نسل‌های بلاکچین؛ از بیت کوین تا کاردانو

احتمالاً در مورد نسل‌های بلاکچین شنیده‌اید؛ بلاکچین بیت کوین معمولا به عنوان اولین نسل بلاکچین شناخته می‌شود که مبتنی بر الگوریتم اثبات کار است. استفاده اصلی از این بلاکچین‌ها برای پردازش تراکنش‌ها می‌باشد.

نسل دوم بلاکچین نیز بر اساس اثبات کار است؛ اما اگر آنها را با نسل اول مقایسه کنیم، عملکرد گسترده تری دارند. به عنوان مثال، بلاکچین اتریوم قادر به پردازش قراردادهای هوشمند، dApps (اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز) و غیره می‌باشد.

بلاکچین‌های نسل سوم (به عنوان مثال کاردانو) مقیاس پذیری بالاتر، سرعت تراکنش‌های بالاتر و مصرف انرژی کمتری دارند.

نسل چهارم فقط یک فناوری فرضی است؛ دیدگاه‌های متفاوتی در مورد اینکه چه چیزی به عنوان نسل بعدی بلاکچین در نظر گرفته می‌شود، وجود دارد. در این مقاله، با انواع مختلف نسل‌های بلاکچین آشنا خواهیم شد. با بیتفا همراه باشید.

نسل‌های مختلف بلاکچین و ویژگی‌های هر کدام از آنها را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده فرمایید:

بلاکچین نسل اول

(ارزها: بیت کوین، لایت کوین، دوج کوین و غیره)

فناوری بلاکچین به منظور پردازش تراکنش‌های بیت کوین و همچنین حفظ سوابق بود؛ در واقع دلیل ایجاد بیت کوین و بلاکچین، بهبود سیستم پولی موجود (یا حتی جایگزینی آن با یک فناوری کاملاً جدید) بود. با استفاده از بلاکچین، افراد می‌توانند به جای بانک‌ها، تراکنش‌ها را با رمز ارزها و با تکیه بر رمزنگاری ارسال کنند.

شبکه بلاکچینی همتا به همتا، غیرمتمرکز، ناشناس و در عین حال شفاف است. از طرف دیگر، ارزها تورم زا هستند؛ همه این ویژگی‌ها در کنار هم، رمز ارزها را کاملاً از پول فیات متفاوت می‌کند. تمامی رمز ارزهای مربوط به نسل اول، به زبان ++C نوشته شده‌اند و از کد منبع بیت کوین به عنوان مبنا استفاده می‌کنند.

بلاک چین‌های نسل اول از مکانیزم اجماع اثبات کار (Proof of Work) استفاده می‌کنند که با توجه به اینکه به برق زیادی برای استخراج نیاز دارند، این شبکه‌ها هزینه زیادی متحمل می‌شوند. برخی از افراد، ASICها را به دلیل اینکه ماینرهای خانگی را از ماینینگ موثر محروم می‌کنند، مورد انتقاد قرار می‌دهند. اما باید به این نکته توجه کرد که مزارع ماینینگ با استفاده از ده‌ها ASIC، امنیت شبکه را بالاتر می‌برند. در واقع، تا زمانی که افراد به تنهایی قادر به تایید بلوک‌ها از طریق قدرت CPU نباشند، شبکه را نمی‌توان ۱۰۰% همتا به همتا نامید. البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که بتوان گفت شاید انتقادات در مورد مشکلات محیط زیستی استخراج بیت کوین، تا حدی مغرضانه باشد.

اما به نظر می‌رسد که ساتوشی ناکاموتو به طور جدی به استفاده گسترده تر از بلاکچین فکر نکرده است. همچنین بیت کوین فاقد برخی ویژگی‌های مهم است (مانند عدم توانایی استفاده از قراردادهای هوشمند).

بلاکچین نسل دوم

(اتریوم، BAT و غیره)

قبل از ظهور نسل دوم، کوین‌های بی هدف جدید به صورت گسترده در حال ظهور بودند و سازندگان خود را ثروتمندتر می‌کردند؛ سال‌ها ادامه یافت و سرانجام در سال ۲۰۱۵ وضعیت به طرز چشمگیری تغییر کرد. افراد خلاقی وجود داشتند که دریافتند بسیاری از اقدامات دیگر مرتبط با اعتماد، علاوه بر تراکنش‌های پولی می‌توانند توسط بلاکچین پردازش و در دفتر کل توزیع شده ثبت شوند.

اتریوم چشم انداز را تغییر داده است، اما ابتدا خود پلتفرم اتریوم باید نسبت به دیگر پروژه‌های قبلی متفاوت باشد. اتریوم مبتنی بر زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت می‌باشد و عملکرد بسیار متفاوت و گسترده تری نسبت به رمز ارزهای مبتنی بر بیت کوین دارد. پلتفرم اتریوم فقط یک رمز ارز نیست، بلکه یک اکوسیستم دیجیتالی است که می‌تواند به عنوان پایه‌ای برای سایر پروژه‌های غیرمتمرکز استفاده شود؛ امروزه پروژه‌ها و اپلیکیشن‌های کاربردی (dApps) متعددی وجود دارند که بر پایه بلاکچین اتریوم هستند.

شبکه اتریوم ایجاد توکن ERC20 و یک رمز ارز کاملاً جدید بر اساس بلاکچین اتریوم را ممکن و آسان کرد. این همان کاری است که باعث ظهور عرضه اولیه کوین (ICO) شد که البته اکثر این پروژه‌ها کارایی و کاربرد خاصی نداشتند و فقط برای سازندگان آن کوین‌ها سودآور بودند.

احتمالاً مهم‌ترین نوآوری اتریوم، استفاده از قراردادهای هوشمند (Smart contracts) بود. قراردادهای هوشمند امنیت تراکنش‌ها را فراهم کرده و آنها را پردازش می‌کنند و همچنیین به طور خودکار اجرا توسط افراد را کنترل می‌کنند. قراردادهای هوشمند استفاده بیشتر از بلاکچین را گسترش داده‌اند، زیرا این فناوری قادر به انجام معاملات پیچیده مانند رای گیری، تأیید اسناد/هویت، حفظ تاریخچه مراقبت‌های بهداشتی، معاملات املاک و هر چیزی که بتوانید تصور کنید، می‌باشد. در واقع انواع قراردادها را می‌توان به طور ایمن، منصفانه، سریع و خودکار، بدون مجوز هیچ شخص ثالثی بر روی بلاکچین‌های نسل دوم پردازش کرد (با کد جایگزین می‌شود).

زبان برنامه نویسی شبکه اتریوم، سالیدیتی (Solidity) می‌باشد؛ توسعه دهندگانی که مایل به ایجاد یک اپلیکیشن غیرمتمرکز بر روی بلاکچین اتریوم هستند، باید از Solidity استفاده کنند.

اتریوم همان مشکل جدی بیت کوین را دارد، یعنی مقیاس پذیری. ضرورت حل این مشکل توسط سازندگان و توسعه دهندگان هر دو شبکه درک شده است، بنابراین کار مداوم بر روی راه حل‌ها (شاردینگ برای اتریوم که باید آن را بی نهایت سریع و مقیاس پذیر کند و شبکه لایتنینگ برای بیت کوین که تعداد تراکنش‌های پردازش شده در ثانیه را تا سطح ویزا یا بیشتر افزایش دهد)

بلاکچین نسل سوم

(کاردانو، نانو و IOTA )

منصفانه است که بگوییم در بسیاری از موارد بلاکچین‌های نسل سوم، نتیجه کار بر روی راه حل‌های کارآمدتر شبه بلاکچین هستند. بله، برخی از پروژه‌ها از فناوری دیگری غیر از بلاکچین برای خلاص شدن از شر معایب و محدودیت‌های بلاکچین استفاده می‌کنند (مانند هولوچین یا Holochain، سایدچین یا Sidechain، هشگراف یا Hashgraph). اگرچه این فناوری‌ها متفاوت هستند، اما می‌توانیم آنها را به نسل سوم بلاکچین ارجاع دهیم، زیرا برخی از ویژگی‌های بلاکچین را توسعه می‌دهند و می‌توانند به طور مشابه مورد استفاده قرار گیرند. البته بسیاری از پروژه‌های نسل سوم، بر پایه بلاکچین هستند.

ویژگی‌های اصلی، عملکرد گسترده تر و طراحی بهتر است که از مشکلاتی مانند مقیاس پذیری ضعیف، جلوگیری می‌کند. یکی دیگر از ویژگی‌های رایج برای نسل سوم بلاکچین، توانایی پردازش تراکنش‌های میان زنجیره‌ای (crosschain) می‌باشد. از سایر ویژگی‌های قابل توجه، انطباق داخلی و حاکمیت و مکانیزم بهبود یافته قراردادهای هوشمند است. مکانیزم اثبات کار معمولاً با مکانیزم‌های اجماع دیگری مثل اثبات سهام، جایگزین می‌شود. موارد زیر از پروژه‌های بلاکچین نسل سوم هستند:

• IOTA (که در آن تقریباً تعداد بی‌نهایت تراکنش در ثانیه انجام می‌شود)

• Nano (حداقل ۷۰۰۰ TPS یا بیشتر)

• Holochain (ساختاری متفاوت که به رسیدن به میلیون‌ها TPS کمک می‌کند)

• Qurakchain (با استفاده از شاردینگ برای پردازش ۱۰۰۰۰۰ TPS)

• هوش مصنوعی Matrix (نوید رسیدن به ۱،۰۰۰،۰۰۰ TPS از طریق پیاده سازی هوش مصنوعی در بلاکچین)

بلاکچین نسل چهارم

این نسل بلاکچین فعلا وجود ندارد! اما گفته می‌شود که به احتمال زیاد وقتی نسل سوم با هوش مصنوعی روبرو شود، نسل چهارم را هم خواهیم داشت. اگر این پروژه‌ها یا پروژه‌های دیگر انقلابی به نظر می‌رسند، منصفانه است که در مورد ظاهر نسل جدید بلاکچین‌ها صحبت کنیم. پروژه‌های جذاب DeepBrain Chain و SingularityNet وجود دارند، اما هنوز خیلی زود است که در مورد آنها چیز خاصی بگوییم؛ زمان نشان می‌دهد که آیا این پروژه‌ها چطور هستند.

جمع‌بندی

قابل ذکر است که بین نسل‌ها تفاوت‌های چشمگیری وجود دارد و بد نیست بدانیم چگونه آنها را تشخیص دهیم، اما همچنان مهم‌ترین نکته این است که آیا این پروژه‌ها به اندازه کافی خوب هستند یا نه و اینکه چه نقشی در زندگی ما خواهند داشت؟

در این مقاله سعی شد نسل‌های مختلف فناوری بلاکچین توضیح داده شود و هر کدام به صورت جداگانه معرفی شدند.