توکن چیست؟ آشنایی با مفهوم Token و انواع آن

توکن (Token)، یک دارایی رمزنگاری شده یا ارز دیجیتال است که بلاکچین اختصاصی خود را ندارد. توکن‌ها بر بلاک چین‌های دیگر مانند اتریوم، سولانا و … راه‌اندازی می‌شوند. 

برای درک بهتر مفهوم توکن، یک مثال می‌زنیم. شبکه اتریوم، دومین بلاک چین محبوب در جهان است. اکثر توکن‌ها بر شبکه اتریوم قرار دارند. در حالی که کوین اصلی شبکه اتریوم، ارز ETH است. به عبارت دیگر، به جز ارز ETH هر دارایی دیجیتالی، که بر شبکه اتریوم ساخته شده است، به عنوان توکن شناخته می‌شود. محبوب‌ترین توکنی که بر شبکه اتریوم ساخته شده است، توکن تتر (USDT) است. 

ویژگی‌های توکن چیست؟

توکن‌ها ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که آنها را به ابزاری مهم در اکوسیستم بلاک چین و ارزهای دیجیتال تبدیل کرده‌اند. در ادامه قصد داریم ویژگی‌های توکن را بررسی کنیم:

قابلیت انتقال‌پذیری

یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های توکن‌ها قابلیت انتقال‌پذیری آنهاست. کاربران می‌توانند توکن‌ها را به‌سادگی و با سرعت بالا از یک کیف پول دیجیتال به کیف پول دیگر منتقل کنند. این ویژگی باعث تسهیل معاملات و تبادلات دیجیتال شده است.

امنیت و رمزنگاری

امنیت و رمزنگاری یکی دیگر از ویژگی‌های کلیدی توکن‌ها است. تمامی تراکنش‌های مرتبط با توکن‌ها در یک بلاک چین ثبت می‌شود و تغییر یا دستکاری در این تراکنش‌ها تقریباً غیرممکن است. همچنین، استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری پیشرفته تضمین می‌کند که اطلاعات کاربران و توکن‌ها محافظت شده‌اند و قابل ردیابی نیستند.

قابلیت برنامه‌ریزی

یکی دیگر از ویژگی‌های توکن‌ها قابلیت برنامه‌ریزی آنها است. توکن‌های کاربردی و اوراق بهادار به گونه‌ای طراحی می‌شوند که تحت شرایط خاص فعال یا غیرفعال شوند. این قابلیت به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا قراردادهای هوشمند ایجاد کنند و تراکنش‌های خودکار و امنی را در بستر بلاک چین انجام دهند.

قابلیت تقسیم‌پذیری

توکن‌ها همچنین قابلیت تقسیم‌پذیری دارند، به این معنی که می‌توان آنها را به بخش‌های کوچکتری تقسیم کرد تا در معاملات کوچک‌تر مورد استفاده قرار گیرند. این ویژگی برای دارایی‌های دیجیتالی که ارزش بالایی دارند بسیار مفید است.

غیرمتمرکز بودن

غیرمتمرکز بودن توکن‌ها یکی دیگر از ویژگی‌های آنهاست. تراکنش‌ها و مالکیت توکن‌ها تحت کنترل هیچ نهاد مرکزی قرار ندارند و از طریق شبکه‌ای از کاربران و کامپیوترهای توزیع‌شده اداره می‌شوند. این ویژگی به توکن‌ها استقلال بیشتری بخشیده و امکان مشارکت همگانی را فراهم کرده است.

توکن چه کاربردهایی دارد؟

توکن‌ها کاربردهای زیادی دارند که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

انجام تراکنش‌های مالی

یکی از مهم‌ترین کاربردهای توکن‌ها در تراکنش‌های مالی است. توکن‌های کاربردی مانند ارزهای دیجیتال می‌توانند به عنوان وسیله‌ای برای تبادل ارزش بین کاربران استفاده شوند. افراد می‌توانند با استفاده از این توکن‌ها پرداخت‌ها و نقل‌وانتقالات مالی خود را به‌صورت غیرمتمرکز و با سرعت بالا انجام دهند.

قراردادهای هوشمند

یکی دیگر از کاربردهای توکن‌ها در حوزه قراردادهای هوشمند است. این قراردادها به صورت خودکار و بر اساس شرایط از پیش تعریف‌شده اجرا می‌شوند و نیازی به واسطه‌های مرکزی مانند بانک‌ها یا سازمان‌های مالی ندارند. توکن‌ها به‌عنوان واسطه‌ای در این قراردادها عمل کرده و تسهیل‌کننده اجرای تعهدات قرارداد هستند.

مدیریت دارایی‌های دیجیتال و مالکیت دارایی‌ها

توکن‌ها همچنین در مدیریت دارایی‌های دیجیتال و مالکیت دارایی‌ها کاربرد دارند. به‌عنوان مثال، با استفاده از توکن‌های غیرمثلی (NFT)، می‌توان مالکیت منحصر‌به‌فرد یک اثر هنری، املاک دیجیتال یا حتی آیتم‌های بازی‌های ویدیویی را به صورت دیجیتال ثبت کرد و انتقال داد.

جمع‌آوری سرمایه

توکن‌ها همچنین برای جمع‌آوری سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرند. پروژه‌های بلاک چینی اغلب از طریق عرضه اولیه توکن (ICO) یا عرضه توکن امنیتی (STO) سرمایه جذب می‌کنند.

حکمرانی غیرمتمرکز

به علاوه همه مواردی که گفته شد، توکن‌ها در حکمرانی غیرمتمرکز نیز نقش کلیدی دارند. توکن‌های حاکمیتی به دارندگان آنها اجازه می‌دهند در تصمیم‌گیری‌های مهم مربوط به توسعه و اداره پروژه‌های بلاک چینی مشارکت کنند که باعث استقلال و مشارکت بیشتر در این حوزه می‌شود.

تفاوت توکن مثلی و غیر مثلی چیست؟

توکن‌های مثلی و غیر مثلی (Fungible vs. Non-Fungible Tokens) دو نوع متفاوت از توکن‌های دیجیتال در بلاک چین هستند که از نظر ویژگی‌ها و کاربردها با یکدیگر تفاوت‌های اساسی دارند.

توکن‌های مثلی (Fungible Tokens)

در این مدل از توکن‌ها هر واحد کاملاً با واحدهای دیگر برابر است و می‌توان آنها را به‌طور یکسان با یکدیگر تعویض کرد. به عنوان مثال، ارزهای دیجیتال مانند بیت‌ کوین مثلی هستند؛ یعنی یک بیت‌ کوین با بیت‌ کوین دیگری کاملاً هم‌ارزش است و فرقی ندارد که کدام را داشته باشید. این ویژگی باعث می‌شود که توکن‌های مثلی به‌عنوان وسیله‌ای برای تبادل و انتقال ارزش در سیستم‌های مالی غیرمتمرکز مورد استفاده قرار گیرند. توکن‌های مثلی معمولاً به تعداد زیادی تولید و در گردش قرار می‌گیرند و به‌طور یکسان برای همه کاربران قابل دسترسی هستند.

توکن‌های غیرمثلی (Non-Fungible Tokens یا NFT)

برخلاف توکن‌های مثلی، هر واحد از آنها منحصر‌به‌فرد است و نمی‌توان آن را با واحد دیگری تعویض کرد. NFT‌ها نمایانگر مالکیت دیجیتال دارایی‌های خاصی مانند آثار هنری دیجیتال، آیتم‌های بازی‌های ویدیویی، کارت‌های کلکسیونی یا حتی املاک مجازی هستند. این توکن‌ها اطلاعات منحصر‌به‌فردی را در خود ذخیره می‌کنند که باعث می‌شود هر NFT از دیگر توکن‌ها متمایز باشد. به عنوان مثال، اگر شما یک NFT از یک اثر هنری دیجیتال داشته باشید، هیچ فرد دیگری دقیقاً همان NFT را ندارد و مالکیت شما بر آن منحصر‌به‌فرد است.

تفاوت اساسی بین این دو نوع توکن در قابلیت تعویض‌پذیری آنهاست. توکن‌های مثلی قابلیت جایگزینی و تبادل دارند، در حالی که توکن‌های غیرمثلی به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردشان قابلیت تعویض ندارند و نمایانگر مالکیت و ارزش خاصی هستند.

توکن‌ها چگونه راه‌اندازی می‌شوند؟

توکن‌ها اغلب در بلاک چین‌هایی که امکانات ساخت توکن را می‌دهند، راه‌اندازی می‌شوند، مانند شبکه اتریوم که دارای استاندارد ERC است. اولین توکنی که توسط استاندارد ERC ارائه شد، توکن ERC-20 بود. با استفاده از این استانداردها، می‌توان توکن قابل تعویض، توسط اتریوم ایجاد، منتشر و مدیریت کرد. این استاندارد در واقع باعث رونق عرضه اولیه سکه (ICO) در سال ۲۰۱۷ شد؛ زیرا پروژه‌های متعددی توکن‌های خود را روی بلاک چین راه‌اندازی کردند. 

از آن زمان، این استاندارد بسیار گسترش یافته است؛ به طوری که، استاندارد ERC، توکن‌های ERC-721 (توکن‌های غیر قابل تعویض) و توکن‌های ERC-1155 (توکن‌های نیمه قابل تعویض) را نیز اضافه کرده است.

دلیل اینکه شبکه اتریوم می‌تواند از توکن‌ها پشتیبانی کند، به دلیل سازگاری با قراردادهای هوشمند است. با استاندارد ERC می‌توانید قراردادهای هوشمند را مستقر کنید که امکان ایجاد توکن‌های قابل تعویض یا غیر قابل تعویض را فراهم می‌کند. به عبارت دیگر، می‌توانید بدون راه‌اندازی کل بلاک چین خود، ارز دیجیتال یا دارایی دیجیتال خود را ایجاد کنید.

اما توکن‌ها فقط برای شبکه اتریوم نیستند. امروزه، چندین بلاک چین از توکن‌های قابل تعویض و غیر قابل تعویض مانند کازماس، سولانا، کاردانو و تزوس پشتیبانی می‌کنند.

بررسی انواع توکن در بازار ارزهای دیجیتال

توکن‌ها انواع بسیار زیادی دارند که شامل استیبل کوین‌ها، NFTها، توکن‌های کاربردی، توکن‌های دیفای و غیره می‌شوند. در ادامه این مقاله قرار است به مهم‌ترین انواع توکن‌ها بپردازیم. 

استیبل کوین (StableCoin)

استیبل‌کوین نوعی ارز دیجیتال است که به یک دارایی باثباتی مانند دلار آمریکا وابسته است. هدف این نوع ارز ارائه جایگزینی باثبات‌تر و کم‌نوسان‌تر نسبت به ارزهای دیگر مانند بیت‌کوین و اتریوم است که دچار نوسانات قیمتی زیادی می‌شوند.

استیبل‌کوین‌ها اغلب به عنوان روش پرداخت برای کالا و خدمات استفاده شده و کارمزد تراکنش پایین‌تری نسبت به سایر ارزهای دیجیتال و حتی برخی سرویس‌های محبوب انتقال وجه مانند PayPal دارند. همچنین به دلیل ثابت بودن ارزش، برای تراکنش‌های بین‌المللی بسیار مناسب هستند. 

برخی نمونه‌های استیبل‌کوین به شرح زیر هستند:

• تتر (USDT): مشهورترین استیبل‌کوین مبتنی بر دلار آمریکا که جایگزینی باثبات و شفاف برای ارزهای رایج سنتی در معاملات ارز دیجیتال ارائه می‌دهد.
• دلار آمریکا کوین (USDC): استیبل‌کوین دیگری که به دلار آمریکا وابسته است و توسط چندین شرکت از جمله Circle و Coinbase صادر می‌شود.
• پروتکل بیکن (bHOME): توکنی که با وام‌های مسکن واقعی در ایالات متحده پشتیبانی می‌شود و ارزش آن با بازپرداخت وام‌ها و پرداخت سود به قرارداد bHome افزایش می‌یابد.

توکن غیر قابل تعویض (NFT)

NFTها دارایی های رمزنگاری شده منحصر به فردی هستند که با استفاده از بلاک چین ساخته می‌شوند. این توکن‌ها غیرقابل تعویض هستند و هر کدام ارزش منحصربه‌فردی دارند. این توکن‌ها می‌توانند نماینده انواع اقلام دنیای واقعی و دیجیتال مانند آثار هنری، موسیقی، کالاهای درون بازی، بلیط و کلکسیونی‌ها باشند.

نگهدارندگان ان اف تی‌ها می‌توانند از مزایایی مانند دریافت کالاهای فیزیکی و دیجیتال، دسترسی به رویدادها و راهنمایی و حق رای در موسسات خاص بهره‌مند شوند.

برخی از نمونه‌های شناخته‌شده‌ی NFT شامل موارد زیر هستند:

• CryptoPunks : اولین پروژه‌‌‌ی موفق NFT در بلاک چین اتریوم که انقلاب NFT را آغاز کرد.
• Axie Infinity : یکی از محبوب‌ترین بازی‌های بلاک چینی بر اساس مدل کسب درآمد از طریق بازی (Play-to-Earn) که شخصیت‌های آن به صورت NFT قابل خرید و فروش هستند.
• Beeple : هنرمند دیجیتالی که با فروش اثر هنری NFT خود با قیمت ۶۹ میلیون دلار، به سومین هنرمند گران‌قیمت تاریخ تبدیل شد.

توکن‌های کاربردی (Utility Token)

توکن کاربردی (Utility Token) به دارندگانش امکان دسترسی به محصولات و خدمات خاص را می‌دهد. این توکن‌ها معمولاً در زمان فروش عمومی (ICO) پروژه‌ها توزیع می‌شوند. برخلاف توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)، توکن‌های کاربردی قابل تعویض هستند، یعنی می‌توان آن‌ها را با سایر توکن‌های مشابه یا با توکن‌های دیگر با ارزش برابر معامله کرد.

چند نمونه از توکن‌های کاربردی به شرح زیر هستند:

• توکن ApeCoin (APE): برای مشارکت در رای‌گیری حاکمیتی و دسترسی به ویژگی‌های اعضا مانند بازی‌ها، رویدادها و خدمات دیگر در اکوسیستم کالکشن Bored Ape Yacht Club استفاده می‌شود.
• توکن Decentraland (MANA): توکن مانا برای خرید زمین و سایر کالاهای مجازی در دنیای مجازی Decentraland استفاده می‌شود.
• توکن Enjin Coin (ENJ): برای تجارت دارایی‌های درون بازی در اکوسیستم بازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

توکن صرافی (Exchange Token)

توکن صرافی (Exchange Token) نوعی ارز دیجیتال است که توسط صرافی‌ها برای افزایش نقدینگی و تشویق افراد به استفاده از پلتفرم‌شان ساخته می‌شود. این توکن‌ها از ناپایدارترین ارزهای دیجیتال هستند.

کاربردهای اصلی آنها شامل پرداخت کارمزد معاملات و گاهی اوقات رای‌گیری برای تصمیم‌گیری‌های توسعه پلتفرم صرافی است.

چند نمونه از توکن‌‌های صرافی به شرح زیر هستند:

• بایننس USD (BUSD) : این توکن پشتوانه دلاری دارد و برای معامله، پرداخت، انتقال و ذخیره ارزش استفاده می‌شود.
• FTX (FTT) : توکن اصلی صرافی FTX بود که سقوط کرد. برای کاهش کارمزد معامله و دسترسی به قابلیت‌های دیگر استفاده می‌شد.
• کریپتو.کام (CRO) : توکن بومی صرافی Crypto.com که برای تسهیل تراکنش‌ها در اکوسیستم بلاک چینی و مالی آن ساخته شده است.

توکن حاکمیتی (Governance)

همزمان با رشد و تکامل پروتکل‌های غیرمتمرکز، نیاز به بهبود فرآیند تصمیم‌گیری در آن‌ها اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد. حاکمیت درون شبکه‌ای این امکان را به تمام کاربران می‌دهد تا در مدیریت سیستم همکاری، بحث و رای‌گیری کنند. توکن‌های حاکمیتی سوخت لازم برای این سیستم‌های رای‌گیری مبتنی بر بلاک چین را تامین می‌کنند. همچنین برای اعلام حمایت از تغییرات پیشنهادی و رای دادن به آن‌ها به کار می‌روند. برای مثال در پروتکل میکر، توکن حاکمیتی، توکن MKR نام دارد.

توکن‌های DeFi یا توکن‌های امور مالی غیرمتمرکز

توکن‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) به طور ویژه برای برنامه‌های دیفای ایجاد می‌شوند که از قرارداد هوشمند استفاده می‌کنند. این توکن‌ها کاربردهای مختلفی دارند که شامل موارد زیر است:

• تامین وثیقه برای دریافت وام
• افزایش نقدینگی برای معاملات
• اجازه شرکت کاربران در کشت سود (Yield Farming)

همچنین، این توکن‌ها با ادغام داده‌ها به شبکه، به کاربران امکان دسترسی به اطلاعاتی خارج از بلاک چین را می‌دهند.

برخی نمونه‌های توکن Defi به شرح زیر هستند:

• چین لینک (LINK): امکان اتصال ایمن قراردادهای هوشمند به منابع داده خارجی، و ادغام داده‌ها و رویدادهای دنیای واقعی با بلاک چین را فراهم می‌کند.
• یونی‌سواپ (UNI): به کاربران اجازه می‌دهد تا از طریق مدل بازارساز خودکار (AMM) در یک صرافی غیرمتمرکز، انواع ارزهای دیجیتال را خرید و فروش کنند.
• آوه (AAVE): با استفاده از مدل منحصر به فرد استخر نقدینگی، امکان قرض دادن و قرض گرفتن انواع ارزهای دیجیتال را در یک پلتفرم غیرمتمرکز فراهم می‌کند.

توکن‌ اجتماعی (Social Tokens)

توکن‌های اجتماعی (Social Tokens) توسط افراد، جوامع، یا برندها ایجاد می‌شوند تا تعاملات و ارزش‌های درون یک جامعه را تسهیل و تقویت کنند. این توکن‌ها به افراد یا گروه‌ها اجازه می‌دهند تا از طریق ایجاد یک اکوسیستم اقتصادی غیرمتمرکز، با طرفداران و اعضای جامعه خود ارتباط بیشتری برقرار کنند و به آنها پاداش دهند. توکن‌های اجتماعی معمولاً توسط هنرمندان، اینفلوئنسرها، ورزشکاران، یا جوامع آنلاین ایجاد می‌شوند تا به وسیله آن طرفداران بتوانند به محتواهای ویژه، تخفیف‌ها و یا حق تصمیم‌گیری در پروژه‌ها دسترسی پیدا کنند.

توکن‌های اجتماعی به چند دسته تقسیم می‌شوند؛ توکن‌های خالق (Creator Tokens) که توسط افراد مشهوری مانند هنرمندان یا تولیدکنندگان محتوا ایجاد می‌شوند و توکن‌های جامعه (Community Tokens) که به تقویت ارزش‌های یک گروه خاص یا جامعه کمک می‌کنند.

چند نمونه از توکن‌های اجتماعی شامل موارد زیر هستند:

• Rally (RLY): پلتفرمی که به سازندگان محتوا و جوامع آنلاین اجازه می‌دهد توکن‌های خود را برای پاداش‌دهی و تعامل با طرفداران ایجاد کنند.
• Whale (WHALE): یک توکن جامعه‌ای که توسط مجموعه‌داری به نام WhaleShark برای دسترسی به دارایی‌های دیجیتال و NFT‌های کلکسیونی ایجاد شده است.
• Friends with Benefits (FWB): یک توکن اجتماعی که به اعضا اجازه می‌دهد به محتواهای اختصاصی و رویدادهای اجتماعی دسترسی داشته باشند.

توکن پرداخت (Payment Token)

توکن پرداخت (Payment Token) به عنوان وسیله‌ای برای تبادل ارزش و پرداخت در شبکه‌های بلاک چین استفاده می‌شود. این توکن‌ها برای تسهیل تراکنش‌های مالی طراحی شده‌اند و نقش پول دیجیتال را ایفا می‌کنند. هدف اصلی توکن‌های پرداخت، جایگزینی یا مکملی برای پول فیات در تراکنش‌های آنلاین، خدمات مالی و تبادلات بین‌المللی است. از طریق این توکن‌ها، کاربران می‌توانند با سرعت و امنیت بیشتری تراکنش‌های خود را انجام دهند و درگیر واسطه‌های مالی سنتی مانند بانک‌ها نباشند.

توکن‌های پرداخت معمولاً بر بستر بلاک چین‌هایی مانند اتریوم یا بیت‌ کوین ایجاد می‌شوند و به دلیل استفاده از تکنولوژی رمزنگاری، از امنیت بالایی برخوردارند. آنها نه تنها در پرداخت‌های مستقیم بین کاربران، بلکه در سیستم‌های قرارداد هوشمند و خدمات مالی غیرمتمرکز (DeFi) نیز کاربرد دارند.

چند نمونه از توکن‌های پرداخت عبارتند از:

• بیت‌ کوین (Bitcoin – BTC): شناخته‌ شده‌ترین و اولین ارز دیجیتال که به عنوان یک توکن پرداخت جهانی عمل می‌کند.
• لایت‌ کوین (Litecoin – LTC): یکی از اولین آلت‌کوین‌ها که برای تسهیل پرداخت‌های سریع‌تر و ارزان‌تر نسبت به بیت‌ کوین ایجاد شد.
• ریپل (Ripple – XRP): توکن پرداختی که برای تسهیل تراکنش‌های بین‌المللی و انتقالات پولی سریع و کم‌هزینه بین بانک‌ها و موسسات مالی طراحی شده است.

رپد توکن (Wrapped Token)

رپد توکن (Wrapped Token) نمایانگر یک دارایی در شبکه‌ای دیگر است. این توکن‌ها به منظور ایجاد تعامل بین بلاک چین‌های مختلف طراحی شده‌اند. به عبارت دیگر، رپد توکن‌ها به کاربران امکان می‌دهند که دارایی‌های خود را در یک بلاک چین استفاده کنند، حتی اگر این دارایی‌ها در ابتدا برای شبکه‌ای دیگر طراحی شده باشند. به عنوان مثال، رپد بیت‌ کوین (WBTC) نمایانگر بیت‌ کوین در شبکه اتریوم است و به کاربران اجازه می‌دهد که از ارزش بیت‌ کوین خود در قراردادهای هوشمند یا برنامه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) در اتریوم استفاده کنند.

رپد توکن‌ها از طریق یک سازوکار خاص به نام «قفل کردن» (Locking) دارایی‌های اصلی در یک قرارداد هوشمند و سپس صدور رپد توکن‌ها به ارزش برابر ایجاد می‌شوند. دارایی‌های اصلی همواره پشتوانه رپد توکن‌ها باقی می‌مانند و کاربران می‌توانند در هر زمان که بخواهند آن‌ها را بازخرید کنند.

چند نمونه از رپد توکن‌ها به شرح زیر هستند:

1. Wrapped Bitcoin (WBTC): رپد توکنی از بیت‌ کوین در شبکه اتریوم که به کاربران امکان استفاده از بیت‌ کوین در برنامه‌های دیفای را می‌دهد.
2. Wrapped Ether (WETH): رپد اتریوم که در بسیاری از برنامه‌های دیفای برای تعامل با قراردادهای هوشمند و برنامه‌های مالی غیرمتمرکز استفاده می‌شود.
3. renBTC: یک رپد بیت‌ کوین دیگر که از پروتکل Ren برای انتقال بیت‌ کوین به اتریوم استفاده می‌کند.

توکن سهام

توکن سهام، به عنوان توکن اوراق بهادار یا Security Token نیز شناخته می‌شود. این توکن نشان‌دهنده مالکیت یا سهمی از یک شرکت یا دارایی واقعی در دنیای حقیقی است.

در واقع، این توکن‌ها جایگزینی برای روش‌های سنتی سرمایه‌گذاری مانند سهام یا اوراق قرضه هستند و به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا مالکیت جزئی از یک شرکت یا دارایی را به صورت دیجیتالی در اختیار داشته باشند.

شرکت‌ها با استفاده از فناوری بلاک چین، معیارهای سرمایه‌گذاری را تعیین کرده، آن را توکن‌سازی و سپس به سرمایه‌گذاران عرضه می‌کنند. تفاوت اصلی این است که با وجود این توکن‌ها روی بلاک چین، یک سوابق عمومی و غیرقابل تغییر برای همه وجود دارد که قابل مشاهده و رجوع است.

نمونه‌های توکن‌های سهام به شرح زیر هستند:

• BCAP: اولین صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر توکن‌سازی شده توسط Blockchain Capital است که روی بلاک چین اتریوم ساخته شده است.
• EXOD: نماینده دیجیتالی سهام عادی کلاس A در شرکت Exodus Movement است. این توکن به هر دو سرمایه‌گذار خرد و تایید شده امکان مشارکت در سهام را می‌دهد.
• VEVU: توکنی که به سرمایه‌گذاران بین‌المللی فرصت سرمایه‌گذاری در یک شرکت Wyoming Corporation را می‌دهد.

توکن شاخص

توکن شاخص یا همان Index Token نوعی توکن دیجیتال است که به منظور ردیابی عملکرد یک سبد یا مجموعه‌ای خاص از دارایی‌ها، سهام‌ها یا ارزها طراحی شده است. این توکن‌ها به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا با خرید یک توکن واحد، در معرض مجموعه‌ای از دارایی‌ها قرار بگیرند.

برخی از نمونه‌های توکن شاخص به شرح زیر هستند:

• Bitwise 10 Index Fund (BITW): این توکن شاخص عملکرد ۱۰ ارز دیجیتال برتر از نظر ارزش بازار را ردیابی می‌کند.
• MVIS CryptoCompare Digital Assets 10 Index (MVISDA): این توکن شاخص عملکرد ۱۰ ارز دیجیتال برتر از نظر نقدینگی را ردیابی می‌کند.
• S&P 500 Index Fund (SPX): این توکن شاخص عملکرد شاخص S&P 500 را ردیابی می‌کند.

توکن بانکی (CBDC)

توکن بانکی یا ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) نوعی ارز دیجیتال است که توسط بانک مرکزی یک کشور صادر می‌شود و به عنوان معادل دیجیتالی پول فیات آن کشور عمل می‌کند. این نوع توکن‌ها، برخلاف ارزهای دیجیتال غیرمتمرکزی مانند بیت‌ کوین، توسط یک نهاد مرکزی، یعنی بانک مرکزی، کنترل و مدیریت می‌شوند. هدف اصلی CBDCها ارائه یک نسخه دیجیتال از پول ملی است که بتواند با فناوری‌های جدید، از جمله پرداخت‌های الکترونیکی و بلاکچین، سازگار باشد و در عین حال از مزایای امنیت و شفافیت این فناوری‌ها بهره ببرد.

CBDCها می‌توانند در دو شکل مختلف ایجاد شوند: خرده‌فروشی (Retail CBDC) که برای استفاده عمومی توسط افراد و شرکت‌ها در معاملات روزمره طراحی شده است و عمده‌فروشی (Wholesale CBDC) که برای تراکنش‌های بین بانکی و موسسات مالی بزرگ استفاده می‌شود.

ویژگی‌های CBDCها شامل توانایی انجام تراکنش‌های سریع، امن و ارزان بوده، در حالی که همانند پول نقد به‌عنوان پول قانونی مورد پذیرش است. این توکن‌ها در بهبود سیستم‌های مالی یک کشور مؤثر هستند، به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند کاهش هزینه‌های انتقال پول، افزایش شفافیت و مبارزه با پول‌شویی.

چند نمونه از CBDCها شامل موارد زیر هستند:

• یوان دیجیتال (Digital Yuan – DCEP): ارز دیجیتال رسمی چین که توسط بانک مرکزی این کشور برای تسهیل پرداخت‌های دیجیتال ایجاد شده است.
• کرون دیجیتال (e-Krona): ارز دیجیتال بانک مرکزی سوئد که به‌صورت آزمایشی راه‌اندازی شده و به‌عنوان نسخه دیجیتال کرون سوئدی عمل می‌کند.

انواع استاندارد ساخت توکن

در دنیای بلاک چین، توکن‌ها نقش‌های مختلفی را ایفا می‌کنند که پیش‌تر بررسی کردیم. برای ایجاد توکن، توسعه‌دهندگان باید از استانداردهای خاصی پیروی کنند که توسط بلاک چین مورد نظر تعریف شده‌اند.

در اینجا به تعدادی از محبوب‌ترین استانداردهای ساخت توکن در بلاک چین‌های مختلف اشاره می‌کنیم:

بلاکچین اتریوم و استانداردهای ERC-20 و ERC-721

در این شبکه از استاندارد ERC جهت ساخت توکن استفاده می‌شود:

• ERC-20: استاندارد ERC-20 پایه و اساس ساخت توکن‌های قابل تعویض (fungible) بر بستر شبکه اتریوم است. توکن‌های ERC-20 برای ایجاد ارزها، توکن‌های سهام و غیره استفاده می‌شوند.
• ERC-721: این استاندارد برای ساخت توکن‌های غیرقابل تعویض (non-fungible) مانند NFTها استفاده می‌شود.
• ERC-1155: این استاندارد برای ساخت توکن‌های ترکیبی (hybrid) که هم می‌توانند قابل تعویض و هم غیرقابل تعویض باشند، استفاده می‌شود.

بلاکچین بایننس و استاندارد BEP-20

در این بلاک چین از استاندارد BEP برای ساخت توکن استفاده می‌شود:

• BEP-2: این استاندارد برای ساخت توکن‌های قابل تعویض بر بلاک چین بایننس استفاده می‌شود.
• BEP-20: این استاندارد برای ساخت توکن‌های قابل تعویض در زنجیره هوشمند بایننس (BSC) استفاده می‌شود.

بلاکچین ترون و استاندارد TRC-20

از استاندارد TRC-20 برای ساخت توکن‌های قابل تعویض در بلاک چین ترون استفاده می‌شود.

بلاکچین کاردانو

از استاندارد CNFT برای ساخت توکن‌های غیرقابل تعویض در بلاک چین کاردانو استفاده می‌شود.

بلاکچین سولانا

از استاندارد SPL برای ساخت توکن‌های قابل تعویض و غیرقابل تعویض در بلاک چین سولانا استفاده می‌شود.

تفاوت توکن و کوین چیست؟

در دنیای ارزهای دیجیتال اصطلاحات توکن (Token) و کوین (Coin) بسیار به گوشتان می‌خورد. شاید تشخیص تفاوت آن‌ها برای افراد تازه‌کار کمی دشوار باشد. اگر چه که هردو دارایی دیجیتال هستند اما در زیرساخت و عملکرد خود تفاوت‌هایی دارند که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.

بررسی تفاوت زیر ساخت توکن و کوین

مهم‌ترین تفاوت توکن و کوین، زیرساخت آن‌ها است.

به ارز بومی یک بلاک چین، کوین (Coin) گفته می‌شود که هر بلاک چینی با هدف و مجموعه قوانین و عملکردهای خاص خود طراحی شده است. ارز بیت کوین (BTC) و ارز اتریوم (ETH) محبوب‌ترین و معروف‌ترین کوین‌هایی هستند که دارای بلاک چین مختص خود هستند. 

اما توکن (Token) به دارایی دیجیتالی گفته می‌شود که بلاک چین مختص خود را ندارد. به عبارتی توکن‌ها بر روی بلاک چین‌های موجود که غالبا بلاک چین‌های شناخته شده‌ای هستند مانند شبکه اتریوم، راه‌اندازی می‌شوند. این امر باعث انعطاف‌پذیری بالای آن‌ها و افزایش کاربردهایشان نسبت به کوین‌ها شده است. 

بررسی تفاوت کاربردهای توکن و کوین

یکی دیگر از تفاوت‌های توکن و کوین در کاربردها و اهداف آن‌ها است.

کوین‌ها عمدتا به عنوان واسطه مبادله می‌شوند. از آن‌ها برای اهداف مختلفی مانند پرداخت آنلاین، انتقال ارزش و ذخیره سرمایه استفاده کرد. ارزش یک کوین عمدتا بر اساس عرضه و تقاضا آن در بازار تعیین می‌شود.

اما توکن‌ها فراتر از یک ارز هستند. توکن‌ها می‌توانند نشان‌دهنده دسترسی به یک سرویس خاص، مانند برنامه غیرمتمرکز (DApps) یا حتی دارایی‌های دیجیتال مانند آثار هنر یا موسیقی و غیره باشند. حتی برخی از توکن‌ها، پول مجازی بازی‌ها هستند مانند توکن ماویا. به همین دلیل ارزش یک توکن بر اساس کاربردهایی که ارائه می‌دهد، تعیین می‌شود. 

نحوه خرید و نگهداری توکن

کاربران می‌توانند توکن‌ها را از صرافی‌های متمرکز یا صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) خریداری کنند. بهترین صرافی برای معامله توکن‌ها، صرافی بینگ ایکس است. جهت ثبت نام در صرافی ال بانک همین حالا اقدام فرمایید. 

همچنین برای نگهداری توکن‌ها نیاز به یک کیف پول ارز دیجیتال امن و مطمن است. جهت انتخاب بهترین کیف پول ارز دیجیتال به مقاله مربوطه مراجعه فرمایید. اما به این نکته نیز توجه کنید که با توجه به استاندارد هر توکن، کیف پول مناسب آن را انتخاب کنید. برای مثال اگر یک توکن ERC-20 خریداری کردید باید یک کیف پولی را انتخاب کنید که از شبکه اتریوم پشتیبانی می‌کند، برای مثال کیف پول متامسک.

سخن پایانی