کاربردهای بلاکچین

در این مقاله قصد داریم به کاربرد بلاکچین در دنیای واقعی و استفاده از آن در صنعت‌های مختلف بپردازیم. همانطور که بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در حال رشد هستند، تمرکز بر روی بلاکچین، فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) نیز، بیشتر شده است. بلاکچین اساساً یک پایگاه داده مشترک از ورودی‌هایی است که باید توسط شبکه‌های همتا به همتا تأیید و رمزنگاری شوند. بلاکچین به دلیل داشتن پتانسیل بالا، به طور گسترده مورد توجه صنایع مختلف قرار گرفته است. با توجه به همین پتانسیل پیش‌بینی می‌شود که هزینه‌های جهانی بر روی بلاکچین در سال ۲۰۲۴ به ۱۷.۹ میلیارد دلار برسد.

فناوری بلاکچین موارد استفاده بسیار زیادی دارد و در ادامه برخی از کاربردهای نوظهور آن در صنایع مختلفی مانند امور مالی، تجاری، دولتی و سایر صنایع را بیان می‌کنیم. اما قبل از مطالعه این مقاله، پیشنهاد می‌کنم حتما مقاله‌های مربوط به بلاکچین و دفتر کل توزیع شده را بخوانید.

 

موارد استفاده از بلاکچین در بانکداری و امور مالی

بلاکچین در امور مالی و بانکداری کاربرد زیادی دارد و پیش‌بینی می‌شود در آینده بیشتر شود. موارد زیر را می‌توان برای این بخش در نظر گرفت:

 

پرداخت‌های بین المللی (International Payments)

بلاکچین راهی است برای پرداخت‌های بین المللی و انتقال پول ایمن و کارآمد. به عنوان مثال در آوریل ۲۰۱۸، Banco Santander اولین سرویس انتقال پول مبتنی بر بلاکچین را راه اندازی کرد. این سرویس که با نام «Santander One Pay FX» شناخته می‌شود، از xCurrent ریپل استفاده می‌کند تا مشتریان را قادر به انتقال پول بین‌المللی در اسرع وقت کند. Santander با خودکارسازی فرآیند انتقال وجه در بلاکچین، تعداد واسطه‌هایی که معمولاً در این تراکنش‌ها مورد نیاز است را کاهش داده که منجر به کارآمدتر کردن این فرآیند شده است.

Santander به عنوان یک بانک بزرگ، مشتریان زیادی دارد که از پرداخت‌های کارآمدتر و ارزان تر، به ویژه در حوزه نقل و انتقالات بین المللی، سود می‌برند. با کاهش نیاز بانک‌ها به تسویه دستی تراکنش‌ها، می‌توان از فناوری بلاکچین برای کاهش هزینه این نقل و انتقالات استفاده کرد.

 

بازارهای سرمایه (Capital Markets)

سیستم‌های مبتنی بر بلاکچین همچنین پتانسیل بهبود بازارهای سرمایه را دارند. طبق گزارش McKinsey، موارد زیر می‌تواند مزایایی باشند که بلاکچین در بازارهای سرمایه ارائه می‌دهند:

• پرداخت و تسویه سریع‌تر
• حسابرسی دقیق
• پیشرفت‌های عملیاتی

در سال ۲۰۱۳ استارت آپ Axoni تاسیس شد و راه حل‌های مبتنی بر بلاکچین را به طور خاص برای بهبود بازار سرمایه پیشنهاد کرد و اخیراً، از راه اندازی یک شبکه دفتر کل توزیع شده برای مدیریت تراکنش‌ها خبر داد.

 

ترید فایننس (Trade Finance)

از آنجایی که فرآیندهای آهسته، کسب‌وکار و بیزنس را مختل و مدیریت نقدینگی را سخت می‌کنند، می‌توان گفت که روش‌های تاریخی ترید فایننس یک دردسر بزرگ برای کسب‌وکارها بوده است. تجارت فرامرزی شامل تعداد زیادی متغیر در هنگام برقراری ارتباط اطلاعات است، مانند کشور مبدا و جزئیات محصول، و تراکنش‌ها حجم بالایی از اسناد را ایجاد می‌کند.

بلاکچین این توانایی را دارد که معاملات مالی تجاری و فرآیند را در مرزها ساده کند که این امر شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا به راحتی فراتر از مرزهای منطقه‌ای یا جغرافیایی با یکدیگر معامله کنند.

 

انطباق قانون گذاری و حسابرسی (Regulatory Compliance and Audit)

با توجه به ماهیت بسیار امن بلاکچین، آن را برای حسابداری و حسابرسی بسیار مفید می‌کند؛ زیرا احتمال خطای انسانی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. علاوه بر این با استفاده از فناوری بلاکچین، هیچ کس نمی‌تواند سوابق حساب را پس از بسته شدن تغییر دهد.

 

پولشویی (Money Laundering)

فرآیند رمزگذاری که برای بلاکچین بسیار ضروری است آن را در مبارزه با پولشویی بسیار کاربردی می‌کند. این فناوری، نگهداری سوابق را امکان پذیر می‌کند و از KYC پشتیبانی کرده و از طریق آن، کسب‌وکار و هویت مشتریان خود را شناسایی و تأیید می‌کند. به طور کلی  با استفاده از قابلیت شفافیت بلاکچین می‌توان پیگیری کرد که اختلاس و دستکاری‌‎هایی در محاسبات مالی انجام شده یا نه. اما به طور قطع نمی‌توان گفت که از پولشویی محافظت می‌کند، چون رد تراکنش‌ها و هویت فرستنده و گیرنده‌ها در آن مشخص نمی‌باشد و همیشه بحث‌هایی بوده که باندهای مافیایی و افراد خلافکار از شبکه‌های بلاکچینی برای امور مالی خود استفاده می‌کنند.

 

بیمه (Insurance)

مسلماً بزرگترین کاربرد بلاکچین برای امور بیمه، از طریق قراردادهای هوشمند می‌باشد. این قراردادها به مشتریان و بیمه گذاران اجازه می‌دهد تا مطالبات را به صورت شفاف و مطمئن مدیریت کنند. قابل ذکر است که همه قراردادها و ادعاها را می‌توان در بلاکچین ثبت کرد و توسط شبکه اعتبار سنجی نمود، به نحوی که ادعاهای نامعتبر را حذف کند. به عنوان مثال، openIDL، شبکه‌ای که بر روی پلتفرم بلاکچین IBM با انجمن خدمات بیمه آمریکا ساخته شده است، گزارشات نظارتی بیمه را بصورت خودکار انجام داده و الزامات انطباق را ساده می‌کند.

 

تراکنش‌های همتا به همتا (Peer-to-Peer Transactions)

خدمات پرداخت P2P مانند Venmo راحت هستند، اما محدودیت‌هایی دارند. برخی از سرویس‌ها، معاملات را بر اساس مکان جغرافیایی محدود می‌کنند. بسیاری از آنها در برابر هکرها آسیب پذیر هستند بنابراین برای مشتریانی که اطلاعات مالی شخصی خود را در آنجا قرار می‌دهند، جذاب نیست. فناوری بلاکچین، با تمام مزایای ذکر شده، می‌تواند این موانع را برطرف کند.

 

کاربردهای بلاکچین در تجارت

بلاکچین در حوزه کسب و کار و تجارت نیز کاربردهای بسیار زیادی دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت، بیایید با آنها آشنا شویم:

 

مدیریت زنجیره تامین (Supply Chain Management)

لجر تغییرناپذیر بلاکچین، آن را برای کارهایی مانند ردیابی کالاها در حین جابجایی و  زنجیره تامین مناسب می‌سازد. استفاده از بلاکچین گزینه‌های مختلفی را برای شرکت‌های حمل و نقل این کالاها فراهم می‌کند.

ورودی‌های بلاکچین را می‌توان برای صف‌بندی رویدادها با زنجیره تأمین استفاده کرد؛ به عنوان مثال، کالاهایی را که تازه وارد یک بندر شده‌اند را به کانتینرهای حمل‌ونقل مختلف اختصاص دهند. در واقع، بلاکچین ابزاری جدید و پویا برای سازماندهی داده‌های ردیابی و استفاده از آنها فراهم می‌کند.

 

سلامت و بهداشت (Healthcare)

داده‌های مربوط به این حوزه برای بلاکچین شامل اطلاعات عمومی مانند سن، جنسیت و داده‌های سابقه پزشکی مانند سابقه ایمن‌سازی یا علائم حیاتی است. به خودی خود، هیچ یک از این اطلاعات نمی‌تواند به طور خاص بیمار خاصی را شناسایی کند و این همان چیزی است که به آن اجازه می‌دهد تا در یک بلاکچین مشترک ذخیره شود بنابراین می‌تواند توسط افراد متعدد، بدون نگرانی در مورد حفظ حریم خصوصی، قابل دسترس باشد.

از آنجایی که دستگاه‌های پزشکی تخصصی امروزی به طور فزآینده‌ای به سوابق سلامت افراد می‌توانند متصل ‌شوند، بلاکچین می‌تواند آن دستگاه‌ها را به آن رکوردها متصل کند. دستگاه‌ها می‌توانند داده‌های تولید شده در یک بلاکچین مراقبت‌های بهداشتی را ذخیره کرده و آن‌ها را به سوابق پزشکی شخصی اضافه کنند. از مهم‌ترین بلاکچین‌هایی که در زمینه سلامت و بهداشت فعالیت دارند و به حفظ حریم خصوصی داده‌های پزشکی و ژنتیکی می‌پردازند، می‌توان به بلاکچین کاردانو و Oasis اشاره کرد.

 

مشاور املاک (Real Estate)

هر فرد صاحب خانه به طور متوسط هر پنج تا هفت سال خانه خود را می‌فروشد و یک شخص متوسط در طول عمر خود نزدیک به ۱۲ بار جابجا می‌شود. با چنین جابجایی مکرری، بلاکچین مطمئناً می‌تواند در بازار املاک استفاده شود. این امر با تأیید سریع امور مالی، فروش خانه را تسریع کرده و همچنین به لطف قابلیت رمزنگاری آن، تقلب را کاهش می‌دهد که باعث می‌شود شفافیت در کل فرآیند خرید و فروش بدست آید.

 

رسانه‌ها (Media)

شرکت‌های رسانه‌ای برای حذف تقلب، کاهش هزینه‌ها و حتی حفاظت از حقوق مالکیت معنوی محتوا، شروع به استفاده از فناوری بلاکچین کرده‌اند. بر اساس گزارش MarketWatch، تخمین زده می‌شود که بازار جهانی بلاکچین در رسانه‌ها و سرگرمی‌ها تا سال ۲۰۲۴ به ۱.۵۴ میلیارد دلار خواهد رسید. یکی از پلتفرم‌هایی که در استفاده از بلاکچین برای رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفته است، Eluvio، Inc است.

 

انرژی (Energy)

به گفته PWC، فناوری بلاکچین می‌تواند برای اجرای تراکنش‌های تامین انرژی و همچنین برای فراهم کردن زمینه‌ای برای فرآیندهای اندازه‌گیری، صورت‌حساب و تسویه استفاده شود. سایر کاربردهای بالقوه شامل مستندسازی مالکیت، مدیریت دارایی و گواهی‌های انرژی تجدیدپذیر می‌باشد.

 

کاربردهای بلاکچین در دولت

تغییرناپذیری از مهم‌ترین قابلیت‌های بلاکچین می‌باشد که همین امر باعث شده که دولت‌ها از آن در موارد مختلف استفاده کنند. موارد زیر از مهم ترین کاربردهای بلاکچین می‌باشند:

 

مدیریت اسناد (Document management)

دولت‌های ملی، ایالتی و محلی، مسئول نگهداری سوابق افراد مانند تاریخ تولد و فوت، وضعیت تأهل و یا نقل و انتقال اموال هستند. مدیریت این داده‌ها می‌تواند دشوار باشد، به طوریکه تا به امروز برخی از این سوابق فقط به صورت کاغذی وجود دارند. درنتیجه گاهی اوقات، شهروندان مجبورند به صورت فیزیکی به ادارات دولتی محلی خود برای ایجاد تغییرات مراجعه کنند، که زمان بر، غیر ضروری و خسته کننده می‌باشد. فناوری بلاکچین می‌تواند این ثبت را ساده کرده و داده‌ها را بسیار ایمن تر کند.

 

مدیریت هویت (Identity Management)

طرفداران فناوری بلاکچین برای مدیریت هویت ادعا می‌کنند که با داشتن اطلاعات کافی در مورد بلاکچین، افراد فقط باید حداقل (مثلاً تاریخ تولد) را برای اثبات هویت خود ارائه دهند.

 

رای گیری (Voting)

فناوری بلاکچین این توانایی را دارد که فرآیند رای گیری را به راحتی در دسترس قرار دهد و در عین حال امنیت را بهبود بخشد. هر رای به یک شناسه نسبت داده می‌شود، و با غیرممکن بودن توانایی ایجاد یک شناسه جعلی، مقامات دولتی می‌توانند آرا را به‌طور مؤثرتر و دقیق تر جمع‌آوری کنند.

 

مالیات (Taxes)

فناوری بلاکچین می‌تواند فرآیند سنگین ثبت مالیات را که مستعد خطای انسانی و دارای اطلاعات فراوانی است را بطور کارآمدتری ذخیره کند.

 

آژانس‌های غیر انتفاعی (Non-Profit Agencies)

بلاکچین می‌تواند مشکلات ضد اعتمادی، که خیریه‌ها به طور فزاینده‌ای با آن مواجه هستند، را از طریق شفافیت بیشتر حل کند.

 

آموزش (Education)

در سال‌های اخیر کشورهای زیادی در صنعت آموزش خود از بلاکچین استفاده می‌کنند، به عنوان مثال در حوزه اعطای مدارک تحصیلی و ثبت و ذخیره آنها. از بلاکچین‌هایی که در این زمینه فعال هستند، باید به بلاکچین کاردانو و توموچین اشاره کرد.

 

کاربردهای بلاکچین در سایر صنایع

از کاربردهای دیگر در سایر صنایع، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

مدیریت مالی و حسابداری (Financial Management and Accounting)

اگر بلاکچین واقعاً به همان اندازه‌ای که در چندین سال گذشته نشان داده ایمن باشد، این امنیت غیرقابل نفوذ برای کسانی که از کلاهبرداری‌های مالی آسیب دیده‌اند می‌تواند وسوسه انگیز باشد و افراد زیادی را به خود جذب کند.

 

امنیت سایبری (Cybersecurity)

بزرگترین مزیت بلاکچین در امنیت سایبری این است که خطر یک نقطه شکست (point of failure) را از بین می‌برد. فناوری بلاکچین همچنین رمزنگاری و حفظ حریم خصوصی را فراهم می‌کند.

 

داده‌های کلان (Big Data)

ماهیت تغییرناپذیر بلاکچین و همچنین این واقعیت که هر رایانه در شبکه به طور مداوم اطلاعات ذخیره شده روی آن را تأیید می‌کند، بلاکچین را به ابزاری عالی برای ذخیره داده‌های بزرگ تبدیل می‌کند.

 

ذخیره سازی داده‌ها (Data Storage)

همان اصول برای داده‌های بزرگ برای ذخیره سازی داده‌ها نیز اعمال می‌شود.

 

اینترنت اشیا (IoT)

بلاکچین این قابلیت را دارد تا بخش‌هایی از اینترنت اشیا را تغییر دهد، از جمله:

• زنجیره تامین: ردیابی موقعیت کالاها در هنگام حمل و اطمینان از ماندن آنها در شرایط مشخص.
• ردیابی دارایی: نظارت بر دارایی‌ها و ماشین آلات برای ثبت فعالیت و خروجی.

 

جمع‌بندی

بلاکچین را می‌توان به عنوان بزرگترین اختراع بشر بعد از اینترنت در نظر گرفت. پتانسیل‌های فوق العاده این فناوری، بسیاری از حوزه‌های مختلف را ترغیب کرده که از بلاکچین در ساختار خود استفاده کنند. در این مقاله سعی شد، اکثر حوزه‌هایی که از بلاکچین استفاده می‌کنند را معرفی کنیم و به نظر می‌رسد که با گذشت زمان شرکت‌ها و موسسات بزرگتری به دنیای بلاکچین وارد شوند.

به نظر شما، جای بلاکچین در کدام حوزه‌ها خالی است؟