در بازار ارزهای دیجیتال اصطلاحات تخصصی متعددی وجود دارد که آشنایی با آن‌ها می‌تواند روی برآیند معاملاتتان اثرگذار باشد. مفهوم میکر و تیکر که در معاملات صرافی‌ها استفاده می‌شوند نقش قابل توجهی در اجرای معامله و همچنین کارمزد پرداختی دارند. در این مقاله از بیتفا به این مسئله می‌پردازیم که میکر و تیکر چیست؟ چرا آشنایی با آن مهم است و چطور باید از آن استفاده کنیم. تا انتها با ما همراه باشید.
آشنایی با مفهوم میکر و تیکر در بازار ارزهای دیجیتال
بازار ارزهای دیجیتال، به عنوان یکی از پویاترین و نوآورانه‌ترین بازارهای مالی جهان، مفاهیم و اصطلاحات خاص خود را دارد که درک آن‌ها برای فعالان این حوزه ضروری است. یکی از این مفاهیم کلیدی، آشنایی با میکر (Maker) و تیکر (Taker) است. این دو اصطلاح به نقش‌های متفاوتی اشاره می‌کنند که معامله‌گران در فرآیند خرید و فروش یا ترید ارزهای دیجیتال ایفا می‌کنند و در تعیین نقدینگی و کارایی بازار نقش اساسی دارند.
در ادامه هر کدام از این کاربران را بررسی می‌کنیم. ابدا با میکرها آشنا می‌شویم.
میکر یا سفارش‌گذار کیست؟
میکر (Maker) یا سفارش‌گذار، به معامله‌گری گفته می‌شود که با ثبت سفارش‌های محدود (Limit Order) در دفتر سفارشات (Order Book) صرافی‌ها، نقدینگی به بازار اضافه می‌کند. برخلاف سفارش‌های بازار (Market Order) که بلافاصله اجرا می‌شوند، سفارش‌های محدود در قیمتی مشخص ثبت می‌شوند و تا زمانی که شرایط مورد نظر معامله‌گر برقرار نشود، اجرا نمی‌شوند. به عبارت دیگر، میکرها با قرار دادن این سفارش‌ها، در واقع پیشنهاد خرید یا فروش را به بازار ارائه می‌دهند و منتظر می‌مانند تا طرف مقابل معامله، این پیشنهاد را بپذیرد.
برای مثال، فرض کنید یک معامله‌گر قصد دارد بیت کوین را به قیمت ۹۰,۰۰۰ دلار خریداری کند، اما قیمت فعلی بازار ۹۲,۰۰ دلار است. در این حالت، معامله‌گر یک سفارش محدود برای خرید بیت کوین در قیمت ۹۰,۰۰۰ دلار ثبت می‌کند. این سفارش بلافاصله اجرا نمی‌شود، بلکه در دفتر سفارشات صرافی باقی می‌ماند تا زمانی که قیمت بیت کوین به ۹۰,۰۰۰ دلار برسد. در این حالت، این معامله‌گر نقش یک میکر را ایفا می‌کند، زیرا با ثبت این سفارش، نقدینگی به بازار اضافه کرده است.
میکرها نقش مهمی در ایجاد تعادل و کارایی بازار ایفا می‌کنند. آن‌ها با ارائه سفارش‌های خرید و فروش، به سایر معامله‌گران این امکان را می‌دهند تا در قیمت‌های مورد نظر خود معامله کنند. علاوه بر این، صرافی‌ها معمولاً هزینه‌های معاملاتی کمتری از میکرها دریافت می‌کنند، زیرا آن‌ها با افزودن نقدینگی به بازار، به بهبود عملکرد آن کمک می‌کنند. این کاهش هزینه‌ها به عنوان انگیزه‌ای برای تشویق معامله‌گران به ایفای نقش میکر در نظر گرفته می‌شود. درک این نقش و استفاده از استراتژی‌های مرتبط با آن می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا هزینه‌های معاملاتی خود را کاهش دهند و در عین حال، به ثبات بازار کمک کنند.
سفارش بردار یا تیکر چیست؟
تیکر (Taker) یا سفارش بردار، به معامله‌گری گفته می‌شود که با اجرای بلافاصله سفارش‌های موجود در دفتر سفارشات صرافی‌ها، نقدینگی بازار را مصرف می‌کند. برخلاف میکرها که سفارش‌های محدود ثبت می‌کنند و منتظر می‌مانند تا شرایط مورد نظرشان برقرار شود، تیکرها از سفارش‌های بازار یا سفارش‌های محدودی استفاده می‌کنند که بلافاصله قابل اجرا هستند. به عبارت دیگر، تیکرها سفارش‌هایی را که قبلاً توسط میکرها در دفتر سفارشات قرار داده شده‌اند، برمی‌دارند و معامله را فوراً انجام می‌دهند.
برای مثال، فرض کنید یک معامله‌گر قصد دارد بیت کوین را به قیمت فعلی بازار خریداری کند. اگر قیمت فعلی بیت کوین ۹۲,۰۰۰ دلار باشد و معامله‌گر از یک سفارش بازار استفاده کند، این سفارش بلافاصله با بهترین قیمت‌های موجود در دفتر سفارشات اجرا می‌شود. در این حالت، معامله‌گر نقش یک تیکر را ایفا می‌کند، زیرا سفارش‌های موجود در بازار را برمی‌دارد و نقدینگی را از بازار خارج می‌کند.
تیکرها نقش مهمی در تسهیل معاملات سریع و کارآمد ایفا می‌کنند. آن‌ها با اجرای سفارش‌های موجود، به حرکت بازار کمک می‌کنند و اطمینان می‌دهند که خریداران و فروشندگان می‌توانند به سرعت به دارایی‌های مورد نظر خود دسترسی پیدا کنند. با این حال، تیکرها معمولاً هزینه‌های معاملاتی بیشتری نسبت به میکرها پرداخت می‌کنند، زیرا آن‌ها نقدینگی را از بازار خارج می‌کنند و به همین دلیل، صرافی‌ها هزینه‌های بالاتری را برای این نوع معاملات در نظر می‌گیرند.
تیکرها هم مانند میکرها بخشی ضروری از اکوسیستم بازار ارزهای دیجیتال هستند که با اجرای سریع سفارش‌ها، به افزایش کارایی و نقدشوندگی بازار کمک می‌کنند. درک این نقش و تفاوت آن با میکرها می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا استراتژی‌های معاملاتی خود را بهتر تنظیم کرده و هزینه‌های خود را مدیریت کنند.
فرق میکر و تیکر در کارمزد معاملات چیست؟
تفاوت اصلی میکر و تیکر در ارز دیجیتال در کارمزد معاملاتی بین میکر و تیکر به نقش آن‌ها در بازار و تاثیری که بر نقدینگی می‌گذارند، مربوط می‌شود. همان‌طور که اشاره کردیم، میکرها معامله‌گرانی هستند که با ثبت سفارش‌های محدود در دفتر سفارشات، نقدینگی به بازار اضافه می‌کنند. از آنجا که این سفارش‌ها بلافاصله اجرا نمی‌شوند و به بهبود عملکرد بازار کمک می‌کنند، صرافی‌ها معمولاً کارمزد کمتری از میکرها دریافت می‌کنند. در مقابل، تیکرها معامله‌گرانی هستند که با اجرای بلافاصله سفارش‌های موجود در دفتر سفارشات، نقدینگی را از بازار خارج می‌کنند. به همین دلیل، صرافی‌ها کارمزد بیشتری از تیکرها دریافت می‌کنند، زیرا آن‌ها نقدینگی را مصرف می‌کنند.
برای مثال، در صرافی ال بانک، کارمزد معاملاتی برای میکرها ۰٫۱٪ و برای تیکرها ۰٫۲٪ است. اگر یک معامله‌گر به عنوان میکر عمل کند و یک سفارش محدود برای خرید بیت کوین به قیمت ۹۰,۰۰۰ دلار ثبت کند، پس از اجرای این سفارش، کارمزد معاملاتی او ۰٫۱٪ از ارزش معامله خواهد بود. اما اگر همان معامله‌گر به عنوان تیکر عمل کند و بلافاصله بیت کوین را به قیمت بازار خریداری کند، کارمزد معاملاتی او ۰٫۲٪ محاسبه می‌شود. این تفاوت تیکر و میکر در کارمزدها به عنوان انگیزه‌ای برای تشویق معامله‌گران به ایفای نقش میکر و افزایش نقدینگی بازار در نظر گرفته می‌شود.
در جدول زیر کارمزد میکر و تیکر را برای برخی از صرافی‌های مطرح بازار مشاهده می‌کنید:
| صرافی | کارمزد میکر (Maker) | کارمزد تیکر (Taker) |
|---|---|---|
| ال‌بانک | ۰.۰۲% (فیوچرز) / ۰.۱% (اسپات) | ۰.۰۶% (فیوچرز) / ۰.۲% (اسپات) |
| توبیت | ۰.۰۴% (فیوچرز) / ۰.۲% (اسپات) | ۰.۰۶% (فیوچرز) / ۰.۲% (اسپات) |
| بیت یونیکس | ۰.۰۲% (فیوچرز) / ۰.۰۸% (اسپات) | ۰.۰۶% (فیوچرز) / ۰.۱% (اسپات) |
| کوینکس | ۰.۰۳% (فیوچرز) / ۰.۱۶% (اسپات) | ۰.۰۵% (فیوچرز) / ۰.۲۰% (اسپات) |
البته صرافی‌ها برای کاهش کارمزدها راهکارهایی مثل افزایش حجم معاملات دارند که با ارتقای سطح کاربری افراد کارمزد کمتری از آن‌ها دریافت می‌کنند.
مزایای استفاده از سیستم میکر و تیکر در ارز دیجیتال چیست؟
استفاده از ساز و کار مشخص برای جدا کردن معامله‌گران مزایای مخصوص به خود را دارد. در این بخش این مزایا را بررسی می‌کنیم.
- افزایش نقدینگی بازار: میکرها با ثبت سفارش‌های محدود در دفتر سفارشات، نقدینگی به بازار اضافه می‌کنند. این نقدینگی به سایر معامله‌گران اجازه می‌دهد تا در قیمت‌های مورد نظر خود خرید و فروش انجام دهند. در نتیجه، بازار کارآمدتر و روان‌تر عمل می‌کند.
- کاهش هزینه‌های معاملاتی برای میکرها: صرافی‌ها معمولاً کارمزد کمتری از میکرها دریافت می‌کنند، زیرا آن‌ها با افزودن نقدینگی به بازار، به بهبود عملکرد آن کمک می‌کنند. این کاهش هزینه‌ها می‌تواند برای معامله‌گرانی که استراتژی‌های بلندمدت دارند، بسیار مفید باشد.
- اجرای سریع معاملات برای تیکرها: تیکرها می‌توانند با استفاده از سفارش‌های بازار، معاملات خود را بلافاصله و با بهترین قیمت‌های موجود اجرا کنند. این ویژگی برای معامله‌گرانی که به سرعت نیاز دارند تا وارد یا از یک موقعیت خارج شوند، بسیار ارزشمند است.
- شفافیت قیمت‌گذاری: سیستم میکر و تیکر با استفاده از دفتر سفارشات، شفافیت قیمت‌گذاری را افزایش می‌دهد. معامله‌گران می‌توانند به راحتی قیمت‌های پیشنهادی خرید و فروش را مشاهده کنند و بر اساس آن تصمیم‌گیری کنند.
معایب سیستم میکر و تیکر
در کنار مزایای زیادی که سیستم میکر و تیکر دارد، معایبی هم هست که در این بخش به آن‌ها می‌پردازیم:
- هزینه‌های بالاتر برای تیکرها: تیکرها معمولاً کارمزد معاملاتی بیشتری نسبت به میکرها پرداخت می‌کنند، زیرا آن‌ها نقدینگی را از بازار خارج می‌کنند. این هزینه‌های بالاتر می‌تواند برای معامله‌گرانی که به طور مکرر از سفارش‌های بازار استفاده می‌کنند، به ارقام قابل توجهی تبدیل شود.
- وابستگی به نقدینگی بازار: اگر تعداد میکرها در بازار کم باشد، نقدینگی کاهش می‌یابد و این موضوع می‌تواند منجر به افزایش شکاف قیمتی (Spread) بین قیمت خرید و فروش شود. در چنین شرایطی، تیکرها ممکن است مجبور شوند با قیمت‌های نامطلوب معاملاتشان را انجام دهند.
- پیچیدگی برای معامله‌گران تازه‌کار: درک تفاوت بین میکر و تیکر و انتخاب استراتژی مناسب می‌تواند برای معامله‌گران تازه‌کار دشوار باشد. این پیچیدگی ممکن است منجر به اشتباهات معاملاتی و افزایش هزینه‌ها شود.
- وابستگی به عملکرد صرافی: سیستم استفاده از میکر و تیکر در ارز دیجیتال به شدت به عملکرد صرافی‌ها وابسته است. اگر صرافی با مشکلات فنی مواجه شود یا دفتر سفارشات به درستی کار نکند، این سیستم می‌تواند دچار اختلال شود و بر تجربه معاملاتی کاربران تاثیر منفی بگذارد.
میکر و تیکر ارز دیجیتال در صرافی‌های غیر متمرکز
صرافی غیر متمرکز یا دکس‌ها (DEX) به عنوان یکی از نوآوری‌های مهم در حوزه ارزهای دیجیتال، ساختار متفاوتی نسبت به صرافی‌های متمرکز دارند. در این صرافی‌ها، مفاهیم میکر و تیکر نیز وجود دارد، اما نحوه عملکرد آن‌ها و تاثیرشان بر بازار کمی متفاوت است. در صرافی‌های غیر متمرکز، معاملات به صورت مستقیم بین کاربران و از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شوند و هیچ واسطه‌ای مانند صرافی متمرکز وجود ندارد. هر کدام از مفاهیم میکر و تیکر در صرافی‌های غیر متمرکز را در بخش بعد بررسی می‌کنیم.
میکر در صرافی‌های غیر متمرکز
میکرها در صرافی‌های غیر متمرکز، کاربرانی هستند که با ارائه نقدینگی به استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools)، امکان انجام معاملات را برای دیگران فراهم می‌کنند. این کاربران دارایی‌های خود را در استخرهای نقدینگی قرار می‌دهند و در ازای آن، کارمزد معاملاتی دریافت می‌کنند. برای مثال، اگر یک کاربر در یک استخر نقدینگی شامل اتریوم و توکن‌های دیگر مشارکت کند، به عنوان یک میکر عمل کرده و به نقدینگی بازار کمک می‌کند. در این حالت، میکرها نیازی به ثبت سفارش‌های محدود ندارند، بلکه با تامین نقدینگی، نقش خود را ایفا می‌کنند.
تیکر در صرافی‌های غیر متمرکز
تیکرها در صرافی‌های غیر متمرکز، کاربرانی هستند که از نقدینگی موجود در استخرها استفاده می‌کنند و معاملات خود را بلافاصله انجام می‌دهند. این کاربران با استفاده از رابط کاربری صرافی غیر متمرکز، دارایی‌های خود را با دارایی‌های موجود در استخرها مبادله می‌کنند. برای مثال، اگر یک کاربر بخواهد اتریوم را با یک توکن دیگر معامله کند، به عنوان تیکر عمل کرده و از نقدینگی ارائه‌شده توسط میکرها استفاده می‌کند.
تفاوت‌های کلیدی تیکر و میکر در دکس‌ها و صرافی‌های متمرکز
در صرافی‌های غیر متمرکز، کارمزد معاملاتی معمولاً به صورت درصدی از معامله تعیین می‌شود و این کارمزد بین تأمین‌کنندگان نقدینگی (میکرها) توزیع می‌گردد. تیکرها نیز این کارمزد را پرداخت می‌کنند، اما به جای صرافی، این هزینه به میکرها می‌رسد. این سیستم انگیزه‌ای قوی برای کاربران ایجاد می‌کند تا به عنوان میکر عمل کنند و نقدینگی به بازار اضافه کنند.
به طور کلی باید به این نکته اشاره کنیم که سیستم میکر و تیکر در صرافی‌های غیر متمرکز، با وجود تفاوت‌های ساختاری، همچنان همان هدفی که در صرافی‌های متمرکز هست را دنبال می‌کنند. این ساز و کار به بهبود نقدینگی و کارایی بازار کمک می‌کند و با حذف واسطه‌ها و استفاده از قراردادهای هوشمند، به کاربران کنترل بیشتری بر دارایی‌های خود می‌دهد. همچنین امنیت معاملات را افزایش می‌دهد که می‌تواند خیال تریدرها را از بابت اجرای معاملاتشان راحت کند.
میکر و تیکر دو بال ایجاد تعادل در بازارهای مالی
تیکر و میکر دو نقش اساسی در بازار ارزهای دیجیتال هستند که به ایجاد نقدینگی و تسهیل معاملات کمک می‌کنند. میکرها با قرار دادن سفارش‌های جدید، نقدینگی را به بازار اضافه می‌کنند و معمولاً کارمزد کمتری پرداخت می‌کنند، در حالی که تیکرها با اجرای سفارش‌های موجود، نقدینگی را از بازار برمی‌دارند و کارمزد بیشتری می‌پردازند.
این سیستم دارای مزایا و معایب مخصوص به خود است. هر معامله ممکن است شرایط مخصوص به خود را داشته باشد و باید بتوانید بر اساس نیازهای خود بین این دو نقش در بازار یکی را انتخاب کنید.
سوالات متداول
آیا همیشه بهتر است به عنوان میکر عمل کنیم؟
نه لزوماً. اگر نیاز به اجرای سریع سفارشات دارید، ممکن است مجبور شوید به عنوان تیکر عمل کنید، حتی اگر کارمزد بیشتری پرداخت کنید. انتخاب بین این دو باید بر اساس اهداف مالی شما انجام شود.
آیا کارمزد میکر و تیکر در همه صرافی‌ها یکسان است؟
خیر، کارمزدها بسته به صرافی و حجم معاملات شما متفاوت است. برخی صرافی‌ها برای کاربران VIP کارمزد کمتری در نظر می‌گیرند.
آیا در صرافی‌های غیرمتمرکز نیز کارمزد میکر و تیکر وجود دارد؟
بله، اما کارمزدها ممکن است بر اساس پروتکل‌های خاص و هزینه‌های شبکه تعیین شوند.
چگونه می‌توانم تشخیص دهم که میکر هستم یا تیکر
اگر سفارش شما بلافاصله اجرا شود، شما تیکر هستید. از آن طرف اگر سفارش شما در دفتر سفارشات باقی ماند شما میکر هستید.
