در سال‌های اخیر، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) به یکی از جذاب‌ترین و پویاترین بخش‌های صنعت بلاک چین تبدیل شده است. با رشد سریع پروتکل‌های دیفای، نیاز به ابزارهای تحلیلی برای ردیابی و مقایسه عملکرد این پلتفرم‌ها بیش از پیش احساس می‌شود. سایت دیفای لاما (DeFi Llama) به عنوان یکی از معتبرترین منابع داده‌محور در این حوزه، اطلاعات جامعی در خصوص این بسترها ارائه می‌دهد. این پلتفرم نه تنها برای سرمایه گذاران و تحلیلگران، بلکه برای توسعه‌دهندگان و علاقه‌مندان به دیفای نیز یک ابزار ضروری محسوب می‌شود. در این مقاله از بیتفا به بررسی کامل دیفای لاما، بخش‌های مختلف آن، کاربردها و نکات مهم استفاده از این سایت می‌پردازیم.
دیفای لاما چیست؟
دیفای لاما یک پلتفرم تحلیلی جامع در حوزه امور مالی غیرمتمرکز است که داده‌های مربوط به پروتکل‌های مختلف دیفای را ردیابی و تحلیل می‌کند. این سایت با ارائه اطلاعاتی مانند TVL (حجم دارایی‌های قفل شده)، مقایسه پروتکل‌ها، بررسی زنجیره‌های مختلف و گزارش‌های امنیتی، به کاربران کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در سرمایه گذاری و استفاده از خدمات دیفای بگیرند.
دیفای لاما در سال ۲۰۲۰ راه‌اندازی شد و به سرعت به یکی از معتبرترین منابع داده‌محور در دنیای دیفای تبدیل شد. این پلتفرم از پروتکل‌های مختلف در بلاک چین‌های گوناگون پشتیبانی می‌کند و داده‌های آن به‌صورت آنلاین در اختیار کاربران قرار می‌گیرد.
ویژگی‌های کلیدی دیفای لاما عبارت است از:
- ردیابی TVL به عنوان شاخصی از محبوبیت و اعتبار پروتکل‌ها.
- مقایسه پروتکل‌های دیفای در بخش‌های مختلف مانند وام‌دهی، صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) و استیکینگ.
- پشتیبانی از چندین زنجیره (اتریوم، سولانا، آوالانچ، BSC و …).
- گزارش‌های امنیتی شامل تاریخچه هک‌ها و حملات به پروتکل‌های دیفای.
در ادامه، به بررسی دقیق‌تر بخش‌های مختلف این پلتفرم می‌پردازیم.
آشنایی با بخش‌های مختلف دیفای لاما
دیفای لاما با ارائه یک پلتفرم جامع تحلیلی، به کاربران امکان می‌دهد تا با جزئیات دقیق به بررسی اکوسیستم دیفای بپردازند. این سایت از بخش‌های متعددی تشکیل شده که هر کدام اطلاعات ارزشمندی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. در این بخش، به معرفی اجمالی مهمترین قسمت‌های این پلتفرم می‌پردازیم.
داشبورد دیفای لاما
داشبورد دیفای لاما نقطه شروع کاربران برای بررسی اکوسیستم دیفای است. این بخش شامل موارد زیر می‌شود:
- نمای کلی (Overview): نمایش خلاصه‌ای از وضعیت کلی دیفای، از جمله ارزش کل قفل‌شده (TVL) در پروتکل‌های مختلف.
- نمودار TVL: امکان رصد تغییرات TVL در طول زمان و مقایسه داده‌های مربوط به بلاکچین‌های مختلف. کاربران می‌توانند معیارهای دیگری مانند حجم معاملات یا ارزش بازار استیبل‌کوین‌ها را نیز به نمودار اضافه کنند.
- جدول رتبه بندی: فهرستی از هزاران پروتکل دیفای به همراه معیارهای کلیدی مانند TVL، حجم معاملات و رشد پروژه.
ابزارهای تحلیلی پیشرفته
دیفای لاما ابزارهای تخصصی برای تحلیل عمیق‌تر اکوسیستم دیفای ارائه می‌دهد. در این بخش این ابزارها زا مرور می‌کنیم:
- زنجیره‌ها (Chains): بررسی TVL و فعالیت‌های اپلیکیشن‌های غیر متمرکز (dApp) در بلاکچین‌های مختلف مانند اتریوم، سولانا و BSC. همچنین امکان فیلتر کردن زنجیره‌ها بر اساس سازگاری با EVM یا نوع معماری (مثل رول آپ‌ها) در این بخش وجود دارد.
- مقایسه زنجیره‌ها (Compare Chains): مقایسه TVL، کارمزدها و درآمد چند زنجیره مختلف در یک نما.
- ایردراپ‌ها (Airdrops): شناسایی پروتکل‌های دیفای که احتمال ایردراپ توکن دارند.
- خزانه‌ها (Treasuries): نمایش دارایی‌های ذخیره‌شده در خزانه پروتکل‌های دیفای.
- اوراکل‌ها (Oracles): بررسی شبکه‌های اوراکل و نقش آن‌ها در اتصال دنیای بلاکچین به داده‌های خارجی.
- دسته‌بندی‌ها (Categories): تحلیل زیربخش‌های دیفای مانند استیکینگ نقدشونده، صرافی‌های غیرمتمرکز و پروتکل‌های وام‌دهی.
- زبان‌های برنامه‌نویسی (Languages): مشاهده پرکاربردترین زبان‌های مورد استفاده در توسعه قراردادهای هوشمند.
آشنایی با ویژگی‌های تکمیلی پلتفرم دیفای لاما
دیفای لاما فراتر از تحلیل TVL، ابزارهای دیگری نیز برای کاربران فراهم کرده است. در ادامه این بخش‌ها را بررسی خواهیم کرد.
بازدهی (Yields)
بخش بازدهی در دیفای لاما به کاربران کمک می‌کند تا بهترین فرصت‌های ییلد فارمینگ (Yield Farming) را شناسایی کنند. این ابزار استخرهای نقدینگی مختلف را بر اساس سود سالانه (APY) و ارزش TVL رتبه‌بندی می‌کند و امکان فیلتر کردن بر اساس بلاکچین یا نوع پروتکل را فراهم می‌نماید. همچنین، نمودارهای تحلیلی مانند Treemap نمایش می‌دهند که کدام استخرها سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص داده‌اند، به کاربران در اتخاذ تصمیم‌های آگاهانه کمک می‌کنند.
ان اف تی‌ها
دیفای لاما داده‌های جامعی از بازار توکن NFT ارائه می‌دهد، از جمله حجم معاملات، قیمت‌های فلور و روندهای کلی در بازارهای مختلف مانند OpenSea و Blur. کاربران می‌توانند مجموعه‌های پرطرفدار را رصد کرده و عملکرد آن‌ها را در طول زمان تحلیل کنند. این بخش برای سرمایه گذاران و مجموعه‌داران NFT کاربردهای زیادی دارد و می‌توانند فرصت‌های خرید و فروش را بهتر ارزیابی کنند.
پل‌های زنجیره‌ای
پل بلاکچین (Bridges) نقش حیاتی در انتقال دارایی‌ها بین بلاکچین‌های مختلف ایفا می‌کنند. دیفای لاما حجم انتقال روزانه، جریان خالص وجوه و ارزش کل قفل‌شده در پل‌ها را در این بخش نمایش می‌دهد. این ابزار به کاربران کمک می‌کند تا امن‌ترین و پرکاربردترین پل‌ها را شناسایی کنند، زیرا برخی از آن‌ها در گذشته هدف حملات هک قرار گرفته‌اند.
حکمرانی
بخش حکمرانی (Governance) به کاربران امکان می‌دهد تا پیشنهادهای مطرح‌شده در پروتکل‌های دیفای را پیگیری کنند. این پیشنهادها معمولاً مربوط به تغییر پارامترهای پروتکل، تخصیص بودجه یا به‌روزرسانی‌های فنی هستند. با بررسی این بخش، کاربران می‌توانند درک بهتری از جهت‌گیری آینده پروژه‌های موردعلاقه خود داشته باشند.
لیکوئیدیشن‌ها
در پروتکل‌های وام‌دهی، موقعیت‌هایی که وثیقه آن‌ها به زیر حداقل ارزش موردنیاز سقوط کند، لیکوئید می‌شوند. دیفای لاما سطوح لیکوئیدیشن (Liquidations) را در پروتکل‌هایی مانند آوه (Aave) و کامپاند (Compound) رصد می‌کند و به کاربران هشدار می‌دهد که چه دارایی‌هایی در معرض ریسک لیکوئید شدن قرار دارند. این اطلاعات برای وام‌گیرندگان و وام‌دهندگان بسیار حیاتی است.
حجم معاملات در بخش Volumes
این بخش داده‌های مربوط به حجم معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز، تجمیع‌کننده‌های نقدینگی و پروتکل‌های مشتقه را ارائه می‌دهد. کاربران می‌توانند روندهای بازار را شناسایی کنند و بفهمند کدام پلتفرم‌ها بیشترین نقدینگی را دارند. این اطلاعات برای معامله‌گران و توسعه‌دهندگان dAppها بسیار مفید است.
کارمزدها و درآمد در بخش Fees/Revenue
در این بخش، کاربران می‌توانند کارمزدهای شبکه‌های بلاکچین و درآمد پروتکل‌های دیفای را تحلیل کنند. این معیارها نشان می‌دهند که کدام پروتکل‌ها سودآور هستند و کدام یک ممکن است با چالش‌های مالی مواجه شوند. این داده‌ها برای سرمایه‌گذاران بلندمدت بسیار ارزشمند است.
استیبل‌کوین‌ها در بخش Stables
دیفای لاما عملکرد بیش از ۱۵۰ استیبل کوین از جمله استیبل کوین تتر USDT و USDC را ردیابی می‌کند. کاربران می‌توانند حجم عرضه، نوسانات قیمتی و پذیرش آن‌ها در بازارهای مختلف را بررسی کنند. این بخش برای کسانی که می‌خواهند از ثبات قیمتی استیبل‌کوین‌ها در استراتژی‌های خود استفاده کنند، مفید است.
هک‌ها در بخش Hacks
این بخش تاریخچه حملات به پروتکل‌های دیفای را ثبت می‌کند و میزان دارایی‌های سرقت‌شده در هر حمله را نشان می‌دهد. کاربران می‌توانند الگوهای رایج در حملات را شناسایی کنند و پروتکل‌های پرریسک را تشخیص دهند. این اطلاعات به توسعه دهندگان و کاربران کمک می‌کند تا از پروتکل‌های امن‌تر استفاده کنند.
بخش معامله و وام‌گیری در DeFiLlama
دیفای لاما علاوه بر تحلیل، امکان انجام معاملات و بررسی نرخ‌های وام را نیز فراهم می‌کند. این کار در بخش‌های مختلفی انجام می‌شود که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
- صرافی (Swap): امکان مبادله توکن‌ها از طریق تجمیع‌کننده‌های نقدینگی مانند 1inch بدون پرداخت کارمزد در این بخش فراهم می‌شود.
- استقراض (Borrow): در این قسمت می‌توانید نرخ‌های بهره در پروتکل‌های وام‌دهی مانند Aave و Compound را مقایسه کنید.
سوالات متداول
دیفای لاما چه تفاوتی با DeFi Pulse دارد؟
دیفای لاما پوشش گسترده‌تری از پروتکل‌ها و بلاکچین‌ها ارائه می‌دهد و ابزارهای تحلیلی پیشرفته‌تری دارد، در حالی که DeFi Pulse بیشتر بر روی پروژه‌های اتریوم متمرکز است و رابط کاربری ساده‌تری دارد. همچنین دیفای لاما داده‌های لحظه‌ای و جزئیات بیشتری مانند بخش‌های Yields، NFT و هک‌ها را نمایش می‌دهد.
تی وی ال چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
تی وی ال (TVL) یا “ارزش کل قفل‌شده” نشان‌دهنده مجموع دارایی‌های موجود در یک پروتکل دیفای است که به صورت دلار محاسبه می‌شود. این مقدار با ضرب مقدار دارایی‌های سپرده‌شده در قیمت فعلی هر توکن به دست می‌آید و نشان‌دهنده میزان نقدینگی و محبوبیت یک پروتکل است.
چگونه از دیفای لاما برای تحلیل پروژه‌ها استفاده کنم؟
با بررسی بخش‌های مختلف مانند TVL، حجم معاملات، بازدهی و حکمرانی می‌توانید عملکرد پروژه‌ها را تحلیل کنید. همچنین با مقایسه داده‌های تاریخی و روندهای بازار در بخش‌های مختلف، می‌توانید تصمیمات سرمایه‌گذاری آگاهانه‌تری بگیرید.
