فناوری بلاکچین اولین بار در بلاکچین یتکوین استفاده شد اما در کنار تمام مزیت‌ها و قابلیت‌های بیتکوین، این شبکه دارای یک ضعف یعنی ضعف در مقیاس پذیری است. پس از بیتکوین، شبکه اتریوم با هدف ارائه خدمات بیشتر بوجود آمد اما باز هم به سبب برنامه‌های غیر متمرکز (Dapps) و کاربران زیاد خود نیز با مشکل مقیاس پذیری مواجه شد. البته در دنیای فناوری هیچ مشکلی همیشگی نیست و برای هرکدام راه حلی وجود دارد. یکی از راه حل‌ها برای بهبود مقیاس پذیری در شبکه‌های بلاکچینی استفاده از راهکارهای لایه دو یا second layer solutions است که پروژه‌های مختلفی با هدف تحقق این موضوع ایجاد شده اند. یکی از آنها شبکه استارک نت است که در ادامه به معرفی آن و نحوه حل مشکل مقیاس پذیری خواهیم پرداخت.
در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا به صورت کامل و جامع با این شبکه بلاکچینی آشنا شویم.
استارک نت چیست؟
استارک نت، به عنوان یک راهکار لایه دوم بلاکچینی توسط یک تیم قدرتمند اسرائیلی ایجاد شد که یکی از اعضای آن بنیانگذار Zcash است. در ژانویه سال ۲۰۲۲ کمپانی strakware برای ارائه راهکار لایه دو با هدف بهبود مقیاس پذیری شبکه‌های بلاکچینی ۸ میلیارد دلار ارزش گذاری شد. اما سروصدا پشت این راه حل لایه دو که از zk-rollup های مجهز به STARK استفاده می‌کند به چه دلیل است؟
راه حل‌های starkware به چند بخش تقسیم می‌شوند:
StarkWare: استارک ور کمپانی مادر است که دو استارت آپ استارک نت و استارک ایکس را ایجاد کرده است.
StarkNet: یک zk-rollup (در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت)
StarkEx: استارک ایکس یک موتور مقیاس پذیری مبتنی بر STARK برای مبادلات رمزنگاری شده است که از اثبات رمزنگاری برای تایید اعتبار دسته ای از تراکنش‌ها استفاده می‌کند.
استارک ور StarkWare چیست؟
استارک ور یک کمپانی اسرائیلی است که در سال ۲۰۱۸ با ۱۰ نفر و سرمایه ۶ میلیون دلاری ایجاد شد و در حال حاضر این تیم ۸۰ عضو دارد و ۸ میلیارد دلار ارزش گذاری شده است. به عبارتی ۸ برابر رشد تیم و ۱۳۳۲۳۳ درصد رشد در ارزش گذاری داشته است.
استارک نت با استفاده از zk-SNARKS قصد حل مشکل مقیاس پذیری اتریوم را دارد
معروف‌ترین محصول starkware، شبمه لایه دو استارک نت است که یک zk-rollup بدون مجوز است. رول آپ‌ها از راه حل‌های جدید لایه دو هستند که چندین تراکنش را جمع آوری و فشرده کرده و سپس در یک بلاک قرار می‌دهد. zk مخفف عبارت zero-knowledge است به این معنی که هیچ دانش و آگاهی عمیقی برای تایید تراکنش‌ها نیاز نیست. در حال حاضر هر تراکنش در شبکه اتریوم، کل داده آن به به تمام نودها ارسال می‌شوند و تمام نودها پس از بررسی تراکنش‌ها آنها را تایید می‌کند. بجای فرستادن کل داده تراکنش‌ها تراکنش‌ها به شبکه، می‌توان تنها بخشی از داده‌ها را، آن هم تنها به یک یا چند اثبات کننده تصادفی فرستاد که آنها را پردازش کند. بدین ترتیب تراکنش‌های بسیاری خارج از شبکه انجام می‌شوند که باعث می‌شود حجم اشغال شده در شبکه اصلی کاهش یافته و به افزایش سرعت شبکه منجر شود.
Zero-Knowledge یا راهکار دانش صفر چیست؟
تمام تراکنش‌های انجام شده در بستر بلاکچین در جایی ثبت می‌شوند که تمام مردم به آن دسترسی دارند و حتی می‌دانند در کیف پولتان چقدر دارایی دارید. شفافیت بلاکچین یکی از مزیت‌های قابل توجه بلاکچین است اما گاهی این مزیت می‌تواند حریم شخصی افراد را نقض کند. برای حل این موضوع راهکارهای مختلفی ارائه شده که یکی از آنها راهکار دانش صفر است. فرض کنید فردی بخواهد چیزی را بدون اینکه دانش یا اطلاعات اضافی به شما بدهد به شما اثبات کند. برای درک بهتر این موضوع تصور کنید بدون نشان دادن کارت شناسایی و کارت ماشین بتوانید به پلیس ثابت کنید که مالک ماشین شما هستید. در این راهکار یک طرف اثبات کننده یا prover و یک طرف تایید کننده یا verifier وجود دارد. اثبات کننده بدون اینکه دانش اضافی بدهد موضوعی را به تایید کننده اثبات می‌کند و تایید کننده آن موضوع را حقیقت سنجی و احراز هویت می‌کند. به این مثال توجه کنید، فرض کنید مسیری داریم که از راه A و راه B تشکیل شده و بین راه A و راه B یک در وجود دارد و شخص اثبات کننده می‌خواهد بدون نشان دادن کلید به شخص تایید کننده ثابت کند که کلید لازم برای عبور از در بین دو مسیر را دارد و این کار را به وسیله دانش صفر انجام می‌دهد. به این شکل که فرد تایید کننده ابتدای مسیر ایستاده و فرد اثبات کننده از مسیر A وارد می‌شود، پس از رسیدن به در با استفاده از کلید در بین دو مسیر را باز کرده و سپس از مسیر B خارج می‌شود و در نهایت بدون اینکه فرد تایید کننده کلید را ببیند تایید می‌کند که اثبات کننده کلید را در اختیار داد.
zk-rollup چیست؟
یک zk-rollup نسخه متراکم از دسته‌ای از تراکنش‌ها است که با استفاده از دانش صفر که پیش‌تر توضیح دادیم تایید می‌شود و باعث بهینه سازی توان محاسباتی می‌شود. نوع zk-proof که در شبکه لایه دو استارک نت استفاده می‌شود STARKS نام دارد که تنها یکی از راهکارهای تایید اعتبار است و راهکار دیگر SNARKS نام دارد. البته در نظر داشته باشید شبکه‌های لایه دومی که از فناوری Zero Knowledge در جهت افزایش مقیاس پذیری استفاده تمرکز زیادی بر روی حوزه حریم خصوصی ندارند. آنها صرفا از این فناوری استفاده می‌کنند تا داده‌های کمتری را انتقال داده و در حجم داده‌های انتقالی صرفه جویی کنند تا در نهایت باعث افزایش سرعت پردازشی شود.
تفاوت SNARK و STARK چیست؟
STARK مخفف عبارت scalable transparent argument of knowledge و SNARK مخفف عبارت succinct non interactive argument of knowledge است که هر دو تکنولوژی برای حفظ حریم شخصی و بالا بردن مقیاس پذیری ایجاد شده‌اند. STARK برخلاف SNARK، یک اثبات post-quantum است در نتیجه STARK نیاز به اثبات بزرگتری دارد و داده‌های بیشتری را اشغال می‌کند که منجر به هزینه گس بالاتر می‌شود.
استارک نت یک پروژه منبع باز نیست
برخلاف پالیگان که راه حل‌های مقیاس پذیری لایه دو منبع باز برای شبکه‌های بلاکچینی می‌ساز، StarkWare برای استفاده از نرم افزار خود یک توافقنامه مجوز سخت گیرانه دارد. در طول تاریخ پروژه‌های منبع باز به پروژه‌های منبع بسته ترجیح داده شده اند که باعث شده قابلیت‌های پروژه‌های منبع بسته آن گونه که باید دیده نشود. اگر بخواهیم منصف باشیم دیگر پروژه‌های رمزنگاری شده مانند Metamask, Uniswap و Zcash نیز منبع بسته‌اند. منبع بسته بودن باعث می‌شود افراد غیر متخصص نتوانند از کدها استفاده کنند.
تیم توسعه دهنده استارک نت
Eli Ben Sasson رئیس starkware و یکی از بنیان گذاران آن است که از سال ۲۰۰۱ و پس از دریافت دکترای علوم کامپیوتر از دانشگاه Hebrew، محقق رمزنگاری بوده است. بن ساسون همچنین بنیان گذار zcash نیز بود و در دانشگاه‌های پرینستون، هاروارد و MIT نیز تحصیل کرده است. Uri Kolodny یکی دیگر از بنیان گذاران و مدیر عامل starkware است. کلودنی پس از دریافت مدرک MBA خود ازMIT، چندین شرکت را تاسیس کرد او همچنین در فضای VC و به عنوان یک تحلیلگر در McKinsey نیز کار می‌کرد. Balaji Srinivasan نیز از مشاوران starkware است که CTO سابق کوین بیس، بنیانگذار Earn.com و شریک Andreessen نیز می‌باشد.
سرمایه گذاران استارک نت
سرمایه گذاران استارک نت برخی از قدرتمندترین و موفق‌ترین سرمایه گذاران و نوآوران در چند دهه اخیر هستند. آخرین سرمایه گذار این پروژه ویتالیک بوترین، میلیاردر و بنیان گذار اتریوم است. جو لوبین (Joe Lubin) و ناوال راویکانت (Naval Ravikant) نیز در صف سرمایه گذاران این پروژه قرار دارند. Starkware همچنین ۱۲ میلیون دلار از بنیاد اتریوم از طریق کمک مالی برای کمک به امنیت شبکه دریافت کرد.
احتمال برگزاری ایردراپ استارک نت
طبق صحبت‌هایی که انجام شده است، استارک نت قرار است ۹ درصد از توکن‌های خود را به صورت ایردراپ بین کاربران خود توزیع کند که در ادامه روند شرکت در ایردراپ استارک نت را شرح خواهیم داد. با ورود به سایت اکوسیستم استارک نت می‌توانید فضای کلی اکوسیستم استارک نت را مشاهده کنید. با پایین کشیدن صفحه می‌توانید هرکدام از حوزه‌های موجود در این اکوسیستم از جمله دیفای، NFT، کیف پول و صرافی‌های غیر متمرکز را مشاهده و با آنها تعامل داشته باشید. برای اینکه واجد شرایط دریافت ایردراپ استارک نت باشید ابتدا لازم است یکی از دو دو کیف پول متامسک یا argentX را به سایت استارک نت متصل کنید و از طریق بریج خود استارک نت با استفاده از کیف پول‌های متصل چند تراکنش ایجاد کنید.
