مارجین (Margin) یکی از مفاهیم مهم در معاملات مالی و بازارهای سرمایه است و به میزان وثیقه‌ای اشاره دارد که معامله‌گر برای باز کردن یا حفظ یک موقعیت معاملاتی باید نزد بروکر یا صرافی قرار دهد. این وثیقه به معامله‌گر اجازه می‌دهد تا با استفاده از اهرم (Leverage) بتواند معاملات بزرگ‌تری نسبت به سرمایه اولیه خود انجام دهد. اگرچه مارجین باعث می‌شود که سود معاملات چندین برابر شود، اما همزمان ریسک و احتمال ضرر نیز با استفاده از مارجین بیشتر خواهد شد. استفاده از مارجین در بازارهایی مانند فارکس و ارزهای دیجیتال انجام می‌شود اما به مدیریت ریسک نیاز است. اینکه به عنوان یک معامله گر بدانید مارجین چیست و نحوه استفاده از آن را درک کنید، از فرصت‌های بزرگ‌تری بهره‌مند می‌شوید و در عین حال ضرر نمی‌کنید.
مارجین چیست؟
همانطور که اشاره کردیم، مارجین به معامله‌گران اجازه می‌دهد با استفاده از مبلغی کمتر از سرمایه مورد نیاز، معاملات بزرگ‌تری انجام دهند. در حقیقت، مارجین به عنوان سپرده‌ای عمل می‌کند که معامله‌گر باید به عنوان وثیقه نزد کارگزار یا صرافی قرار دهد تا بتواند از لوریج استفاده کند. این سپرده تنها بخش کوچکی از حجم واقعی معامله را تشکیل می‌دهد، اما معامله‌گر به لطف اهرم، می‌تواند با چند برابر سرمایه خود وارد بازار شود.
در معاملات با مارجین، سود و زیان به تناسب سرمایه اولیه معامله‌گر نیست، بلکه با کل حجم معامله محاسبه می‌شود. به همین دلیل، استفاده از مارجین هم باعث می‌شود سود بیشتری به دست آورید و هم ریسک انجام معامله را بالا میبرد. اگر قیمت بازار برخلاف پیش‌بینی معامله‌گر حرکت کند، ممکن است کال مارجین (Margin Call) اتفاق بیفتد؛ یعنی کارگزار از معامله‌گر می‌خواهد تا حساب خود را شارژ کند تا پوزیشن‌ها بسته نشوند. برای استفاده صحیح از مارجین، مدیریت ریسک و مدیریت سرمایه خیلی مهم است و باید با این مفاهیم آشنا باشید.
کال مارجین چیست و چگونه از آن جلوگیری کنیم؟
کال مارجین زمانی رخ می‌دهد که سطح مارجین حساب معامله‌گر به پایین‌تر از مقدار مورد نیاز بروکر می‌رسد. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که ارزش معاملات باز به دلیل تغییرات نامطلوب بازار کاهش پیدا کرده و موجودی حساب دیگر برای پوشش ضررها کافی نیست. در این حالت، بروکر از معامله‌گر درخواست می‌کند که حساب خود را شارژ کند یا برخی از پوزیشن‌ها را ببندد تا مقدار مارجین مورد نیاز دوباره تأمین شود.
برای جلوگیری از کال مارجین، معامله‌گران باید مدیریت ریسک دقیقی داشته باشند. مدیریت ریسک در این زمینه شامل نگه‌داشتن مارجین آزاد کافی در حساب و عدم استفاده بیش از حد از اهرم است. استفاده از استاپ لاس (Stop Loss) در معاملات نیز باعث کاهش ضررهای غیرمنتظره می‌شود. با تعیین حد ضرر، معامله‌گران اطمینان حاصل می‌کنند که در صورت حرکت بازار در جهت نامطلوب، معامله به‌طور خودکار بسته می‌شود و از کاهش بیشتر سرمایه جلوگیری خواهد شد.
بیشتر بخوانید: انواع سفارش ارز دیجیتال چیست؟ آموزش انواع سفارش‌ها در ترید رمز ارزها
رابطه بین اهرم و مارجین چیست؟
مارجین و اهرم دو مفهوم تقریبا مشابه و مکمل هم در بازارهای مالی هستند که با هم به معامله‌گران اجازه می‌دهند سرمایه بیشتری را نسبت به موجودی اولیه خود وارد معامله کنند. در واقع، اهرم میزانی از دارایی را نشان می‌دهد که معامله‌گر می‌تواند به کمک مارجین قرض بگیرد و معامله‌ای با حجم بالاتر انجام دهد. به عنوان مثال، اگر معامله‌گر از اهرم ۱:۱۰۰ استفاده کند، به این معناست که با یک واحد سرمایه، می‌تواند تا ۱۰۰ واحد در بازار معامله کند.
استفاده از اهرم باعث می‌شود سود معامله بالا برود، زیرا سود و زیان بر اساس حجم کل معامله محاسبه می‌شود، نه سرمایه اولیه. اما باید توجه داشت که استفاده از اهرم ریسک هم دارد؛ زیرا با هر تغییر کوچک در قیمت، میزان ضرر بیشتر می‌شود. از این رو، مدیریت ریسک و شناخت درست از شرایط بازار برای معامله‌گرانی که از اهرم و مارجین استفاده می‌کنند، بسیار مهم است.
مزایا و معایب معاملات مارجین
معاملات مارجین به معامله‌گران اجازه می‌دهد با سرمایه‌ای کمتر از حجم کل معامله، وارد معاملات بزرگ‌تری شوند و به این ترتیب سود خود را افزایش دهند. اما این معاملات مزایا و معایبی هم دارند. در ادامه قصد داریم مزایا و معایب انجام معاملات مارجین را بررسی کنیم:
مزایای معاملات مارجین
مهم‌ترین مزایای معاملات مارجین به شرح زیر هستند:
- امکان استفاده اهرم؛ با پولی که از بروکر یا صرافی قرض گرفته می‌شود، می‌توان چند برابر سرمایه واقعی معامله کرد.
- با انجام معاملات مارجین شاهد افزایش سود خود هستید.
- معاملات مارجین انعطاف‌پذیری بیشتری دارند.
- حساب‌های مارجین معمولاً زمان‌بندی مشخصی برای بازپرداخت ندارند و معامله‌گران می‌توانند بعد از فروش دارایی‌های خود وام را بازپرداخت کنند.
معایب معاملات مارجین
مارجین تریدینگ یک شمشیر دو لبه است که هم می‌تواند فرصت‌های بزرگی به همراه داشته باشد و هم خطرات زیادی دارد. مهم‌ترین معایب معاملات مارجین به شرح زیر هستند:
- افزایش ریسک معامله یکی از بزرگ‌ترین معایب معاملات مارجین است. با استفاده از اهرم، نه تنها سود، بلکه زیان نیز چند برابر می‌شود.
- اگر بازار برخلاف پیش‌بینی حرکت کند، معامله گر ضرر می‌کند.
- اگر معامله‌گران با روند نزولی شدن بازار پول کافی در حساب خود نداشته باشند، بروکر آنها را کال مارجین می‌کند و پوزیشن‌ها بسته می‌شوند.
- مدیریت دقیق ریسک و سرمایه برای انجام معاملات مارجین بسیار مهم است. بدون آگاهی و تجربه کافی، معامله‌گران ضررهای بزرگی می‌کنند.
تفاوت معاملات نقدی با معاملات مارجین چیست؟
معاملات مارجین و معاملات نقدی (Spot) دو روش برای انجام معاملات در بازارهای مالی هستند. در معاملات نقدی، معامله‌گران تنها به اندازه سرمایه موجود خود می‌توانند دارایی‌ها را خرید و فروش کنند. این نوع معامله به‌صورت مستقیم و بدون استفاده از اهرم انجام می‌شود، به این معنا که معامله‌گر تنها با استفاده از موجودی واقعی خود معاملات را انجام می‌دهد. در نتیجه، ریسک این نوع معاملات به نسبت پایین‌تر است و سود و زیان به‌صورت مستقیم به میزان سرمایه اولیه بستگی دارد.
معاملات مارجین به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که با استفاده از اهرم و قرض گرفتن پول از بروکر یا صرافی، حجم بیشتری از دارایی‌ها را خرید و فروش کنند. این ویژگی باعث می‌شود که سود احتمالی چندین برابر شود، اما همزمان ریسک نیز بیشتر می‌شود. در معاملات مارجین، معامله‌گران باید مبلغی به‌عنوان مارجین نزد بروکر یا صرافی به امانت بگذارند که به‌عنوان وثیقه عمل می‌کند. در صورت حرکت بازار در خلاف جهت پیش بینی‌ها، معامله‌گر ممکن است با ضررهای بزرگی روبرو شود که حتی بیش از سرمایه اولیه باشد. تفاوت اصلی بین این دو نوع معامله در استفاده از اهرم و سطح ریسک و سود آنها نهفته است.
هر دو معاملات اسپات و مارجین را می‌توانید در صرافی‌هایی که از کاربران ایرانی پشتیبانی می‌کنند انجام دهید. یکی از این صرافی‌ها ال بانک است.
جهت ثبت‌نام در صرافی ال بانک، به این لینک مراجعه کنید.
مارچین در فیوچرز چیست؟
مارجین در معاملات فیوچرز (Futures) مقدار وثیقه یا سپرده‌ای است که معامله‌گر باید برای باز کردن یک موقعیت معاملاتی در بازار فیوچرز نزد صرافی یا بروکر قرار دهد. در معاملات فیوچرز، مارجین تضمینی است که برای انجام تعهدات مالی معامله‌گر در آینده باید داده شود. این وثیقه به عنوان یک لایه امنیتی عمل کرده و معامله‌گر را ملزم می‌کند که درصدی از ارزش کل معامله را در حساب خود نگه دارد.
مفهوم مارجین در معاملات فیوچرز نقش کلیدی در مدیریت ریسک دارد، زیرا به جلوگیری از ضر کمک می‌کند و تعهد معامله‌گر به بازپرداخت را تضمین خواهد کرد. مارجین در فیوچرز به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
مارجین اولیه (Initial Margin)
این مقدار مارجین در زمان باز کردن یک موقعیت لازم است و به عنوان یک سپرده اولیه عمل می‌کند که باید در حساب معامله‌گر موجود باشد تا بتواند وارد معامله شود.
مارجین نگهداری (Maintenance Margin)
این مقدار حداقل مارجینی است که باید در حساب نگه داشته شود تا موقعیت معاملاتی باز بماند. اگر موجودی حساب معامله‌گر به کمتر از این مقدار برسد، معامله‌گر باید مارجین بیشتری واریز کند یا اینکه ممکن است موقعیت او توسط بروکر و صرافی بسته شود.
فری مارجین یا مارجین آزاد چیست؟
فری مارجین (Free Margin) یا مارجین آزاد به مقدار پولی گفته می‌شود که در حساب معاملاتی شما باقی می‌ماند و می‌توانید از آن برای باز کردن پوزیشن‌های جدید یا ادامه دادن به معاملات موجود استفاده کنید. به عبارتی، فری مارجین تفاوت بین ارزش کل دارایی‌های شما (اکوئیتی) و مارجین استفاده شده است.
فرمول محاسبه فری مارجین به این صورت است:
فری مارجین = اکوئیتی – مارجین استفاده شده
اکوئیتی (Equity) شامل موجودی حساب شما به علاوه سود یا زیانی است که از معاملات باز فعلی دارید. اگر شما هیچ پوزیشنی باز نداشته باشید، اکوئیتی برابر با موجودی حساب است؛ اما اگر معاملات باز داشته باشید، این مقدار با توجه به عملکرد معاملات تغییر می‌کند.
فری مارجین زمانی افزایش می‌یابدپیدا می‌کند که معاملات باز شما سودآور باشند و زمانی کاهش می‌یابد که معاملات شما در حال ضرر باشند. اگر فری مارجین شما به صفر یا کمتر برسد، نمی‌توانید پوزیشن جدیدی باز کنید و ممکن است به دلیل نرسیدن به حداقل مارجین لازم، با کال مارجین مواجه شوید. فری مارجین به معامله‌گران کمک می‌کند که از مقدار پولی که برای معاملات بعدی در دسترس دارند آگاهی داشته باشند و مدیریت ریسک بهتری انجام دهند.
مقایسه مارجین در بازارهای فارکس و ارز دیجیتال
مارجین در هر دو بازار فارکس و ارز دیجیتال یک مفهوم مشترک دارد. این مفهوم به معنای سپرده‌گذاری مبلغی به عنوان وثیقه برای انجام معاملات با استفاده از اهرم است. با این حال، کاربرد و شرایط استفاده از مارجین در هر بازار متفاوت است (مقایسه کریپتو و فارکس)
مارجین در ارز دیجیتال
در بازار ارز دیجیتال نیز مارجین به معامله‌گران اجازه می‌دهد با استفاده از اهرم، با سرمایه کمتری وارد معاملات بزرگ‌تر شوند. اما برخلاف فارکس، بازار ارز دیجیتال نوسانات بیشتر دارد و این امر موجب افزایش ریسک در معاملات مارجین می‌شود.
معمولاً در صرافی‌های ارز دیجیتال، اهرم نسبت به فارکس کمتر هستند؛ مثلاً ۱:۵ یا ۱:۱۰. با این حال، برخی صرافی‌ها امکان استفاده از اهرم‌های بالاتر را نیز می‌دهند که با ریسک بالاتر همراه است.
ویژگی اصلی مارجین در ارزهای دیجیتال این است که می‌تواند نوسانات شدید بازار را تحت تأثیر قرار دهد. مثلاً اگر قیمت یک ارز دیجیتال افزایش یا کاهش پیدا کند، معامله‌گر ممکن است با سود یا زیان بسیار زیادی روبرو شود. در نتیجه، مدیریت ریسک در معاملات مارجین ارزهای دیجیتال بسیار حیاتی است.
مارجین در بازار فارکس
در بازار فارکس، مارجین به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که با سرمایه کمتر وارد معاملات بزرگ‌تر شوند. فارکس یک بازار مبتنی بر ارزهاست که در آن حجم معاملات بسیار بالا و نقدینگی زیاد است. کارگزاران فارکس معمولاً اهرم‌های بالایی ارائه می‌دهند، مثلاً ۱:۵۰ یا حتی ۱:۱۰۰. به این معنا که معامله‌گر می‌تواند با یک واحد سرمایه، تا ۵۰ یا ۱۰۰ واحد معامله کند.
مزیت بزرگ مارجین در فارکس این است که معامله‌گران می‌توانند با سرمایه کمتری وارد معاملات بزرگ‌تر شوند و در نتیجه سود بیشتری به دست آورند. اما این موضوع نیزان ریسک را نیز افزایش می‌دهد، چرا که ضررها نیز به همان نسبت بزرگ می‌شوند. برای کنترل ریسک، کارگزاران از مارجین نگهداری استفاده می‌کنند؛ یعنی مقدار مارجینی که باید در حساب باقی بماند تا پوزیشن باز بماند. اگر مارجین به سطحی برسد که حساب قادر به نگه داشتن پوزیشن نباشد، معامله‌گر کال مارجین می‌شود و پوزیشن بسته خواهد شد.
تفاوت مارجین در بازار ارزهای دیجیتال و فارکس را می‌توان در موارد زیر جستجو کرد:
- نقدینگی: بازار فارکس به دلیل نقدینگی بالا و حجم معاملات زیاد، معمولاً پایدارتر است، در حالی که بازار ارز دیجیتال به دلیل نوسانات شدید، ریسک بیشتری دارد.
- اهرم: اهرم‌های فارکس معمولاً بالاتر از ارز دیجیتال هستند، اما این به معنای ریسک بیشتر در فارکس نیست، چرا که نوسانات در بازار ارز دیجیتال بیشتر است.
- کال مارجین: در هر دو بازار کال مارجین اتفاق می‌افتد، اما در بازار ارز دیجیتال به دلیل نوسانات شدید، خطر کال مارجین بیشتر معامله‌گران را تهدید می‌کند.
سخن پایانی
مارجین به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در بازارهای مالی، امکان استفاده از سرمایه کمتر برای انجام معاملات بزرگ‌تر را ایجاد می‌کند. در همه بازارهای مالی از جمله بازار ارزهای دیجیتال و فارکس، معامله‌گران می‌توانند از این ابزار برای افزایش سود خود استفاده کنند. اما همزمان باید به یاد داشت که استفاده از مارجین، میزان ریسک را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد و نیازمند مدیریت دقیق ریسک و سرمایه است. اگر بدانید مارجین چیست و نسبت به مفاهیم مربوط به مارجین، از جمله مارجین اولیه، مارجین نگهداری، کال مارجین و تفاوت‌های بین بازارها آگاه باشید، با استفاده از این ابزار به سود بیشتری می‌رسید و ضررهای خود را محدود خواهید کرد. مدیریت صحیح اهرم و استفاده بهینه از مارجین، کلید موفقیت در این نوع معاملات است.
