، بنابراین استفاده در بازی‌های بلاکچینی می‌تواند از عمده کاربردهای این توکن‌های نیمه مثلی باشد.
به عنوان مثال یک توکن ممکن است در ابتدا به عنوان یک توکن غیرمثلی (NFT) ایجاد شود که در ازای ده دلار در بازی قابلیت تبدیل شدن به یک ارز مثلی را دارد می‌توان آن را با ارزهای دیگر معامله کرد و یا کلتی را با آن خریداری کرد و دوباره آن را به NFT تبدیل کرد. زمانی که بازیکن به لول ۵۴ می‌رسد، NFT کلت به NFT تفنگ شکاری تبدیل می‌شود. دلیل این تغییرات دستورالعمل‌های خارجی نیست بلکه توسط توکن‌های مثلی درون قراردادهای هوشمند که توسط توسعه دهندگان ایجاد شده است می‌باشد.
توکن‌های نیمه مثلی(SFT) چگونه ساخته می‌شوند؟
توکن‌های نیمه مثلی با استفاده از استاندارد ERC-1155 تولید می‌شوند. این استاندارد در واقع ترکیبی از استاندارد‌های ERC-20 برای توکن‌های مثلی و استاندارد ERC-721 برای توکن‌های غیر مثلی است که توسط برخی از توسعه دهندگان بازی‌های بلاکچینی ایجاد شده است. طبق این استاندارد این قابلیت برای این نوع از توکن‌ها ایجاد شده است تا بتوانند طبق برنامه‌ای که در قرارداد هوشمند برای آن‌ها در نظر گرفته شده است تحت شرایطی قابلیت‌های توکن‌های مثلی و نیز توکن‌های غیر مثلی را پیدا کنند.
جمع‌بندی
در این مقاله به معرفی توکن‌های نیمه مثلی پرداختیم. همانطور که متوجه شده‌اید، توکن های SFT می‌توانند در شرایط خاصی که عموماً توسط قراردادهای هوشمند تعریف می‌شوند، ویژگی‌های شبیه به هر دو نوع توکن‌های مثلی و غیرمثلی را داشته باشند. توکن‌های نیمه مثلی در حال حاضر کاربرد گسترده‌ای ندارند و بیشتر درون بازی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند با این حال توجهات بسیاری را به خود جلب کرده‌اند که ممکن است در آینده به ایجاد کاربردهای بیشتر منجر شود.
